فهرست مطالب

عنوان
صفحه
چكیده
1
فصل اول: کلیات پژوهش
 
1-1- مقدمه
3
1-2- بیان مسأله
5
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
6
1-4- هدف تحقیق
7
1-4-1- هدف کلی
7
1-4-2- اهداف اختصاصی
7
1-5- فرضیات تحقیق
7
1-6- محدودیت های تحقیق
7
1-7- محدوده های پژوهش
8
1-7-1-محدوده زمانی
8
1-7-2-محدوده مکانی
8
1-7-3-محدوده موضوعی
8
1-8-تعاریف عملیاتی
8
1-8-1-درس عملیات کشاورزی
8
1-8-2-آموزش کشاورزی
8
1-8-3-اثربخشی
8
1-8-4-ارزشیابی اثربخشی
8
1-8-5-آموزش
8
1-8-6-نگرش
8
1-8-7-دانش
8
1-8-8-مهارت
9
1-8-9-درس عملیات کشاورزی
9
فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش
 
2-1-مقدمه
11
2-2- آموزش عالی در ایران
11
2-3- آموزش عالی کشاورزی
12
2-4- اهمیت دروس عملی در بهبود کارآیی علوم کشاورزی
13
2-5- اثربخشی آموزشی
15
2-5-1-هدف و ضرورت اثربخشی
16
2-6-برنامه ریزی و ارزشیابی آموزشی
18
2-6-1- برنامه ریزی آموزشی
18
2- 6-2-ارزشیابی
19
2-7- درس عملیات كشاورزی
21
2-8- سابقه تحقیق
24
2-9- مدل نظری پژوهش
30
فصل سوم: فرایند پژوهش
 
3-1- مقدمه
32
3-2- روش تحقیق
32
3-3- جامعه آماری تحقیق
33
3-4- روش نمونه گیری
33
3-5- برآورد حجم نمونه
34
3-6- روش گردآوری اطلاعات
35
3-7- ابزار تحقیق
35
3-8- روایی و پایایی ابزار تحقیق
36
3-8-1-روایی
36
3-8-2-پایایی
36
3-9- متغیرهای تحقیق
37
3-9-1-متغیرهای مستقل
37
3-9-2-متغیر وابسته
37
3-10- فرضیه های تحقیق
37
فصل چهارم:یافته های پژوهش
 
