فصل اول-مقدمه……………………………………………………………………………….5

فصل دوم-کلیات………………………………………………………………………………..8

2-1-تاریخچه گردشگری……………………………………………………………………. 8

2-2-تعاریف گردشگری………………………………………………………………………..9

2-3-توریسم………………………………………………………………………………………. 10

2-3-1-انواع توریسم………………………………………………………………………….10

2-4-طبیعت‌گردی یا اکوتوریسم……………………………………………………………..10

2-4-1-توسعه یایدار واکوتوریسم……………………………………………………………13

2-4-2-اکوتوریسم در جهان …………………………………………………………………..13

2-4-3- بازار اکوتوریسم ……………………………………………………………………..14

2-4-4-روند رشد اکوتوریسم ………………………………………………………………..14

2-4-5-اکوتوریسم در ایران………………………………………………………………….16

2-4-6-اکوتوریسم راهبردی مناسب در توسعه صنعت گردشگری…………………17

2-4-7-نگاهی به وضعیت گردشگری بر مبنای طبیعت در ایران……………………18

2-4-8-ارزیابی توان اکولوژیک…………………………………………………………..19

2-4-8-1- روش‌های ارزیابی توان اکولوژیک…………………………………………..20

روش‌های ارزیابی یک عامله………………………………………………………………20

روش‌های ارزیابی دو عامله…………………………………………………………………20

روش‌های ارزیابی چند عامله……………………………………………………………..21

2-4–9-  ارزشگذاری اقتصادی مناطق تعیین اولویت شده…………………………21

2-4-9-1-ارزشگذاری با استفاده از بازارهای عادی……………………………………21

2-4-9-2–ارزشگذاری با استفاده از بازارهای ضمنی……………………………….22

2-4-9-3-ارزشگذاری با استفاده از بازارهای مصنوعی (فرضی)……………………22

2-4-9-3-الزامات به کارگیری روش ارزشگذاری مشروط…………………………….23

2-5-کلیات استان لرستان ………………………………………………………………..26

2-5-1-موقعیت طبیعی و جغرافیایی استان لرستان………………………………..26

2-5-2- زمین شناسی……………………………………………………………………….27

2-5-3- آب و هوا………………………………………………………………………….28

2-5-4- منابع آب……………………………………………………………………………..29

2-5-5- خاک شناس………………………………………………………………………..31

2-5-6- زیستگاه ها و رویشگاهها……………………………………………………….32

2-5-6-1-زاگرس میانی ………………………………………………………………….32

2-5-7- تقسیمات سیاسی استان لرستان…………………………………………. 33

2-5-8- مطالعات اجتماعی و فرهنگی…………………………………………………….34

2-5-8-1پراکندگی جمعیت ……………………………………………………………….36

2-5-8-2-الگوی زیست ……………………………………………………………………….36 

2-5-8-3-نظام شهری استان …………………………………………………………………37

2-5-8-4-تحول رشد جمعیت………………………………………………………………38

2-5-9- تاریخچه استان…………………………………………………………….39

2-5-9-1-موسیقی…………………………………………………………………………40

2-5-9-2-صنایع دستی……………………………………………………………..40

2-5-9-3-زبان……………………………………………………………………………41

2-5-9-4-دین و برگزاری مراسم دینی………………………………………………42

2-5-9-5-ایلات و عشایر لرستان…………………………………………………..42  

2-5-9-6- فرهنگ و مردم شناسی ……………………………………………………..43

2-5-9-7-اقتصاد…………………………………………………………………………………44

2-6-پیشینه تحقیق………………………………………………………………………….45

فصل سوم- مواد و روش ها………………………………………………………………..51

منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………………51

3-2-تعیین اولویت بندی مناطق دارای پتانسیل ……………………………………..52

3-2-1 تشریح روش شبکه ها…………………………………………………………..52

3-2-2- به کارگیری روش شبکه ها در این تحقیق…………………………………..52

3-2-3-تعیین وزن واهمیت لایه های اطلاعاتی دررابطه باهدف……………….61

3-3-برآورد ارزش اقتصادی مناطق دارای توان برای توسعه گردشگری…………..63 

3-3-1–تعین تعداد نمونه…………………………………………………………………..63

3-3-2-انتخاب نمونه هایی ازمناطق دارای توان ………………………………….65

3-3-3-اجرای روش ارزشگذاری مشروط در این پژوهش…………………………65

3-4-ازمون پایایی …………………………………………………………………………….68

فصل چهارم- نتایج ………………………………………………………………………………70

4-1- پتانسیل یابی مناطق مستعداگوتوریسم استان لرستان به روش شبکه بندی…….70

4-2-براوردمیزان تمایل به پرداخت بازدید کنندگان……………………………………..71

4-3-=نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل پرسش نامه ها…………………………………..72

4-3-1-گروه سنی گردشگران ……………………………………………………………………72

4-3-2-جنسیت گردشگران………………………………………………………………………..72

4-3-3-سطح تحصیلات گردشگران…………………………………………………………..73

4-3-4-شغل گردشگران ……………………………………………………………………….74

4-3-5-درآمد ماهیانه گردشگران…………………………………………………………….77

4-4-1- نتایج بدست آمده از پرسشنامه ها  در منطقه کلدر (نماینده طبقه با توان اکوتوریسم بسیار بالا )…..77  

4-4-2-شناسای متغیر های تاثیر گذار بر تمایل به پرداخت در طبقه با توان اکوتوریسم بسیار بالا (منطقه کلدر )…79

4-4- 3–نتایج بدست آمده از پرسشنامه ها  در منطقه کهمان (نماینده طبقه با توان اکوتوریسم بالا )………….80

4-4-4-شناسای متغیر های تاثیر گذار بر تمایل به پرداخت در طبقه با توان اکوتوریسم بالا (منطقه کهمان )….81

4-4-5–نتایج بدست آمده از پرسشنامه ها  در منطقه شیرز (نماینده طبقه با توان اکوتوریسم متوسط )…………84

4-4-6-شناسای متغیر های تاثیر گذار بر تمایل به پرداخت در طبقه با توان اکوتوریسم متوسط (منطقه شیرز)…85   

4-5-نتایج ارزشگذاری مناطق موردمطالعه  …………………………………………………88  

فصل پنجم-بحث ………………………………………………………………………………..89

5-1-تحلیل نتایج پتانسیل یابی مناطق مستعد استان لرستان………………………89

5-2-تحلیل نتایج بررسی خصوصیات اقتصادی واجتماعی گردشگران استانوارزشگذاری اقتصادی تفرجگاه­ها……92

5-3-بررسی مناطق نمونه گردشگری…………………………………………………………..93

5-4-پاسخ به پرسش­های پژوهش و بررسی فرضیه ­های تحقیق……………………… 95

5-5-نقاط قوت وضعف توسعه اکوتوریسم در استان لرستان ………………………..97

5-5-1- نقاط قوت ………………………………………………………………………………….97

5-5-2-نقاط ضعف ………………………………………………………………………………..98

5-6-نتیجه ­گیری کلی ……………………………………………………………………………100

5-7-پیشنهادات ………………………………………………………………………………100

منابع……………………………………………………………………………………………….102

پیوستها…………………………………………………………………………………………..109

چکیده:

این پژوهش،شناسایی وطبقه بندی نواحی مستعد اکوتوریسم به روش شبکه ها وارزشگذاری آنها به روشC.V.M(ارزشگذاری مشروط ) در استان لرستان را مد نظرقرار داده است. برای شناسای مناطق مستعد اکوتوریسم از روش شبکه ها استفاده شده است.در این روش برای مکان یابی از معیارهای مختلفی باتوجه به اهدف موردنظر استفاده می شود،دراین پژوهش معیارهای از قبیل شکل زمین (شیب وجهت های جغرافیایی) خاک شناسی،پوشش گیاهی،تراکم راهها،منابع آبی،پهنه بندی اقلیم،جاذبه های گردشگری(فرهنگی،تاریخی وطبیعی)ومناطق حفاظت شده به منظور شناسایی نواحی مستعد اکوتوریسم استفاده شده است که به طور جداگانه بررسی وبرای هریک نقشه رقومی تهیه گردیده است.برای امتیازدهی معیارهاوزیر معیارهایک پرسش نامه طراحی شد.پرسش نامه ها توسط پست الکترونیک برای کارشناسان اکوتوریسم که از استان لرستان دیدن کرده بودن ارسال شده است. با تجزیه وتحلیل پرسش نامه ها ومعدل گیری از نظرات ارائه شده امتیاز معیارها وزیر معیارهابرای استفاده در روش شبکه بندی دراین پژوهش

