دكتر آشوری : معتقدند ؛ كه ضابطین دادگستری مامورانی هستند كه تحت نظارت و تعلیمات مقام قضایی برای كشف جرم ؛ بازجویی مقدماتی از متهم و نیز جلوگیری از فرار یا پنهان شدن او و سرانجام حفظ آثار و دلایل جرم طبق ضوابط قانونی ؛ اقدام می كنند .

دكتر خالقی : معتقدند ؛ ضابطین دادگستری بازوی اجرایی دادسراها و دادگاهها در انجام وظایفشان هستند كه قانون تكالیف زیادی بر عهده ضابطین دادگستری قرار داده كه از نخستین لحظه های پس از وقوع جرم تا واپسین دقایق اجرای مجازات را در بر می گیرد و شامل كشف جرم ؛ گزارش وقوع آن به دادسرا ؛ جلوگیری از محو دلایل و آثار جرم ؛ ممانعت از فرار متهم انجام دستورات مقامات قضایی  در تحقیق و بازجویی و ابلاغ اوراق قضایی می شود

ماده 15 قانون آیین دادرسی كیفری در این زمینه می گوید :

ضابطین دادگستری مامورانی هستندكه تحت نظارت و تعلیمات مقام قضایی در كشف جرم و بازجویی مقدماتی وحفظ آثارودلایل جرم وجلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم و ابلاغ و اجرای تصمیمات قضایی به موجب قانون اقدام می نمایند و عبارتند از :

1- نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران .

2- روسا و معاونین زندان نسبت به امور مربوط به زندانیان .

3- مامورین نیروی مقاومت بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی كه به موجب قوانین خاص و در محدوده وظایف محوله ضابط دادگستری محسوب می شوند .

4- سایر نیروهای مسلح  در مواردی كه شورای عالی امنیت ملی تمام یا برخی از وظایف ضابط بودن نیروی انتظامی را به آنان محول كند .

5-  مقامات و مامورینی كه به موجب قوانین خاص در حدود وظایف محوله ضابط دادگستری محسوب می شوند .

تبصره : گزارش ضابطین در صورتی معتبر است كه موثق و مورد اعتماد قاضی باشد .

ضابطین دادگستری در انجام وظایف خود دارای اختیاراتی هستند كه می تواند حتی منجر به سلب آزادی شهروندان گردد و به همین دلیل ضروری است كه افرادی كه ضابط محسوب می شونند و این اختیارات را دارند به موجب قانون مشخص شوند . از این رو ؛ ادامه همین ماده ضابطین دادگستری را احصاء می كند . با نگاهی به موقعیت و مسئولیت اشخاصی كه به عنوان ضابط معرفی شده اند .

می توان گفت كه ضابطین دادگستری بر دو دسته اند : 1- ضابط عام 2- ضابط خاص محسوب می شوند .

و اما دكتر بهروز جوانمرد : معتقدند ؛ ضابطین در لغت به معنای مباشر ؛ حفظ كننده و نگاهدارنده هر چیزی به حد خودش می باشد در اصطلاح حقوقی ؛ ضابطین ؛ بازوی اجرایی دادسرا و دادگاه ها در راستای انجام وظایفشان می باشند . قانونگذار در قوانین مختلف حسب مورد از زمان كشف جرم تا مرحله اجرای

مجازات تكالیفی بر عهده ضابطین قرار داده است . ماده 15 ق.ا.د.ك مصوب 1378 ضابطین دادگستری را اینگونه تعریف كرده است « ضابطین دادگستری مامورانی هستندكه تحت نظارت و تعلیمات مقام قضایی در كشف جرم و بازجویی مقدماتی وحفظ آثارودلایل جرم وجلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم و ابلاغ و اجرای تصمیمات قضایی به موجب قانون اقدام می نمایند . ریاست و نظارت بر ضابطین دادگستری از حیث وظایفی كه بعنوان ضابط به عهده دارند طبق ماده 17 این قانون با رئیس حوزه قضایی ( در حال حاضر دادستان ) است .

مطابق بند ی ماده 3 ق.ا.ق.ت.د.ع.ا مصوب 1381 ( ضابطین ؛ مقامات رسمی و ادارات باید درخواست دادستان و بازپرس را فوراً اجرا نمایند بازپرس می تواند به تحقیقات ضابطین دادگستری رسیدگی نموده و هرگاه تغییری در اقدامات آنان یا تكمیلی در تحقیقات لازم باشد به عمل آورد .

مبحث سوم – تعریف ضابط در قوانین موضوعه ایران :

بند اول – تعریف ضابط در قانون سال 1290 :