4-1-مقدمه
42
بخش اول:ارائه یافته های توصیفی
 
4-2-توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب متغیرهای جمعیت شناختی
43
4-2-1-توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب جنسیت
43
4-2-2- توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب سن
44
4-2-3- توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب محل سکونت
45
4-2-4- توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب بومی و غیر بومی
46
4-2-5- توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب رشته تحصیلی دبیرستان
47
4-2-6- توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب اولویت انتخاب رشته کشاورزی در کنکور
48
4-2-7-توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب معدل دیپلم
49
4-2-8-توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب   معدل کارشناسی(واحد های گذارنده شده )
50
4-2-9-توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب   تعداد واحد گذرانده
51
4-2-10-توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب محل تولد
52
4-2-11-توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب گرایش تحصیلی دانشگاهی
53
4-2-12-توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب نوع دانشگاه
54
4-2-13-توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب شغل پدر
55
4-2-14-توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب شغل مادر
56
4-2-15- توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب سابقه کار کشاورزی
57
4-2-16- توزیع فراوانی افراد نمونه بر حسب اشتغال به کار کشاورزی در کنار تحصیل
58
4-2-17- توزیع فراوانی پاسخگویی افراد نمونه به سوالات پژوهش
59
4-3- بخش دوم : تجزیه تحلیل استنباطی فرضیات پژوهش
62
4-3-1-فرضیه1
62
4-3-2-فرضیه2
63
4-3-3-فرضیه3
64
4-3-4-فرضیه4
64
4-3-5-فرضیه5
66
4-3-6-فرضیه6
70
4-3-7-فرضیه7
71
4-4-بررسی وضعیت اثربخشی درس عملیات کشاورزی بر اساس متغیرهای جمعیت شناختی
72
4-4 -1- مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات بر حسب جنسیت
72
4-4-2- مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان بر حسب جنسیت در خصوص علاقه به رشته کشاورزی
73
4-4-3- مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات بر حسب محل سکونت
74
4-4-5- مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات بر حسب بومی و غیر بومی بودن
75
4-4-6-مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات بر حسب سابقه کار کشاورزی
76
4-4-7– مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات بر حسب اشتغال به کار کشاورزی
77
4-4-8– مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات برحسب سن
78
4-4-9- مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات برحسب نوع رشته تحصیلی دبیرستان
79
4-4-10– مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات برحسب نوع رشته تحصیلی دانشگاه
80
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها
81
5-1-مقدمه
82
5-2-بحث و نتیجه گیری
82
5-3-آمار توصیفی
85
5-4-محدودیت های تحقیق
85
5-5-پیشنهادهای تحقیق
85
پیوست ها
89
منابع
92
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان
صفحه
جدول 3-1- توزیع تعداد دانشجویان کشاورزی در دانشگاه های شهرستان خرم آباد
33
جدول 4-1: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب جنسیت
43
جدول 4-2: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب سن
44
جدول 4-3: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب محل سکونت
45
جدول 4-4: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسببومی و غیر بومی
46
جدول 4-5: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب رشته تحصیلی دبیرستان
47
جدول 4-6: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب اولویت انتخاب رشته کشاورزی در کنکور
48
جدول 4-7: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب معدل دیپلم
49
جدول 4-8: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب معدل کارشناسی
50
جدول 4-9: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب تعداد واحد گذرانده
51
جدول 4-10: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب محل تولد
52
جدول 4-11: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب گرایش دانشگاهی
53
جدول 4-12: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب نوع دانشگاه
54
جدول 4-13: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب شغل پدر
55
جدول 4-14: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب شغل مادر
56
جدول 4-15: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب سابقه کار کشاورزی
57
جدول 4-16: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب اشتغال به کار کشاورزی در کنار تحصیل
58
جدول 4-17: توزیع فراوانی پاسخگویی افراد نمونه به سوالات پژوهش
59
جدول 4-18: نتایج آزمون Tتک­نمونه­ای پیرامون اثر بخشی درس عملیات در دانشگاههای شهرستان خرم اباد
62
جدول 4-19: نتایج آزمون Tتک­نمونه­ای پیرامون اثر بخشی درس عملیات در دانشگاه لرستان
63
جدول 4-20: نتایج آزمون Tتک­نمونه­ای پیرامون اثر بخشی درس عملیات در دانشگاه پیام نور
64
جدول 4-21 : نتایج آزمون Tتک­نمونه­ای پیرامون اثر بخشی درس عملیات در دانشگاه آزاد
65
جدول 4-22 : نتایج آزمون همبستگی پیرسون پیرامون رابطه بین علاقه به رشته کشاورزی و     اثربخشی درس عملیات در کشاورزی
66
جدول4-23: بررسی دیدگاه دانشجویان کشاورزی در مورد   علاقه آنها   به کارهای کشاورزی
67
جدول 4-24: بررسی دیدگاه کلی مخاطبان در زمینه اثربخشی درس عملیات کشاورزی
68
جدول 4-25 : نتایج آزمون همبستگی پیرسون پیرامون رابطه سن، معدل دیپلم ، معدل دانشگاه، تعداد واحد گذرانده با اثربخشی درس عملیات در کشاورزی
70
جدول 4-26: نتایج آزمون T برای دو گروه مستقل پیرامون مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات بر حسب جنسیت
72
جدول 4-27: نتایج آزمون T برای دو گروه مستقل پیرامون مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان بر حسب جنسیت در خصوص علاقه به رشته کشاورزی
73
جدول4- 28: نتایج آزمون تی برای دو گروه مستقل پیرامون مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات بر حسب   محل سکونت
74
جدول 4-29: نتایج آزمون T برای دو گروه مستقل پیرامون مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات بر حسب بومی و غیر بومی بودن
75
جدول4-30: نتایج آزمون T برای دو گروه مستقل پیرامون مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات بر حسب سابقه کار کشاورزی
76
جدول 4-31: نتایج آزمون T برای دو گروه مستقل پیرامون مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات بر حسب اشتغال به کار کشاورزی
77
 
 
جدول 4-32: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه پیرامون مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات برحسب سن
78
جدول 4- 33: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه پیرامون مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات برحسب نوع رشته تحصیلی دبیرستان
79
جدول 4- 34: نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه پیرامون مقایسه دیدگاه پاسخ­گویان در خصوص اثربخشی درس عملیات برحسب نوع رشته تحصیلی دانشگاه
80
 

فهرست نمودارها

عنوان
صفحه
نمودار2-1:مدل نظری پژوهش(مفهومی)
30
نمودار 4-1: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب جنسیت
43
نمودار 4- 2: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب سن
44
نمودار 4-3: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب محل سکونت
45
نمودار 4- 4 : توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب بومی و غیر بومی
46
نمودار 4- 5 : توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب رشته تحصیلی دبیرستان
47
نمودار 4- 6 : توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب اولویت انتخاب رشته کشاورزی در کنکور
48
نمودار 4-7: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب معدل دیپلم
49
نمودار 4-8: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب معدل کارشناسی
50
نمودار 4-9: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب تعداد واحد گذرانده
51
نمودار 4-10: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب محل تولد
52
نمودار 4-11: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب گرایش دانشگاهی
54
نمودار 4-12: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب نوع دانشگاه
55
نمودار 4-13: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب شغل پدر
56
نمودار 4-14: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب شغل مادر
56
نمودار 4-15: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب سابقه کار کشاورزی
57
نمودار 4-16: توزیع فروانی افراد نمونه بر حسب اشتغال به کار کشاورزی در کنار تحصیل
58
 