 

مشخص شده است.تجزیه وتحلیل، جمع بندی وارزیابی داده هابااستفاده ازGISصورت گرفت ودر نهایت،نقشه سلولهای مستعد توسعه اکوتوریسم استان تولید شده است.ابعاد شبکه5*5کیلومتر درنظر گرفته شد(باتوجه به مقیاس مورداستفاده2*2 سانتیمتربرروی نقشه)که کل محدوده استان به حدود 1148سلول تقسیم شدوطبق امتیازات داده شده به هر معیار وزیر معیارهادر نهایت از ، 1148سلول 428سلول مناطق مستعد اکوتوریسم شناسایی شده است.با توجه به امتیازات کسب شده وحدبالاو پایین امتیازات سلولهای که امتیازات بالای را کسب نموده بودن درسه طبقه بسیار مطلوب،مطلوب ومتوسط از نظر توسعه اکوتوریسم قرار داده شده است.برای ارزشگذاری مناطق مستعد توسعه اکوتوریسم از روش ارزشگذاری مشروط استفاده شده است.برای این کار سه سلول که در سه طبقه مختلف قرار داشتن را انتخاب وبرای هر کدام در محل توسط بازدیدکنندگان پرسش نامه تکمیل شده است.با تجزیه وتحلیل پرسش نامه ها نتایج نشان داد که متغیرهای مانند سطح تحصیلات،درامد ماهانه شخص،درامد خانوار وقیمت پیشنهادی تاثیرچشمگیری بر روی میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان دارند.با براورد میزان تمایل به پرداخت ورودیه دریک سلول وتعمیم ان به سایر سلولهای ان طبقه ارزش اقتصادی هر طبقه مشخص شده است.مجموع ارزش اقتصادی سه طبقه نشان دهنده ارزش اقتصادی اکوتوریسمی استان می باشد.دراین پژوهش کل ارزش اقتصادی استان بااستفاده ازروش ارزشگذاری مشروط حدود ×35ریال(برای دوفصل گردشگری)برآوردشده است.

فصل اول

مقدمه:

بیشتر کشور های در حال توسعه با مشکلات زیادی از جمله فقدان برنامه ریزی کارامد .عدم توسعه مطلوب منطقه ای ومحلی که زیر بنای توسعه ملی است روبروهستند .توزیع نامناسب امکانات وتسهیلات در کل کشور، بیکاری وبی توجهی به محیط زیست وکمبود امکانات مالی وارزیاز دیگر مشکلات این کشورها می باشد.دراین خصوص صنعت گردشگری نقش مهمی رادررشد وتوسعه اقتصادی وافزایش درآمدهای ملی ونیز کسب درآمدهای ارزی ایفا می نماید(2006Tsa n   Lin)

انواع گردشگری رابا توجه به عملگرد گردشگران می توان به پایدار وناپایدارتقسیم کرد.اما دراین میان اکوتوریسم از سایر انواع گردشگری با توسعه پایدار همخوانی وسازگاری بیشتری دارد (زاهدی 1383).اکوتوریسم یا طبیعت گردی به عنوان شگلی از گردشگری پایدار است که هم به حفاظت وهم به توسعه کمک می کند.

اکوتوریسم مخفف Ecological  Tourismاست که  معنای لغوی آن در ادبیات فارسی طبیعت گردی می باشد وگرایشی تازه در صنعت جهانگردی است که مبتنی بر مسافرتهای هدفمندهمراه با دیدار وبرداشتهای فرهنگی ومعنوی از جاذبه های طبیعی ولذت جویی از پدیده های گوناگون آن است .

اکوتوریسم با پیروی از فلسفه حیات مدار وتکیه بر ارزشهای ذاتی ودرونی از طریق حفاظت از عرصه های طبیعی ،انتفاع جوامع محلی، تقویت ویژگی خرده فرهنگها ،فراهم آوری فرصتهای اموزشی ویادگیری، تقویت اشتغال زایی وجلوگیری ازمهاجرت، التزام به مصرف گمتر منابع تجدید ناپذیر، فراهم آوری فرصتهای مشارکتی محلی، آموزش های زیست محیطی وبه عبارتی ترکیب مناسب توسعه وحفاظت از محیط زیست ومیراثهای فرهنگی پایداری راامکانپذیرمی سازدوبا کسب درآمد ازطریق اکوتوریسم میزان اشتغال برای افرادمحلی افزایش یافته سطح بهداشت وآموزش آنان نیزارتقامی یابد.این پیشرفتهای آموزشی وبهداشتی می تواند تا مرحله فقرزدایی وحل مشکلات ناشی از رشد جمعیت وتوزیع اراضی ادامه یابد وازدامنه نخریب منابع طبیعی وخسارت به تنوع زیستی بکاهد.

بررسی جغرافیای طبیعی ایران ونیزامکان سنجی هر کدام از جاذبه های اکوتوریسمی قابل سرمایه گذاری در کشور بیانگران است که اکوتوریسم درایران یک منبع اقتصادی کم نظیرخاص بسیار مستعد والبته رها شده به حال خود است (کرمی، 1383).قطعا طبیعت گردی درایران به عنوان یکی از کشورهای برخورداراز تنوع زیستی گره زمین ازمزیت بیشتری نسبت به دیگری شاخه های گردشگری برخورداراست.استان لرستان سرزمینی محصوردرکوههای مرتفع وصعب العبورکه در سلسله جبال زاگرس میانی باوسعت حدود 28560کیلومتر مربع ودر غرب کشور پهناور ایران واقع شده است ودر حدود 7/1درصد از مساحت کشور را در بردارد وبا داشتن تنوع زیستی اقلیمی وجاذبه های طبیعی فراوان متاسفانه در زمینه اکوتوریسم با توجه به امار سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان در آخرین ردهای این صنعت درایران قرارگرفته است.استانی که مجموعه های مختلف جهت بهره وری در این زمینه را دارا می باشد.ازجمله رودخانه ها غارها طبیعت بکرکوههاو کوهپایه ها ودشت های هموار را می توان ذکر کرد. از نظر شرایط اقلیمی دارای آب وهوای بسیار متنوع می باشد بخشهای مرتفع شمالی آن دارای آب وهوای سرد وکوهستانی است .در این ناحیه زمستانهای سردوپربرف وتابستانهای معتدل دیده می شودآب وهوای ناحیه جنوبی لرستان کم باران ودارای تابستانهای گرم است بخشهای مرکزی این استان اب وهوای معتدل دارند وبه علت وجود ارتفاعات واختلافات درجه حرارت وبارندگی می توان مناطق سه گانه سردسیری ،گرمسیری ومعتدل را در این استان به خوبی مشاهده کرد که همگی غنای استان درجاذبه های طبیعی بکر وناشناخته وپتانسیلهای مختلف طبیعی جهت بکارگیری صنعت اکوتوریسمرا نشان می دهند. استان لرستان ازنظرجاذبه های طبیعی یکی ازاستانهای مهم کشور به شمار می آید.وجودرودخانه های سرکش سیمره ،کشکان وسزارونیزکوههای بلندوبرف گیرگرین، اشترانکوه، سفیدکوه و..باعث ایجادسایت های فراوان گردشگری درجای جای این استان زیباشده است.دریاچه فیروزه ای گهردرارتفاعات اشترانکوه آبشارهای، هفت گانه لرستان، تونل برفی ازنا ،تالاب های بین المللی پلدختر،کرانه های زیبای رودخانه کشکان، سراب کهمان الشتر، سراب ونایی بروجردوصدهااثردیگرنشان دهنده اهمیت وجایگاه لرستان از منظرجاذبه های طبیعی می باشد از این رولرستان را می توان گنجینهطبیعت گردی ایران نامید.

