اثربخشی آواز- ملودیک بر کاهش لکنت و اضطراب
در کودکان دبستانی
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

چکیده

زبان كلامـی، جزء اساسی در بیان عقاید، تعامل اجتماعـی و درك امور آموزشی است. برقـراری رابطة ­مؤثر نیازمند مهارت­های زبانی­ و كلامی است. افراد دچار لکنت، مانند سایر افراد عصبی مستعد رنج بردن از ترس­ها، نگرانی­ها و اضطراب­ها هستند. پژوهش­ها نشان می­دهد که تنیدگی یا اضطراب، لکنت را تشدید می­کند و هرچه اضطراب بیشتر باشد لکنت شدیدتر خواهد بود. از جمله درمان­های غیر دارویی در کاهش اضطراب و لکنت، موسیقی می­باشد. ریتم و صدای موسیقی، تقویت جریان تکلم را در اختلالات گفتاری نظیر لکنت می­تواند آسان سازد. مطالعات نشان می­دهد که محرک ریتمیک به­طور برجسته­ای باعث تخفیف لکنت می­شود. هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر آواز- ملودیک بر روی اختلالات اضطرابی و لکنت کودکان دبستانی بود. در این مطالعه از یک طرح تک آزمودنی استفاده شد. برای این منظور به مدت 16 جلسه پنج کودک دارای لکنت مورد درمان قرار گرفتند. و سپس قبل از مداخله و بعد از مداخله به صورت جداگانه پنج بار دو تست شدت لکنت کودکان 3 و تست اضطراب آشکار از آنها گرفته شد. نتایج تحلیل مشاهدی و کمی داده­ها  نشان داد که در نتیجه درمان، شدت لکنت درهر پنج کودک کاهش یافت. همچنین در نتیجه تحلیل کیفی و کمی داده­ها حاصل از تست اضطراب آشکار کودکان مشخص شد که بعد از پایان درمان به طور کلی شدت اضطراب به شکل جزئی کاهش داشته است. بر این اساس می­توان گفت درمان آواز – ملودیک در کاهش لکنت و اضطراب مؤثر بوده است.

کلیدواژه­ها: درمان آواز – ملودیک، لکنت، اضطراب.     

 

فهرست مطالب

صفحه                                                                                                                        عنوان

فصل اول:کلیات پژوهش

1-1 مقدمه…………………… 2

1-2 بیان مسأله……………………………………………………………………….3

1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 5

1-4 اهداف تحقیق   7

1-5 پرسش­های تحقیق.. 7

1-6 متغیرهای مورد بررسی.. 8

1-7 تعریف مفاهیم.. 8

1-7-1 تعاریف نظری.. 8

1-7-2 تعاریف عملیاتی.. 9

فصل دوم: پیشینة پژوهش

بخش اول: موسیقی

2-1-1 تاریخچة موسیقی.. 12

2-1-2 تعریف موسیقی درمانی.. 15

2-1-3 آوازی ملودیک (M.I.T)…………………………………………………………………………………………17

2-1-4 مکاتب و تکنیک­های موسیقی درمانی………………………………………………………………………….18

2-1-4- 1 روش نوردوف و رابیگر……………………………………………………………………………………………….18

2-1-4-2 روش کودالی………………………………………………………………………………………………………………19

2-1-4-3 روش دالکروز…………………………………………………………………………………………………………….19

2-1-4-4 روش بالینی ارف نورلوک………………………………………………………………………………………….20

2-1-4-5 روش موسیقی و تصویر هدایت شده………………………………………………………………………..20

2-1-5 موسیقی درمانی تکاملی.. 21

2-1-6 برتری نیمکره­ای در درک موسیقی.. 22

2-1-7 موسیقی درمانی و عصب شناختی.. 23

2-1-8 کاربرد موسیقی درمانی.. 25

بخش دوم: لکنت

2-2-1 ماهیت لکنت… 26

2-2-2 تعاریف لکنت… 29

2-2-3 انواع لکنت   31

2-2-4 علل لکنت   32

2-2- 5 نظریه­های لکنت… 35

2-2-5-1 نظریة دکتر اسمایلی بلانتون.. 35

2-2-5-2 نظریه دکتر بلومل.. 36

2-2-5-3 نظریه دکتر بوم. 36

2-2-5-4 نظریه دکتر برینگ برینگلسون.. 37

2-2-5-5 نظریه شیهان.. 37

2-2-5-6 نظریه دکتر کاروت… 37

2-2-5-7 نظریه وندل جانسون.. 38

2-2-5-8 نظریه دکتر نایب دونلاپ… 38

2-2-5-9 نظریه­ ون رایپر. 39

2-2-5-10نظریه دکتر جان ام فلچر. 39

2-2-5-11 نظریه دکتر میبل اف گیلفورد. 40

2-2-6 درمان­های لکنت……………………………………………………………………………………………………………………………40

2-2-6-1 تلقین…………………………………………………………………………………………………………………………43

2-2-6-2 هیپنوتیزم……………………………………………………………………………………………………………………………….43

2-2-6-3 خود القایی……………………………………………………………………………………………………………………………..43

2-2-6-4 روش جویدن تنفس……………………………………………………………………………………………………………….44

2-2-6-5 روش آرام­سازی……………………………………………………………………………………………………45

2-2-6-6 خواب درمانی…………………………………………………………………………………………………………………………45

 