 

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی درس عملیات کشاورزی در دانشگاه های شهرستان خرم آباد
می باشد. این تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل دانشجویان مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 92-91 که واحد درس عملیات کشاورزی را گذرانده اند در سه زیر نظام دانشگاه دولتی، دانشگاه آزاد و دانشگاه پیام نور بود. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری طبقه ای استفاده شد و ابزار جمع آوری داده نیز پرسشنامه محقق ساخته بود. پرسش نامه استفاده شده برای جمع آوری اطلاعات بعد از تعیین اعتبار محتوایی، مورد تست مقدماتی قرار گرفت و پایایی آن 97% بدست آمد. نتایج توصیفی نشان می دهد در کل دیدگاه دانشجویان نسبت به اثربخشی درس عملیات کشاورزی در حد متوسط (9/2) می باشد. نتایج حاصل از همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق نشان داد با اطمینان 99 درصد بین رشته تحصیلی دبیرستان، علاقه به کار کشاورزی، شغل پدر، سن، جنسیت، معدل دیپلم و کارشناسی و تعداد واحد گذرانده رابطه معنی دار وجود دارد. در مجموع درس عملیات کشاورزی در دانشگاه های شهرستان خرم آباد اثربخشی مطلوبی نداشته است.

 

 

 

 

واژه های کلیدی: اثربخشی، دانشگاه، درس عملیات کشاورزی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصـل اول

 

کلیات پـژوهش

 

1-1- فصل اول: مقدمه

کشاورزی از نظر قدمت دومین تکنولوژی قدیمی در جهان می باشد. تنها جمع آوری ابتدایی مواد غذایی، شکار و ماهیگیری شاید قدیمی تر از آن باشند. کشاورزی اولین کوشش انسان برای تعادل با طبیعت برای تولید، جمع آوری غذا و بقولات برای اساسی ترین نیازهای اولیه خود بوده است. امروزه اهمیت کشاورزی کاهش پیدا نکرده، زیرا بیش از یک چهارم جمعیت جهان در کشورهای کم درآمد در آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین و اقیانوسیه زندگی می کنند، این کشورها دارای مشترکات فراوانی هستند که از همه بالاتر داشتن یک اقتصاد فقیر کشاورزی است ( بلوم، 1981).

کوچک شمردن کشاورزی در یک کشور مستعد نه تنها تأمین غذا را تهدید می کند بلکه امنیت غذایی و سلامت غذا را نیز به شدت کاهش می دهد. از سوی دیگر بی توجهی به تربیت و جذب نیروی کارآمد در این بخش نیز به نوبه خود توسعه و بهره وری و در نتیجه توان رقابت با بخش های دیگر را کم می کند. از این رو برای ارتقای بهره وری شاغلان در هر بخشی از جمله بخش کشاورزی، برنامه های آموزشی اثربخش و توسعه انسانی از اهم نیازهاست ( بلوم،1981).

بدیهی است نقش دانشکده های کشاورزی در نیل به هدف مذکور انکار ناپذیر است. با توجه به اهمیت آموزش های کشاورزی در سطح دانشکده های کشاورزی که « عملی بودن » جزء لاینفک آن است. اهمیت دروس عملی و از جمله درس عملیات کشاورزی در مجموعه دروس دانشکده های کشاورزی و لزوم آگاهی نسبت به اثربخشی با میزان تحقق اهداف پیش بینی شده آن انکار ناپذیر است. بنابراین تحقیق حاضر با هدف تعیین اثربخشی درسی عملیات کشاورزی در سطح دانشکده های علوم کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان خرم آباد به اجرا درآمده است.

تا چه اندازه نظام های آموزشی کشور به نیازهای فرد و جامعه پاسخ می دهند؟ تا چه اندازه این نظام ها با تحولات فناورانه، جهان گرایی اقتصاد و نیز تغییرات سیاسی و اجتماعی، به ویژه آنچه در محیط پیرامونی رخ می دهد هماهنگ هستند؟ تا چه اندازه رشد توانایی فردی و توسعه نظام های آموزشگاهی در جهت توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور است؟ تا چه اندازه عملکرد فعالیت های آموزشی در سطح کلاس درس، مدرسه و نظام آموزشی از مطلوبیت برخوردار است؟ پاسخ به این سؤال ها و سؤالهای مشابه مستلزم استفاده از ساز و کار ارزشیابی آموزشی است. ارزشیابی آموزشی آیینه ای فراهم می آورد تا تصمیم گیران و دست اندرکاران فعالیت های آموزشی تصویری از چگونگی فعالیت ها به دست آورند، با استفاده از این تصویر، از نظام های آموزشی مراقبت بیشتری به عمل آورند تا در راستای پاسخگویی به نیازهای فرد و جامعه کیفیت نظام های آموزشی ارتقاء یابد (بازرگان، 1383).