توسعه گردشگری وبخصوص توسعه پایدارطبیعت گردی دراستان لرستان به لحاظ وجود عناصروجاذبه های طبیعی وفرهنگی امری امکان پذیر وقابل اجرااست اما بدون شناخت وارزیابی پتانسیل های بالقوه وبالفعل درهرمنطقه امکان برنامه ریزی وپیش بینی وجود نخواهد داشت لذا پژوهش حاضر به پتانسیل یابی مناطق مستعد اکوتوریسم استان با استفاده از مدل شبکه هاوارزشگذاری این مناطق با روش ارزش گذاری مشروط(C.V.M)خواهد پرداخت به دلیل اینکه بهره­برداری ازقابلیت­های بالقوه گردشگری واکوتوریسمی در هر منطقه­ای می­تواندزمینه­ای پویاوفعال برای توسعه آن منطقه فراهم نماید،تحلیل توان­هاوقابلیت­های مزبور به گونه­ای جغرافیایی ضرورتی ویژه خواهدداشت.ضرورت واهمیت انجام این تحقیق برای استان لرستان به دلیل وجودجاذبه­های طبیعی استان وویژگی خاص آن برای توسعه اکوتوریسم می­باشدکه می تواندنقش مهمی درزمینه­های توسعه فرهنگی واجتماعی-اقتصادی استان ایفانماید

همچنین بخشی ازاین تحقیق ارتباط میان سرمایه­های طبیعی استان و مدیریت استفاده بهینه در جهت جذب درآمدهای حاصل ازاکوتوریسم راازبعداقتصادی موردبررسی و ارزیابی قرار خواهد داد.بنابراین می­توانیم  باارزیابی پتانسیل اکوتوریسم دراستان،رابطه مناسبی بین جاذبه­ های توریستی و فعالیت گردشگری ایجادکنیم وتوسعه صنعت گردشگری رافراهم نماییم.

-اهداف

-پتانسیل یابی مناطق مستعداکوتوریسم به روش شبکه هادراستان لرستان

-ارزشگذاری مناطق مستعد اکوتوریسم به روش C.V.M

-فرضیات

فصل اول-مقدمه……………………………………………………………………………….5

فصل دوم-کلیات………………………………………………………………………………..8

2-1-تاریخچه گردشگری……………………………………………………………………. 8

2-2-تعاریف گردشگری………………………………………………………………………..9

2-3-توریسم………………………………………………………………………………………. 10

2-3-1-انواع توریسم………………………………………………………………………….10

2-4-طبیعت‌گردی یا اکوتوریسم……………………………………………………………..10

2-4-1-توسعه یایدار واکوتوریسم……………………………………………………………13

2-4-2-اکوتوریسم در جهان …………………………………………………………………..13

2-4-3- بازار اکوتوریسم ……………………………………………………………………..14

2-4-4-روند رشد اکوتوریسم ………………………………………………………………..14

2-4-5-اکوتوریسم در ایران………………………………………………………………….16

2-4-6-اکوتوریسم راهبردی مناسب در توسعه صنعت گردشگری…………………17

2-4-7-نگاهی به وضعیت گردشگری بر مبنای طبیعت در ایران……………………18

2-4-8-ارزیابی توان اکولوژیک…………………………………………………………..19

2-4-8-1- روش‌های ارزیابی توان اکولوژیک…………………………………………..20

روش‌های ارزیابی یک عامله………………………………………………………………20

روش‌های ارزیابی دو عامله…………………………………………………………………20

روش‌های ارزیابی چند عامله……………………………………………………………..21

2-4–9-  ارزشگذاری اقتصادی مناطق تعیین اولویت شده…………………………21

2-4-9-1-ارزشگذاری با استفاده از بازارهای عادی……………………………………21

2-4-9-2–ارزشگذاری با استفاده از بازارهای ضمنی……………………………….22

2-4-9-3-ارزشگذاری با استفاده از بازارهای مصنوعی (فرضی)……………………22

2-4-9-3-الزامات به کارگیری روش ارزشگذاری مشروط…………………………….23

2-5-کلیات استان لرستان ………………………………………………………………..26

2-5-1-موقعیت طبیعی و جغرافیایی استان لرستان………………………………..26

2-5-2- زمین شناسی……………………………………………………………………….27

2-5-3- آب و هوا………………………………………………………………………….28

2-5-4- منابع آب……………………………………………………………………………..29

2-5-5- خاک شناس………………………………………………………………………..31

2-5-6- زیستگاه ها و رویشگاهها……………………………………………………….32

2-5-6-1-زاگرس میانی ………………………………………………………………….32

2-5-7- تقسیمات سیاسی استان لرستان…………………………………………. 33

2-5-8- مطالعات اجتماعی و فرهنگی…………………………………………………….34

2-5-8-1پراکندگی جمعیت ……………………………………………………………….36

2-5-8-2-الگوی زیست ……………………………………………………………………….36 

2-5-8-3-نظام شهری استان …………………………………………………………………37

2-5-8-4-تحول رشد جمعیت………………………………………………………………38

2-5-9- تاریخچه استان…………………………………………………………….39

2-5-9-1-موسیقی…………………………………………………………………………40

2-5-9-2-صنایع دستی……………………………………………………………..40

2-5-9-3-زبان……………………………………………………………………………41

2-5-9-4-دین و برگزاری مراسم دینی………………………………………………42

2-5-9-5-ایلات و عشایر لرستان…………………………………………………..42  

2-5-9-6- فرهنگ و مردم شناسی ……………………………………………………..43

2-5-9-7-اقتصاد…………………………………………………………………………………44

2-6-پیشینه تحقیق………………………………………………………………………….45

فصل سوم- مواد و روش ها………………………………………………………………..51

منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………………51

3-2-تعیین اولویت بندی مناطق دارای پتانسیل ……………………………………..52

3-2-1 تشریح روش شبکه ها…………………………………………………………..52

3-2-2- به کارگیری روش شبکه ها در این تحقیق…………………………………..52

3-2-3-تعیین وزن واهمیت لایه های اطلاعاتی دررابطه باهدف……………….61

3-3-برآورد ارزش اقتصادی مناطق دارای توان برای توسعه گردشگری…………..63 

3-3-1–تعین تعداد نمونه…………………………………………………………………..63

3-3-2-انتخاب نمونه هایی ازمناطق دارای توان ………………………………….65

3-3-3-اجرای روش ارزشگذاری مشروط در این پژوهش…………………………65

3-4-ازمون پایایی …………………………………………………………………………….68

فصل چهارم- نتایج ………………………………………………………………………………70

4-1- پتانسیل یابی مناطق مستعداگوتوریسم استان لرستان به روش شبکه بندی…….70

4-2-براوردمیزان تمایل به پرداخت بازدید کنندگان……………………………………..71

4-3-=نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل پرسش نامه ها…………………………………..72

4-3-1-گروه سنی گردشگران ……………………………………………………………………72

4-3-2-جنسیت گردشگران………………………………………………………………………..72

4-3-3-سطح تحصیلات گردشگران…………………………………………………………..73

4-3-4-شغل گردشگران ……………………………………………………………………….74

4-3-5-درآمد ماهیانه گردشگران…………………………………………………………….77

4-4-1- نتایج بدست آمده از پرسشنامه ها  در منطقه کلدر (نماینده طبقه با توان اکوتوریسم بسیار بالا )…..77  

4-4-2-شناسای متغیر های تاثیر گذار بر تمایل به پرداخت در طبقه با توان اکوتوریسم بسیار بالا (منطقه کلدر )…79

4-4- 3–نتایج بدست آمده از پرسشنامه ها  در منطقه کهمان (نماینده طبقه با توان اکوتوریسم بالا )………….80

4-4-4-شناسای متغیر های تاثیر گذار بر تمایل به پرداخت در طبقه با توان اکوتوریسم بالا (منطقه کهمان )….81

4-4-5–نتایج بدست آمده از پرسشنامه ها  در منطقه شیرز (نماینده طبقه با توان اکوتوریسم متوسط )…………84

4-4-6-شناسای متغیر های تاثیر گذار بر تمایل به پرداخت در طبقه با توان اکوتوریسم متوسط (منطقه شیرز)…85   

4-5-نتایج ارزشگذاری مناطق موردمطالعه  …………………………………………………88  

فصل پنجم-بحث ………………………………………………………………………………..89

5-1-تحلیل نتایج پتانسیل یابی مناطق مستعد استان لرستان………………………89

5-2-تحلیل نتایج بررسی خصوصیات اقتصادی واجتماعی گردشگران استانوارزشگذاری اقتصادی تفرجگاه­ها……92

5-3-بررسی مناطق نمونه گردشگری…………………………………………………………..93

5-4-پاسخ به پرسش­های پژوهش و بررسی فرضیه ­های تحقیق……………………… 95

5-5-نقاط قوت وضعف توسعه اکوتوریسم در استان لرستان ………………………..97

5-5-1- نقاط قوت ………………………………………………………………………………….97

5-5-2-نقاط ضعف ………………………………………………………………………………..98

5-6-نتیجه ­گیری کلی ……………………………………………………………………………100

5-7-پیشنهادات ………………………………………………………………………………100

منابع……………………………………………………………………………………………….102

پیوستها…………………………………………………………………………………………..109

چکیده:

