1-3-2- فرضیه ها و سوالات پژوهش. 5

1-4- تعریف مفاهیم تحقیق. 5

فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه پژوهـش. 7

2-1- مبانی نظری تحقیق : بخش اول : عقل. 8

2-1-1-تعاریف عقل. 8

2-1-1-1- عقل در معنای لغوی. 8

2-1-1-2- عقل در معنای اصطلاحی. 8

2-1-1-3- محدودیت‌های عقل. 9

2-1-2- پیشینه عقل در فلسفه. 10

2-1-3-  عقل در اسلام. 15

2-2- بخش دوم : فارابی. 18

2-2-1- ارسطوی‌ ثانی‌. 20

2-2-2-آرای‌ فارابی‌ (وفاق‌ دین‌ و فلسفه). 21

2-2-3- هستی شناسی فارابی. 24

2-2-3-1- الله‌ یا واجب‌ الوجود. 25

2-2-3-2- عالم‌ علوی‌ یا جهان‌ بالا. 26

2-2-4- جهان شناسی. 27

2-2-5- معرفت شناستی و روش شناسی. 27

2-2-5-1- شناخت چیست؟. 30

2-2-6- ارزش شناسی. 31

2-2-7-تعلیم و تربیت از دیدگاه فارابی. 33

2–3– بخش سوم : پیشینه پژوهش. 36

2-3-1- در داخل کشور. 36

2-3-2- در خارج از کشور. 41

2–4– چهارچوب مفهومی و مدل تحقیق. 45

فصل سوم : روش شناسی پژوهـش. 47

3-1- روش پژوهش. 48

3-2- جامعه آماری. 48

3-3- داده های مورد نیاز (روند اجرا و گرد آوری داده ها):   48

3-4- ابزارهای تحقیق:. 48

3-4-1- شیوه انجام تحقیق:. 49

3-5- روش تجزیه و تحلیل داده ها:. 49

فصل چهارم : یافته های پژوهش. 50

4-1- یافته های مربوط به سوالات پژوهشی. 51

4-1-1- مفهوم عقلانیت ابزاری. 51

4-1-1-1- عقلانیت ابزاری از دیدگاه وبر. 53

4-1-2- مفهوم عقلانیت ارتباطی. 71

4-1-2-1-عقلانیت ارتباطی از دیدگاه هابر ماس. 73

4-1-3-عقل از دیدگاه جهان شناسی فارابی. 85

4-1-3-1-نوآوری‌ فارابی‌ درباب‌ نفس‌ و عقل‌. 98

4-1-3-2-اختلاف نظر درباره نظر فارابی درباره عقل فعال   101

4-1-4-وجوه اشتراک و افتراق عقل فارابی با عقلانیت ابزاری و ارتباطی   102

4-1-5- مقایسه نظریات. 125

4-1-5-1- الف ) اهداف تعلیم و تربیت :. 126

4-1-5-2-ب) روش های تعلیم و تربیت : فارابی ، هابرماس ، وبر   135

4-1-5-3-ج) برنامه درسی : فارابی ، هابرماس ، وبر. 144

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات. 165

5-1- نتایج پژوهش . 166

5-1-1- جمع‌بندی مقایسه عقل فارابی و عقل ابزاری و ارتباطی   168

5-1-2-مقایسه شماتیک سه نوع عقلانیت بر اساس یافته های پژوهش   172

5-2- بحث. 173

5-3- پیشنهادات. 177

5-3-1- پیشنهادهای کاربردی. 177

5-3-2- پیشنهادهای پژوهشی. 177

5-3-3- پیشنهاداتی برای پژوهش های بعدی. 177

5-4- محدودیت های پژوهش. 178

منابع. 179

   1-1- بیان مساله :

فارابی به اعتقاد اکثر دانشمندان مسلمان، مبدع فلسفه اسلامی است(داوری اردکانی،1377). وی اگرچه شاگرد افلاطون و ارسطو است و به خوبی آرا و اندیشه های آنها را شناخته، شرح نموده و حتی به هم نزدیک کرده است ولیکن به هیچ روی مقلد صرف فلسفه یونان نیست بلکه با دید نظام ساز خود، اقدام به ابداع و تدوین نظام فلسفه اسلامی می نماید. اندیشه بلند او در علوم،