2-2-6-7 رفتار درمانی…………………………………………………………………………………………………………………………..45

2-2-6-8 درمان­ها تنبیهی و تشویقی…………………………………………………………………………………………………46

2-2-6-9 درمان­های عامیانه…………………………………………………………………………………………………46

2-2-6-10 درمان جراحی……………………………………………………………………………………………………..46

2-2-6-11 استفاده از شوک الکتریکی…………………………………………………………………………………..47

2-2-6-12 درمان تنبیهی مدرن…………………………………………………………………………………………….47

بخش سوم: اضطراب

2-3-1 تعریف اضطراب.. 47

2-3-2علائم اضطراب.. 50

2-3-2-1 علائم رفتاری.. 50

2-3-2-2 علائم فیزیکی.. 51

2-3-2-3 علائم معده-روده­­ای.. 51

2-3-2-4علائم دستگاه ادراری.. 51

2-3-2-5علائم تنشی.. 51

2-3-3 طبقه­بندی اختلالات اضطرابی.. 51

2-3-3-1 اضطراب تعمیم­یافته. 51

2-3-3-2اختلال وحشت­زدگی.. 52

2-3-3-3اختلالات هراس…. 53

2-3-3-4 هراس خاص…. 53

2-3-3-5 اختلالات اجتماعی.. 53

2-3-3-6 اختلال وسواس فکری-عملی.. 54

2-3-3-7 اختلال فشار روانی پس آسیبی.. 54

2-3-4 موسیقی درمانی و اضطراب…………………………………………………………………………………….56

2-3-5 موسیقی درمانی و لکنت………………………………………………………………………………………….58

2-3-6 اضطراب و لکنت………………………………………………………………………………………………………61

2-3-7 بررسی اجمالی پیشینة نظری و سوابق پژوهش………………………………………………………..62

فصل سوم: روش­شناسی

3-1 طرح تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..74

3-2 جامعة پژوهشی………………………………………………………………………………………………………………..75

3-3 نمونه و شیوة نمونه­گیری…………………………………………………………………………………………………75

3-3-1 ملاک­های ورود به پژوهش………………………………………………………………………………………….76

3-3-2 ملاک­های خروج از پژوهش………………………………………………………………………………………..77

3-3-3 ملاحظات اخلاقی………………………………………………………………………………………………………..77

3-4 ابزارهای سنجش و مداخله­گری……………………………………………………………………………………….77

3-4-1 مقیاس تجدید نظر شده شدت لکنت کودکان3 (SSI-3)……………………………………………..78

3-4-2 مقیاس تجدید نظر شده اضطراب آشکار کودکان (RSMAS)……………………………………….79

 

3-53-5  ابزارهای موسیقی درمانی…………………………………………………………………………………….81

3-6 روش اجرا………………………………………………………………………………………………………………………….81

3-7 روش تحلیل داده­ها…………………………………………………………………………………………………………..82

3-8 برنامه درمان آوازی ـ ملودیک………………………………………………………………………………………….84

فصل چهارم: یافته­های پژوهش

پرسش­های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..96

4-1 پرسش اول………………………………………………………………………………………………………………………..96

4-1-1 وضعیت تمام افراد نمونه(لکنت) در یک نگاه.……………………………………………………………107

4-2 پرسش دوم…………………………………………………………………………………………………………………….108

4-2-1 وضعیت تمام افراد نمونه (اضطراب) در یک نگاه………………………………………………………113

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

5-1 گزارش­های پژوهش……………………………………………………………………………………………………….115

5-1-1 لکنت……………………………………………………………………………………………………………………………115

5-1-2 اضطراب………..………………………………………………………………………………………………………….122

5-2 نتیجه­گیری……………………………………………………………………………….……………………………..124

5-3 محدودیت­های پژوهش…………………….………………………………….………………………………..125

5-4 نظرات و پیشنهادات….……………………………………………………………………………………………..125

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………..….…………………127

پیوست­……………………………………………………………………………………………………………………………135

 
1-1 مقدمه

«لکنت نوعی اختلال گفتاری است که منجر به ناروانی و در نهایت نارسایی گفتاری در فرد می­شود و زمانی که فرد دچار لکنت می­شود وقفه­ای غیر ارادی به صورت تکرار صداها و هجاها یا گیر کردن کلمات، بروز می­کند و در نهایت مشکلاتی را در برقراری ارتباط به علت سرعت نامناسب گفتار ایجاد می­کند.» (فرهمند پور،1389: 184)