این پژوهش،شناسایی وطبقه بندی نواحی مستعد اکوتوریسم به روش شبکه ها وارزشگذاری آنها به روشC.V.M(ارزشگذاری مشروط ) در استان لرستان را مد نظرقرار داده است. برای شناسای مناطق مستعد اکوتوریسم از روش شبکه ها استفاده شده است.در این روش برای مکان یابی از معیارهای مختلفی باتوجه به اهدف موردنظر استفاده می شود،دراین پژوهش معیارهای از قبیل شکل زمین (شیب وجهت های جغرافیایی) خاک شناسی،پوشش گیاهی،تراکم راهها،منابع آبی،پهنه بندی اقلیم،جاذبه های گردشگری(فرهنگی،تاریخی وطبیعی)ومناطق حفاظت شده به منظور شناسایی نواحی مستعد اکوتوریسم استفاده شده است که به طور جداگانه بررسی وبرای هریک نقشه رقومی تهیه گردیده است.برای امتیازدهی معیارهاوزیر معیارهایک پرسش نامه طراحی شد.پرسش نامه ها توسط پست الکترونیک برای کارشناسان اکوتوریسم که از استان لرستان دیدن کرده بودن ارسال شده است. با تجزیه وتحلیل پرسش نامه ها ومعدل گیری از نظرات ارائه شده امتیاز معیارها وزیر معیارهابرای استفاده در روش شبکه بندی دراین پژوهش

 

مشخص شده است.تجزیه وتحلیل، جمع بندی وارزیابی داده هابااستفاده ازGISصورت گرفت ودر نهایت،نقشه سلولهای مستعد توسعه اکوتوریسم استان تولید شده است.ابعاد شبکه5*5کیلومتر درنظر گرفته شد(باتوجه به مقیاس مورداستفاده2*2 سانتیمتربرروی نقشه)که کل محدوده استان به حدود 1148سلول تقسیم شدوطبق امتیازات داده شده به هر معیار وزیر معیارهادر نهایت از ، 1148سلول 428سلول مناطق مستعد اکوتوریسم شناسایی شده است.با توجه به امتیازات کسب شده وحدبالاو پایین امتیازات سلولهای که امتیازات بالای را کسب نموده بودن درسه طبقه بسیار مطلوب،مطلوب ومتوسط از نظر توسعه اکوتوریسم قرار داده شده است.برای ارزشگذاری مناطق مستعد توسعه اکوتوریسم از روش ارزشگذاری مشروط استفاده شده است.برای این کار سه سلول که در سه طبقه مختلف قرار داشتن را انتخاب وبرای هر کدام در محل توسط بازدیدکنندگان پرسش نامه تکمیل شده است.با تجزیه وتحلیل پرسش نامه ها نتایج نشان داد که متغیرهای مانند سطح تحصیلات،درامد ماهانه شخص،درامد خانوار وقیمت پیشنهادی تاثیرچشمگیری بر روی میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان دارند.با براورد میزان تمایل به پرداخت ورودیه دریک سلول وتعمیم ان به سایر سلولهای ان طبقه ارزش اقتصادی هر طبقه مشخص شده است.مجموع ارزش اقتصادی سه طبقه نشان دهنده ارزش اقتصادی اکوتوریسمی استان می باشد.دراین پژوهش کل ارزش اقتصادی استان بااستفاده ازروش ارزشگذاری مشروط حدود ×35ریال(برای دوفصل گردشگری)برآوردشده است.

فصل اول

مقدمه:

بیشتر کشور های در حال توسعه با مشکلات زیادی از جمله فقدان برنامه ریزی کارامد .عدم توسعه مطلوب منطقه ای ومحلی که زیر بنای توسعه ملی است روبروهستند .توزیع نامناسب امکانات وتسهیلات در کل کشور، بیکاری وبی توجهی به محیط زیست وکمبود امکانات مالی وارزیاز دیگر مشکلات این کشورها می باشد.دراین خصوص صنعت گردشگری نقش مهمی رادررشد وتوسعه اقتصادی وافزایش درآمدهای ملی ونیز کسب درآمدهای ارزی ایفا می نماید(2006Tsa n   Lin)

انواع گردشگری رابا توجه به عملگرد گردشگران می توان به پایدار وناپایدارتقسیم کرد.اما دراین میان اکوتوریسم از سایر انواع گردشگری با توسعه پایدار همخوانی وسازگاری بیشتری دارد (زاهدی 1383).اکوتوریسم یا طبیعت گردی به عنوان شگلی از گردشگری پایدار است که هم به حفاظت وهم به توسعه کمک می کند.

اکوتوریسم مخفف Ecological  Tourismاست که  معنای لغوی آن در ادبیات فارسی طبیعت گردی می باشد وگرایشی تازه در صنعت جهانگردی است که مبتنی بر مسافرتهای هدفمندهمراه با دیدار وبرداشتهای فرهنگی ومعنوی از جاذبه های طبیعی ولذت جویی از پدیده های گوناگون آن است .

اکوتوریسم با پیروی از فلسفه حیات مدار وتکیه بر ارزشهای ذاتی ودرونی از طریق حفاظت از عرصه های طبیعی ،انتفاع جوامع محلی، تقویت ویژگی خرده فرهنگها ،فراهم آوری فرصتهای اموزشی ویادگیری، تقویت اشتغال زایی وجلوگیری ازمهاجرت، التزام به مصرف گمتر منابع تجدید ناپذیر، فراهم آوری فرصتهای مشارکتی محلی، آموزش های زیست محیطی وبه عبارتی ترکیب مناسب توسعه وحفاظت از محیط زیست ومیراثهای فرهنگی پایداری راامکانپذیرمی سازدوبا کسب درآمد ازطریق اکوتوریسم میزان اشتغال برای افرادمحلی افزایش یافته سطح بهداشت وآموزش آنان نیزارتقامی یابد.این پیشرفتهای آموزشی وبهداشتی می تواند تا مرحله فقرزدایی وحل مشکلات ناشی از رشد جمعیت وتوزیع اراضی ادامه یابد وازدامنه نخریب منابع طبیعی وخسارت به تنوع زیستی بکاهد.

بررسی جغرافیای طبیعی ایران ونیزامکان سنجی هر کدام از جاذبه های اکوتوریسمی قابل سرمایه گذاری در کشور بیانگران است که اکوتوریسم درایران یک منبع اقتصادی کم نظیرخاص بسیار مستعد والبته رها شده به حال خود است (کرمی، 1383).قطعا طبیعت گردی درایران به عنوان یکی از کشورهای برخورداراز تنوع زیستی گره زمین ازمزیت بیشتری نسبت به دیگری شاخه های گردشگری برخورداراست.استان لرستان سرزمینی محصوردرکوههای مرتفع وصعب العبورکه در سلسله جبال زاگرس میانی باوسعت حدود 28560کیلومتر مربع ودر غرب کشور پهناور ایران واقع شده است ودر حدود 7/1درصد از مساحت کشور را در بردارد وبا داشتن تنوع زیستی اقلیمی وجاذبه های طبیعی فراوان متاسفانه در زمینه اکوتوریسم با توجه به امار سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان در آخرین ردهای این صنعت درایران قرارگرفته است.استانی که مجموعه های مختلف جهت بهره وری در این زمینه را دارا می باشد.ازجمله رودخانه ها غارها طبیعت بکرکوههاو کوهپایه ها ودشت های هموار را می توان ذکر کرد. از نظر شرایط اقلیمی دارای آب وهوای بسیار متنوع می باشد بخشهای مرتفع شمالی آن دارای آب وهوای سرد وکوهستانی است .در این ناحیه زمستانهای سردوپربرف وتابستانهای معتدل دیده می شودآب وهوای ناحیه جنوبی لرستان کم باران ودارای تابستانهای گرم است بخشهای مرکزی این استان اب وهوای معتدل دارند وبه علت وجود ارتفاعات واختلافات درجه حرارت وبارندگی می توان مناطق سه گانه سردسیری ،گرمسیری ومعتدل را در این استان به خوبی مشاهده کرد که همگی غنای استان درجاذبه های طبیعی بکر وناشناخته وپتانسیلهای مختلف طبیعی جهت بکارگیری صنعت اکوتوریسمرا نشان می دهند. استان لرستان ازنظرجاذبه های طبیعی یکی ازاستانهای مهم کشور به شمار می آید.وجودرودخانه های سرکش سیمره ،کشکان وسزارونیزکوههای بلندوبرف گیرگرین، اشترانکوه، سفیدکوه و..باعث ایجادسایت های فراوان گردشگری درجای جای این استان زیباشده است.دریاچه فیروزه ای گهردرارتفاعات اشترانکوه آبشارهای، هفت گانه لرستان، تونل برفی ازنا ،تالاب های بین المللی پلدختر،کرانه های زیبای رودخانه کشکان، سراب کهمان الشتر، سراب ونایی بروجردوصدهااثردیگرنشان دهنده اهمیت وجایگاه لرستان از منظرجاذبه های طبیعی می باشد از این رولرستان را می توان گنجینهطبیعت گردی ایران نامید.