ارزشیابی آموزشی کمک می کند نیازهای آموزشی شناسایی شود، براساس این نیازها، برای نظام های درسی و آموزشی هدف گذاری شده و برنامه های آموزشی مطلوب تدوین شود. سپس برای تحقق هدفها، سازماندهی لازم به عمل آید و انجام امور هدایت و رهبری شود (بازرگان، 1383).

گوبا و لینکلن (1989) ارزیابی را توافق کردن در باره ارزش یا شایستگی پدیده های آموزشی می پندارند. بنا بر تعریف پاتون (1997) ارزیابی برنامه عبارت است از گردآوری اطلاعات در باره فعالیت ها، ویژگی ها و بروندادهای برنامه به منظور قضاوت در باره برنامه، بهبود اثربخشی برنامه، و یا اطلاع رسانی برای تصمیم گیری جهت برنامه ریزی آینده. استافیل بیم و وبستر (1989) ارزشیابی آموزشی را فرایند تعیین، تهیه و فراهم آوردن اطلاعات توصیفی و قضاوتی در باره ارزش یا اهمیت هدفهای آموزشی برنامه ها، عملیات و نتایج آن به منظور هدایت تصمیم گیری، پاسخگویی و اطلاع رسانی تعریف می کنند(بازرگان، 1383).

مهمترین کاربردهای ارزشیابی آموزشی به شرح زیر است:

1- آگاهی دقیق تر نسبت به هدف های یادگیری و نتایجی که باید از برنامه ها و فعالیت های آموزشی به دست آید و تصمیم گیری در باره آنها.

2- حمایت از برنامه ها و فعالیت های آموزشی آغازین و جبرانی برای رفع کمبودها در نیل به هدف های آموزشی و توسعه انسانی؛

3- تقویت تعهد و دلبستگی افراد نسبت به فعالیت های آموزشی و در نهایت تحقیق هدف های آموزشی؛

4- فراهم آوردن زمینه لازم برای ایجاد ساختار، تشکیلات، جو سازمانی و توسعه نیروی انسانی مناسب برای تحقیق هدفها و در نهایت توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور؛

5- پاسخگویی نسبت به فعالیت های آموزشی و اطمینان دادن به فرد و جامعه در قالب این فعالیت ها؛

6- اطلاع رسانی در باره فعالیت های آموزشی(بازرگان، 1383).

یکی از جنبه های مورد ارزیابی در نظام های آموزشی، ارزیابی اثربخشی است. مفهوم اثربخشی عبارت است از این که تا چه اندازه بروندادهای مطلوب حاصل شده است. به کمک مفهوم اثربخشی به این سؤال پاسخ داده می شود که تا چه اندازه برونداد نظام آموزشی از مطلوبیت مورد نظر برخوردار است (بازرگان،
1383).

 

 

 

 

 

1-2- بیان مسأله

آموزش حرفه ای بخشی از آموزش عمومی است که آموزش کشاورزی زیر شاخه آن محسوب می شود. آموزش کشاورزی از طریق افزایش و تغییر در دانش، بینش و مهارت فراگیران موجب افزایش بهره وری آنان می شود، هزینه های تولید را کاهش می دهد و فرصت های شغلی بیشتری را برای اشتغال افراد فراهم می آورد. برای توسعه کشاورزی، آموزش به تنهایی کافی نیست ولی بدون شک یکی از عوامل مهم و ضروری است. مطالعات و بررسی های زیادی که در رابطه با نقش آموزش نیروی انسانی در بالا بردن بازده اقتصادی سرمایه گذاری در آموزش نیروی انسانی است ( موحد محمدی، 1382).

آدام اسمیت (1976) در کتاب ثروت ملل، توانایی اکتسابی و مفید همه اعضای جامعه را جزئی از سرمایه ثابت قلمداد نموده است. آلفرد مارشال (1920) اقتصادان معروف دیگر معتقد است: با ارزش ترین همه سرمایه ها آن است که در افراد بشر سرمایه گذاری شده است (ارسلان بد، 1370).

مؤسسات آموزشی و از جمله دانشکده های کشاورزی نقش کلیدی در آموزش نیروی انسانی ماهر تأثیرگذار در روند توسعه کشاورزی هر کشوری ایفا می کنند. بدیهی است اکثر صاحب نظران