«توجه به لکنت و شناخت عوامل مرتبط با آن از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از این عوامل مرتبط اضطراب است که به نظر می­رسد به نوعی در بروز آن بی­تأثیر نباشد. شناخت خصوصیاتی از جمله اضطراب و توجه به آن­، جهت درمان لکنت بسیار ضروری است و بدون توجه به آن هرگونه اقدام درمانی می­تواند با شکست مواجه شود. دکتر بوم[1]معتقد است که افراد دچار لکنت، اعم از کودك و بزرگسال معمولاً درون­گرا و فاقد اعتماد به نفس هستند و از احساس بی­کفایتی رنج می­برند. آن­ها مانند سایر افراد عصبی مستعد رنجبردن از ترس­ها، نگرانی­ها و اضطراب­ها هستند. بیمار ممکن است از ترسی که باعث لکنت شده­، آگاه نباشد، اما در وجود خویش درگیری گسترده­ای با آن دارد که در تنش سراسری بدن او آشکار است. »(دهقانی هشتجین،1374: 44)

یکی از روش­های غیر دارویی در کاهش استرس روش آرام سازی و موسیقی است. موسیقی درمانی یک حرفه حمایتی است و بیماران با انواع گوناگون مشکلات جسمـی و روانـی و یا مشکلات و اختلالات عاطفی – اجتماعی می­توانند از خدمات موسیقی درمانی بهرمند شوند برای استفاده از خدمات موسیقی درمانی شرایط سنی وجود ندارد و نوزادان تا سالخوردگان می­توانند تحت درمان قرار بگیرند. موسیقی امروزه در درمان بسیاری از مسائل فیزیکی، عاطفی و روانی در افراد مختلف کاربرد دارد. مهم­ترین این مشکلات شامل درد، اضطراب، اندوه، مشکلات اجتماعی و غیره می­باشد. (ربیعی، کاظمی­ملک محمودی، کاظمی­ملک­محمودی، 1386).

مغز آدمی با موسیقی پیوندی دیرینه دارد؛ به­طوری که تأثیر موسیقی و ضرب­آهنگ­ها بر مغز و قوای شناختی انسان را ­نمی­توان انکار کرد.خاطراتی را که بزرگسالان از زمان کودکی خود به یاد می­آورند اغلب همراه با ریتم­ وآهنگ­ هستند. اشتغال هیجانی کلید یادگیری مؤثر است و موسیقی درمانی هیجانات را در فرد بر می­انگیزاند؛ بنابراین مغز را گشاده و برای یادگیری آماده می­سازد. حداقل هفت حیطة متمایز و مشخص هوشی در هر انسانی وجود دارد که یکی از این حیطه­های هوشی مربوط به موسیقی است. افرد دارای نیازهای خاص همواره با موسیقی قدرت فراگیری بهتری از خود نشان
می­دهند. زیرا بخش پسین مغز که در رابطه با موسیقی عمل می ­نماید کمتر مورد آسیب­های زمان تولد، سوانح و غیره قرار می­گیرد(پرسون و دولینگر، 2004).

«شواهد نشان می­دهد افرادی که در ارتباط کلامی دچار مشکل هستند با خواندن آواز­ و سرود­های مخصوص و با شمرده تلفظ کردن اصوات و ممارست مداوم در این زمینه می­توانند به کسب مهارت در حیطة تشخیص لغات دست یافته و به مرور زمان مسیر تکاملی و رو به جلویی را طی خواهند کرد. مسأله دیگر این که موسیقی برای تمرین در کسب مهارت­ها ایجاد انگیزه می­کند. ریتم و صدای موسیقی همچنین می­تواند تقویت جریان تکلم را در اختلالات گفتاری ـ از جمله لکنت ـ آسان سازد. برخلاف باور عموم آواز خواندن نه تنها موجب لکنت نمی­شود بلکه محرک­های ریتمیک به­طور برجسته­ای باعث تخفیف آن نیز می­شود. هنگامی که آهنگ­ها و جملات آواز­ها با دقت ساخته شوند، به طوری که آهنگ و ریتم اشعار با ریتم و صرف کردن گفتار منطبق باشد، می­تواند در یادگیری و تمرین درست ریتم و صرف کلمات، عبارات و جملات کمک کند»(اشمییت پترز،1389،ص 104).

[1].Boum