توسعه گردشگری وبخصوص توسعه پایدارطبیعت گردی دراستان لرستان به لحاظ وجود عناصروجاذبه های طبیعی وفرهنگی امری امکان پذیر وقابل اجرااست اما بدون شناخت وارزیابی پتانسیل های بالقوه وبالفعل درهرمنطقه امکان برنامه ریزی وپیش بینی وجود نخواهد داشت لذا پژوهش حاضر به پتانسیل یابی مناطق مستعد اکوتوریسم استان با استفاده از مدل شبکه هاوارزشگذاری این مناطق با روش ارزش گذاری مشروط(C.V.M)خواهد پرداخت به دلیل اینکه بهره­برداری ازقابلیت­های بالقوه گردشگری واکوتوریسمی در هر منطقه­ای می­تواندزمینه­ای پویاوفعال برای توسعه آن منطقه فراهم نماید،تحلیل توان­هاوقابلیت­های مزبور به گونه­ای جغرافیایی ضرورتی ویژه خواهدداشت.ضرورت واهمیت انجام این تحقیق برای استان لرستان به دلیل وجودجاذبه­های طبیعی استان وویژگی خاص آن برای توسعه اکوتوریسم می­باشدکه می تواندنقش مهمی درزمینه­های توسعه فرهنگی واجتماعی-اقتصادی استان ایفانماید

همچنین بخشی ازاین تحقیق ارتباط میان سرمایه­های طبیعی استان و مدیریت استفاده بهینه در جهت جذب درآمدهای حاصل ازاکوتوریسم راازبعداقتصادی موردبررسی و ارزیابی قرار خواهد داد.بنابراین می­توانیم  باارزیابی پتانسیل اکوتوریسم دراستان،رابطه مناسبی بین جاذبه­ های توریستی و فعالیت گردشگری ایجادکنیم وتوسعه صنعت گردشگری رافراهم نماییم.

-اهداف

-پتانسیل یابی مناطق مستعداکوتوریسم به روش شبکه هادراستان لرستان

-ارزشگذاری مناطق مستعد اکوتوریسم به روش C.V.M

-فرضیات

نظریه شناختی اجتماعی//پایان نامه درباره انگیزش شغلی
نظریه شناختی اجتماعی
نظریه دیگری که بر اهمیت هدف گذاری در ارتباط با انگیزش تاکید می کند ، نظریه شناختی اجتماعی[1] بندور است . آلبرت بندورا ، روانشناس اجتماعی ، در آلبرتا[2] متولد و بزرگ شد . وی تحصیلات مقطع کارشناسی خود را در رشته روانشناسی در دانشگاه پریتیش کلمبیا[3] به انجام رساند و مدرک دکترایش را با راهنمایی یک رفتارگرای بسیار معتبر در دانشگاه آیوا[4] ، به نام کنت اسپنس[5] ، اخذ نمود .

جان کمپبل ( 1971 ) در فصلی که در کتاب « بازنگری سالانه روانشناسی » ، از کتاب معتبر بندورا ( 1969 ) در زمینه اصلاح رفتار ، به عنوان منبعی عالی جهت برون یابی[6] اصول اصلاح رفتار به محیط کار ، نام برد . اندکی بعد بندورا رفتار گرایی را بی اعتبار خواند ، زیرا به اعتقاد وی رفتارگرایی متضمن دیدگاهی مکانیکی از رفتار است . رویدادهای تقویت کننده ، رفتار را از طریق اثر مداخله ای افکار تغییر می دهند ( بندورا ، 1974 ) .

میشل[7] ( 1973 ، ص ص 274-273 ) نیز اظهار داشت که مردم از طریق هدف گذاری و پیامدهایی که خود در راستای دستیابی به هدف تولید می کنند ، به تنظیم رفتار خویش می پردازند : « حتی در غیاب محدودیت های بیرونی و پایش گرهای اجتماعی ، افراد خود به تعیین هدف عملکردی برای خویش می پردازند و با انتقاد یا رضایت از خود ، بسته به این که تا چه اندازه رفتارشان با انتظارات و معیارهای آنها انطباق دارد ، عکس العمل نشان می دهند » .

سال 1977 ، به دلیل انتشار نظریه بندورا در مجله بازنگری روانشناختی[8] ( بندورا ، a 1977) و تشریح کامل تر آن در یک کتاب ( بندورا ، b 1977 ) ، سال سرنوشت ساز برای حوزه روانشناسی بود . بندورا در ابتدا نظریه خویش را با عنوان نظریه یادگیری اجتماعی[9] مطرح نمود، اما به منظور پرهیز از اشتباه گرفته شدن با دیگر نظریه های هم نام ، نام آن را به نظریه شناختی اجتماعی تغییر داد . به طور خلاصه ، نظریه شناختی اجتماعی بیان می دارد که رفتار یک تعامل متقابل مستمر میان متغیرهای شناختی ، رفتاری و محیطی است . آنچه در این دیدگاه آشکارا مطرح می گردد آن است که رفتار ، هم از پیامدهای محیطی تاثیر می پذیرد و هم بر آنها اثر می گذارد ، که این به نوبه خود اهداف یا نیات آگاهانه شخص را متاثر می سازد و برعکس (بندورا ، 2001 ) . بنابراین ، نظریه شناختی اجتماعی چارچوبی نظری را فراهم آورده است که متغیرهای اساسی در هر دو دیدگاه شناختی و رفتارگرایی را شامل می شود .

در حالی که مکتب رفتار گرایی بیان می دارد که یادگیری صرفا از طریق ارائه پاسخ ها و تجربه نمودن پیامدهای آنها روی می دهد ، نظریه شناختی اجتماعی این دیدگاه را با تاکید بر فرایندهای جانشینی[10] ، نمادین[11] و خودتنظیمی در کسب و نگهداشت رفتار ، وسعت می بخشد . براساس این نظریه ، یادگیری می تواند با مشاهده رفتار دیگران و پیامدهای رفتار آنان ، یعنی به شکل جانشینی ، روی دهد . مردم با استفاده از نمادها قادرند پیامدهای محتمل را پیش نگری کنند ، به تعیین اهداف بپردازند و متناسب با آنها عمل نمایند .

تاثیر این نظریه بر روانشناسان صنعتی / سازمانی ، حداقل به دو دلیل آنی بود ( مثلا ، لاتام و ساری ،

 

1913 ) . روانشناسی از آغاز ، به مطالعه تفاوت های فردی توجه داشته است (هال ، 1928 ؛ مونستربرگ ، 1913 ) . بر خلاف این موضع ، رفتارگرایان از رویکرد « جعبه سیاه[12]» به روانشناسی حمایت می کردند . تمرکز صرف بر محرک ها ، پاسخ ها و پیامدهای قابل مشاهده، کنکاش در درون ارگانیسم ( « جعبه سیاه » ) را منتفی می نمود ؛ آن گونه که پیشتر اشاره شد، هشیار پذیرفته نبود و موضوع تفاوت های فردی کنار گذاشته شده بود ، و صرفا تفاوت های بین ارگانیسم ها در ارتباط با تاریخچه تقویت آنان مدنظر قرار داشت .

[1] – Social cognitive

[2] – Alberta

[3] -British Columbia

نظریه شناختی اجتماعی//پایان نامه درباره انگیزش شغلی
نظریه شناختی اجتماعی
نظریه دیگری که بر اهمیت هدف گذاری در ارتباط با انگیزش تاکید می کند ، نظریه شناختی اجتماعی[1] بندور است . آلبرت بندورا ، روانشناس اجتماعی ، در آلبرتا[2] متولد و بزرگ شد . وی تحصیلات مقطع کارشناسی خود را در رشته روانشناسی در دانشگاه پریتیش کلمبیا[3] به انجام رساند و مدرک دکترایش را با راهنمایی یک رفتارگرای بسیار معتبر در دانشگاه آیوا[4] ، به نام کنت اسپنس[5] ، اخذ نمود .

جان کمپبل ( 1971 ) در فصلی که در کتاب « بازنگری سالانه روانشناسی » ، از کتاب معتبر بندورا ( 1969 ) در زمینه اصلاح رفتار ، به عنوان منبعی عالی جهت برون یابی[6] اصول اصلاح رفتار به محیط کار ، نام برد . اندکی بعد بندورا رفتار گرایی را بی اعتبار خواند ، زیرا به اعتقاد وی رفتارگرایی متضمن دیدگاهی مکانیکی از رفتار است . رویدادهای تقویت کننده ، رفتار را از طریق اثر مداخله ای افکار تغییر می دهند ( بندورا ، 1974 ) .

میشل[7] ( 1973 ، ص ص 274-273 ) نیز اظهار داشت که مردم از طریق هدف گذاری و پیامدهایی که خود در راستای دستیابی به هدف تولید می کنند ، به تنظیم رفتار خویش می پردازند : « حتی در غیاب محدودیت های بیرونی و پایش گرهای اجتماعی ، افراد خود به تعیین هدف عملکردی برای خویش می پردازند و با انتقاد یا رضایت از خود ، بسته به این که تا چه اندازه رفتارشان با انتظارات و معیارهای آنها انطباق دارد ، عکس العمل نشان می دهند » .

سال 1977 ، به دلیل انتشار نظریه بندورا در مجله بازنگری روانشناختی[8] ( بندورا ، a 1977) و تشریح کامل تر آن در یک کتاب ( بندورا ، b 1977 ) ، سال سرنوشت ساز برای حوزه روانشناسی بود . بندورا در ابتدا نظریه خویش را با عنوان نظریه یادگیری اجتماعی[9] مطرح نمود، اما به منظور پرهیز از اشتباه گرفته شدن با دیگر نظریه های هم نام ، نام آن را به نظریه شناختی اجتماعی تغییر داد . به طور خلاصه ، نظریه شناختی اجتماعی بیان می دارد که رفتار یک تعامل متقابل مستمر میان متغیرهای شناختی ، رفتاری و محیطی است . آنچه در این دیدگاه آشکارا مطرح می گردد آن است که رفتار ، هم از پیامدهای محیطی تاثیر می پذیرد و هم بر آنها اثر می گذارد ، که این به نوبه خود اهداف یا نیات آگاهانه شخص را متاثر می سازد و برعکس (بندورا ، 2001 ) . بنابراین ، نظریه شناختی اجتماعی چارچوبی نظری را فراهم آورده است که متغیرهای اساسی در هر دو دیدگاه شناختی و رفتارگرایی را شامل می شود .

در حالی که مکتب رفتار گرایی بیان می دارد که یادگیری صرفا از طریق ارائه پاسخ ها و تجربه نمودن پیامدهای آنها روی می دهد ، نظریه شناختی اجتماعی این دیدگاه را با تاکید بر فرایندهای جانشینی[10] ، نمادین[11] و خودتنظیمی در کسب و نگهداشت رفتار ، وسعت می بخشد . براساس این نظریه ، یادگیری می تواند با مشاهده رفتار دیگران و پیامدهای رفتار آنان ، یعنی به شکل جانشینی ، روی دهد . مردم با استفاده از نمادها قادرند پیامدهای محتمل را پیش نگری کنند ، به تعیین اهداف بپردازند و متناسب با آنها عمل نمایند .

تاثیر این نظریه بر روانشناسان صنعتی / سازمانی ، حداقل به دو دلیل آنی بود ( مثلا ، لاتام و ساری ،

 

1913 ) . روانشناسی از آغاز ، به مطالعه تفاوت های فردی توجه داشته است (هال ، 1928 ؛ مونستربرگ ، 1913 ) . بر خلاف این موضع ، رفتارگرایان از رویکرد « جعبه سیاه[12]» به روانشناسی حمایت می کردند . تمرکز صرف بر محرک ها ، پاسخ ها و پیامدهای قابل مشاهده، کنکاش در درون ارگانیسم ( « جعبه سیاه » ) را منتفی می نمود ؛ آن گونه که پیشتر اشاره شد، هشیار پذیرفته نبود و موضوع تفاوت های فردی کنار گذاشته شده بود ، و صرفا تفاوت های بین ارگانیسم ها در ارتباط با تاریخچه تقویت آنان مدنظر قرار داشت .

[1] – Social cognitive

[2] – Alberta

[3] -British Columbia

صنایع دستی از معدود صنایعی است که چهارمحور اشتغال، تولید، صادرات وهویت ملی را توامان با خود دارد و از این نظر بسیار منحصر به فرد و حائز اهمیت است، کاهش تقاضا و کاهش صادرات برای اقلام قلمزنی، نیاز به بررسی عوامل موثر توسعه بازار صنایع دستی مشهود است. بنابراین در این پژوهش با بررسی مدل مفهومی تحقیق که از مطالعات نظری پیشین بدست آمده بود، عوامل موثر بر توسعه بازار صنایع دستی به طور اخص اقلام قلمزنی بر شمرده شد، که متغیرهای چارچوب نظری عبارت‌انند از: آمیخته بازاریابی، تجارت الکترونیک، نقش دولت. این تحقیق کاربردی و از نظر گردآوری داده‌ها توصیفی-پیمایشی بوده، که 80 نفر از فروشندگان صنایع دستی استان تهران به صورت در دسترس به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. نتایج تحقیق حاکی ازآن است که نقش دولت مهمترین عامل توسعه بازارصنایع دستی است، که بعدازآن آمیخته بازاریابی نقش مهمی برتوسعه این بازاردارد، در آخر به آن می‌رسیم که اهمیت تجارت الکترونیک به دلیل بافت سنتی این بازار تاکنون مبرهن و آشکار نگشته است.

 

کلید واژه ها : بازار صنایع دستی، آمیخته بازاریابی، نقش دولت، تجارت الکترونیک

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                       صفحه

فصل اوّل. 1

1-1. مقدمه. 2

1-2. بیان مسئله. 2

1-3. اهمیت و ضرروت تحقیق. 4

1-4. فرضیات (یا سئوالات پژوهشی) 6

1-5. اهداف پژوهش… 6

1-6. شرح واژه ها و اصطلاحات بکار رفته در تحقیق. 6

1-6-1. صنایع دستی. 6

1-6-2. تجارت الکترونیک.. 7

1-6-3. آمیخته بازاریابی. 7

1-6-4. نقش دولت.. 8

فصل دوم. 9

2-1. مقدمه. 10

2-2. اصول بازاریابی. 10

2-2-1. مفاهیم اساسی بازاریابی. 10

2-2-2.آمیخته بازاریابی. 11

2-2-2-1.محصول. 11

2-2-2-1-1.تنوع کالا. 11

2-2-2-1-2. کیفیت کالا. 12

2-2-2-1-2-1. مهر اصالت یونسکو 12

2-2-2-1-2-2. اهداف مهر اصالت.. 13

2-2-2-1-3. طرح کالا. 15

2-2-2-1-4. ویژگیهای کالا. 15

2-2-1-5. نام ونشان تجاری کالا. 15

2-2-2-1-6. بسته‌بندی کالا. 15

2-2-2-1-6-1. ضرورت‌ های بسته بندی در صنایع دستی. 16

2-2-2-1-6-2. دلایل عدم وجود بسته بندی در صنایع دستی. 16

2-2-2-1-6-3. الزامات طراحی و تولید بسته بندی صنایع دستی. 17

2-2-2-1-6-4. وظایف بسته بندی در محصولات صنایع دستی. 20

2-2-2-1-7.خدمات کالا. 21

2-2-2-1-8. ضمانت کالا. 22

2-2-2-2. قیمت.. 22

2-2-2-3. توزیع. 22

2-2-2-4. ترفیعات. 22

2-3. کسب و کار الکترونیکی. 23

2-3-1. تجارت الکترونیک.. 23

2-3-1-1. مزایا و معایب تجارت الکترونیکی. 24

2-3-2. بازاریابی اینترنتی. 25

2-3-2-1. مزایای بازاریابی اینترنتی. 26

2-3-3. نمایشگاه مجازی.. 26

2-3-3-1. مزایای نمایشگاه مجازی. 27

2-4. نقش دولت.. 27

2-5. صنایع دستی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………. 30

2-5-1. تعریف صنایع دستی. 30

2-5-2. صنایع دستی استان تهران. 30

2-5-3. هنر قلم زنی. 32

2-5-3-1. تعاریفی از قلم‌زنی. 32

2-5-3-2. سیر تطور هنر قلم زنی در ادوار تاریخی. 34

2-6. پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی. 36

2-6-1. تحقیقات و مطالعات انجام گرفته در ایران. 36

2-6-2.تحقیقات و مطالعات انجام گرفته در خارج. 39

2-7. چارچوب نظری.. 40

فصل سوم. 46

3-1. مقدمه. 47

3-2. روش تحقیق. 47

3-3. جامعه آماری.. 47

3-4. روش نمونه‌گیری و حجم نمونه. 47

3-5. روش گردآوری داده‌ها 48

3-6. ابزار اندازه‌گیری (ویژگی‌های پرسشنامه) 48

3-7. مقیاس اندازه گیری.. 49

3-8. روایی و پایایی ابزار اندازه گیری.. 50

3-9. روش های آماری تحقیق. 51

فصل چهارم. 54

4-1. مقدمه. 55

4-2. تحلیل توصیفی داده‌ها 55

4-2-1. جنسیت.. 55

4-2-2. میزان تحصیلات.. 56

4-2-3. سمت پاسخ دهندگان در فروشگاه‌های صنایع دستی. 57

4-2-4. سن پاسخ دهندگان در فروشگاه‌های صنایع دستی. 58

4-2-5. فروشگاه‌های صنایع دستی دارای پایگاه تجارت الکترونیک.. 59

4-3. آماراستنباطی. 60

4-3-1. آزمون کولموگروف – اسمیرنوف.. 60

4-4.آزمون سوال‌های تحقیق. 61

4-5.آزمون فریدمن. 63

فصل پنجم. 65

5-1. مقدمه. 66

5-2. نتایج حاصل از آزمون فرضیات.. 66

5-2-1. نتیجه گیری از آزمون فریدمن. 67

5-3. بحث درباره تحقیق. 67

5-4. پیشنهادات برخاسته از نتایج تحقیق. 69

5-5. پیشنهادات برای تحقیقات آتی. 71

5-6. مشکلات و تنگناهای پژوهش… 71

فهرست منابع و مأخذ. 72

ضمایم. 77

پرسشنامه. 77

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                       صفحه

جدول 3-1 . تعداد سوالات پرسشنامه. 49

جدول3-2 . تعداد سوالات پرسشنامه. 49

جدول3-3 . ضرایب پایایی. 51

جدول 3 ـ 4. خلاصه روش اجرای پژوهش… 53

جدول 4 ـ 1. مشاهدات مربوط به میزان تحصیلات.. 55

جدول 4 ـ 2. مشاهدات مربوط به میزان تحصیلات.. 56

جدول 4 ـ 3. مشاهدات مربوط به سمت پاسخ دهندگان. 57

جدول 4 ـ 4. مشاهدات مربوط به سن. 58

جدول 4 ـ 5. آزمون کولموگروف – اسمیرنوف.. 61

جدول 4-6 . آزمون تی سوال اول تحقیق. 61

جدول 4-7 . آزمون تی سوال دوم تحقیق. 62

جدول 4-8 . آزمون تی سوال سوم تحقیق. 62

جدول 4-9. رتبه بندی آزمون فریدمن. 63

جدول 4-10. رتبه بندی آزمون فریدمن. 63

 

 

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                       صفحه

 

شکل 2ـ 1 : مدل مفهومی تحقیق. 45

شکل 4 ـ 1. مشاهدات مربوط به جنسیت پاسخ‌دهندگان. 56

شکل 4 ـ 2. مشاهدات مربوط به تحصیلات پاسخ‌دهندگان. 57

شکل 4 ـ 3. مشاهدات مربوط به سمت پاسخ‌دهندگان. 58

شکل 4 ـ 4. مشاهدات مربوط به سن پاسخ دهندگان. 59

شکل 4 ـ 5. مشاهدات مربوط به دارندگان تجارت الکترونیک.. 59

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
 
 

 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1. مقدمه
صنایع دستی و هنری یکی از ویژگی‌های هر فرهنگ و کشوری است که می‌تواند ارزش‌های آن جامعه را به دیگران منتقل سازد. تنوع و غنای صنایع دستی و هنری هر کشوری نشان دهنده تنوع و غنای فرهنگی آن است. ایران نیز به دلیل تاریخ طولانی و پر فراز و نشیب خود یکی از کشورهایی است که صنایع دستی آن از ویژگی های خاص و ممتازی برخودار است.صنایع دستی از معدود صنایعی است که چهار محور اشتغال، تولید، صادرات و هویت ملی را توامان با خود دارد و از این نظر بسیار منحصر به فرد و حائز اهمیت است.از گذشته‌های دور بدین سو مردمان ایران زمین با عرضه صنایع دستی خود فرصتی ارزشمند برای مبادلات فرهنگی و هنری ایجاد می‌کردند، از سویی دیگر رشد و تعالی آن منجر به پیشرفت‌های عمیق فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خواهد شد، اما امروزه به دلیل وجود رقابت با کالاهای خارجی و به طور اخص چینی، نبود شناخت درست نسبت به سلیقه مخاطبین (به عبارتی دیگر نبود بازاریابی اصولی) این بازار نیاز به آسیب شناسی دقیق و ارائه راهکارهایی برای پیشرفت و توسعه دارد.

در این تحقیق محقق به دنبال بررسی مولفه‌های موثر بر توسعه بازار صنایع دستی می‌باشد.
در این فصل شرح مبسوطی از بیان مسئله تحقیق، اهمیت و ضرورت تحقیق، سوالات تحقیق مطرح خواهد شد، در آخر نیز شرحی از لغات و اصطلاحات تخصصی ارائه خواهد گردید.

 

1-2. بیان مسئله
اقتصاد ایران متکی به درآمدهای نفتی است واین جریان مشکلات زیادی را برای کشور به وجود آورده، چون اقتصادکشورهایی که متکی به یک درآمد می‌باشند با کمترین نوسان قیمتی دربازارهای بین‌المللی تحریم اقتصادی از طرف کشورهای قدرتمند دنیا، سریع تحت تأثیر قرارمی‌گیرد لذا متنوع کردن زمینه‌های درآمدی کشور و تکیه بر صادرات غیر نفتی از راهکارهای برون رفت ازاین مسأله می‌باشد که یکی از راهکارها، برنامه‌ریزی جهت استفاده مطلوب از این همه جاذبه، توسعه گردشگری درکشوراست. از اینرو صنایع دستی به عنوان محصول تولیدی فرهنگی،بخش مهمی ازدرآمدارزی مورد نظرکشور راتأمین کرده وهمواره دررأس کالاهای صادراتی غیرنفتی ایران قراردارد. صنایع دستی یکی ازشاخصه‌های تولیدی ایران محسوب می‌شود صنایع دستی ایران دارای بارفرهنگی بسیاربالایی  است. (امینی و حاجی بیک لو،1382، ص274)

جهان سوم نه تنها گرفتارکمبود اشتغال وسرمایه‌گذاری وعمومیت بیکاری است، بلکه باکمبود تکنولوژی، پایین نبودن سطح آموزش ومهارت، افزایش بی‌رویه جمعیت ومهاجرت روستاییان به شهرها نیز دست به گریبان است وهیچ یک ازاین مسائل نوید دورنمایی مثبت وخوش‌بینانه‌ای برای ورود به عصر فراصنعتی نمی‌دهند.(گل محمدی، 1389، ص 75)

امروز یکی ازدلایل عمدهی ترک روستا به ویژه از جانب جوانانی که پدرانشان سال‌های سال در روستا کوشیده‌اند. عدم وجود امکاناتی درجهت کسب اطلاع از رویدادها و تقاضاهای جهانی ونبود شرایط ارتباط باجهان پیرامون می‌باشد. شاید برخی از روستاهای ما امروز دربرقراری ارتباط با شهرهای داخلی هم مشکل داشته باشند و جوان ایرانی با وجود دیدن این خلاء رو به سوی شهرهای بزرگ، روستا را ترک می‌کند. بی شک امروزه اگر قابلیت‌های روستا را مورد توجه قراردهیم، بسیاری از مشکلات روستا و در مقابل بسیاری ازمشکلات کلان مملکتی درعرصهتجارت جهانی قابل حل شده و ارائه محصولات پرکیفیت درصادرات وکسب سهم بیشتری از بازارهای جهانی دورازدسترس نخواهد بود .صنایع دستی ایران به عنوان یکی از بارزه‌های تولیدی و محصولات داخلی و پرطرفدار در عرصه بین الملل چه از نقطه نظر هنری و چه ازدید مسائل بازرگانی برای کشورما یک افتخار ویک هویت است. (امینی و جاجی بیک لو، 1382، ص 274) از طرفی دیگر افراد زیادی نیز در رشته‌ای از صنایع دستی مهارت دارند اما به علت عدم حمایت یا به صرفه نبودن اشتغال دراین حرفه به اموری دیگر روی آورده‌اند. (معموری و آزادزاده، 1388) همچنین صنایع دستی یکی از سازوکارهایی بشمار می‌آید که برای تولیدآن از منابع کاملاً داخلی استفاده می­شود. بر اساس تحقیقات انجام شده تولیدات دستی تأثیر مستقیمی بر درآمد ناخالص ملی دارد و هرگونه افزایش در میزان تولید و بهبودکیفیت صنایع دستی درافزایش درآمد ملی تأثیر می‌گذارد. (امینی و حاجی بیک لو، 1382، ص 4).

صنایع دستی و هنرهای سنتی در هر منطقه، در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی و غیره ایفا می­کند. در واقع، هویت مردم بستگی به این هنر- صنعت دارد. امروزه استفاده از ابزار آلات فرهنگی به عنوان منبع خلاقیت نقش مهمی در توسعه­ی جوامع سنتی داشته و پیشبرد توسعه پایدار را در پی دارد. بی­شک نمی­توان از نقش اقتصادی آن به­عنوان در آمد اصلی و جذب توریسم غافل ماند. متاسفانه در سال­های اخیر به دلیل ناکارآمدی و بی توجهی دستگاه­های متولی، کشورهای دیگر آثاری را به تقلید از هنرهای اصیل ایرانی تولید و با قیمت پایین و ترکیبات نامرغوب وارد بازارهای بین­المللی و ایران می­کنند، بی­آنکه حقوق تولیدکنندگان ایرانی را در نظر بگیرند. همین عامل باعث لطمات اقتصادی و فرهنگی به کشور شده است. (صادقی مقدم و کمیلی اصفهانی، 1391، ص 76)

به طور کلی، در تحقیقات پیشین نتایج نشان داد، واردات بی رویه صنایع دستی سایرکشورها، وجود واسطه‌ها و ناتوانایی فروش مستقیم آثارصنایع دستی، تبلیغات ناکافی ومسائل فرهنگی اقتصادی مانند تغییر سلایق بازار مهمترین علل رکود بازار صنایع دستی به شمار می‌آیند .(کرباسی و یعقوبی، 1390، ص 21)

بنابراین مسئله تحقیق برآن است که عوامل تاثیر گذار بر توسعه بازار صنایع دستی را شناسایی کنیم.

 

1-3. اهمیت و ضرروت تحقیق
صنایع دستی اصلی ترین سند هویت تاریخی ملت­هاست چرا که بخشی از میراث فرهنگی ماست. این هنر-صنعت با ارزش افزوده بسیار بالا و هزینه بسیار پایین و وجود نیروی انسانی ماهر در داخل کشور که عمدتاً روستایی هستند با توجه بیشتر مسئولین، بویژه در شرایط کنونی که سیستم‌های نوین اطلاع رسانی و ارتباطی درحال شکل­گیری در ایران می­باشند، علاوه بر ارتقاء سطح زندگی مردم روستاهای ما، می تواند ارزآوری بسیار بالایی برای ایران داشته باشد، در این راستا نباید از پیشرفت‌ها و تجربیات رقبای سرسخت صنایع دستی درعرصه بین الملل نیز غافل شد (امینی و حاجی بیک لو،1382، ص273)، از طرفی دیگر محیط روستایی به خاطر تأمین بخشی ازمواد اولیه و نیروی کار، زمین‌های لازم جهت رشد فعالیت­های صنایع دستی و سنتی را دارا می‌باشد.(مرادی و لنگرودی، 1384، ص4)

در شرایط فعلی که مسئله بیکاری و ایجاد اشتغال مولد همراه با افزایش تولید داخلی و توسعه صادرات غیرنفتی و فراهم نمودن زمینه مشارکت آن در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی مهمترین دغدغه مسئولین و رئوس برنامه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور را تشکیل می‌دهد، توجه به صنایع دستی و اهمیت آن بدلیل ویژگی‌های منحصر به فرد آن بیش از بیش مهم گردیده زیرا صنایع دستی علاوه بر جاذبه‌های هنری و فرهنگی و سهولت آموزش و فراگیری آن از کمترین هزینه سرانه آموزش و ایجاد فرصت شغلی در میان بحث‌های مختلف فعالیت‌های صنعتی برخوردار است. از طرفی صنایع دستی درایران جایگاهی ویژه دارد زیرا که جمعیت قابل توجهی درکشور به رشته‌های مختلف این صنعت اشتغال دارند. با توجه به اینکه تولید صنایع دستی سهم قابل توجهی از تولیدات کشور را به خوداختصاص داده، این عرصه در صورت توجه می‌تواند سهم عمده‌ای در توسعه کشور داشته باشد. از سویی صنایع دستی می‌تواند در اقتصاد کشور منشا اثر باشد، این قابلیت و سرمایه گذاری مادی و معنوی در این حوزه، در نجات کشور از تک محصولی و اتکا به نفت موثر خواهد بود. همچنین صنایع دستی به روستاها پایداری داده و موجب افزایش درآمد محلی و کاهش مهاجرت به شهرها می‌شود (صرامی،1384،ص 1). ایران کشوری است با قومیت‌های گوناگون و هر قوم فرهنگی مخصوص به خود دارد که در توالی سال‌ها به گونه‌ای خاص شکل گرفته است در هر محصول صنایع دستی ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی یافته و همین علل وجه تمایز اصلی این گونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشین و کارخانه است ایجاد اشتغال و کسب درآمد، جاذبه گردشگری، حفظ و بقای آداب و رسوم قومی، کسب درآمد ارزی و غیره می‌تواند از پیامدهای رونق صنایع دستی در کشور باشد بسیاری از کسانی که به این حرف مشغول بودند شغل خود را به دلیل نبود تقاضا در بازار کالا از دست دادند و متأسفانه افزایش روند مهاجرت از روستاها به شهر شاخه‌هایی از صنایع دستی ناب و بی‌همتای ایران را در معرض انقراض قرار داده است و نسل تازه‌ای که باید چنین میراث با ارزشی را حفظ کند، بیشتر راهی شهرها شده‌اند. اگرچه هنرمندان و صنعتگران زیادی درهنرهای گوناگون صنایع دستی تبحر دارند. چه بسا افراد زیادی نیز در رشته‌ای ازصنایع دستی مهارت دارند اما به علت عدم حمایت­های صرفه نبودن اشتغال در این حرفه به اموری دیگر روی آورده‌اند. خلق صنایع دستی گروهی را به کار می‌گیرد، مواد اولیه آن محلی و داخلی است، هنرمندی و خلاقیت فرد در بروز آن متجلی می‌شود و در رقابت با ماشین و عوارض زندگی صنعتی، نوعی تنوع و آرامش ایجاد می‌‌کند.( صرامی،1384،ص 53) با توجه به قابلیت‌های صنایع دستی از جمله بهره­وری بالا، امکان استفاده از مهارت‌های بومی و ایجاد اشتغال، امروزه بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان به صنایع دستی به عنوان صنعتی درآمدزا و دارای ارزش افزوده می‌نگرند و با سرمایه­گذاری در این حوزه سودهای کلانی برداشت می‌کنند. (معموری و آزادزاده، 1388) در واقع، صنایع دستی روستایی مکمل فعالیت‌های زراعی و دامپروری دهقانان است. این بخش از فعالیت تولیدی، که کار زنان وکودکان است، جنبه تولید خانوادگی دارد و برتولید افزارمندی مبتنی نیست.( گل محمدی،1389،