فصل اول : کلیات پژوهش

1-1- مقدمه 1

1-2- بیان مسأله پژوهشی 2

1-3- ضرورت و اهمیت پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………5

4-1 – اهداف پژوهش 6

1-5 –فرضیه های پژوهش 7

1-6– کاربرد نتایج پژوهش 7

1-7- روش پژوهش 8

1-8 – تعریف واژگان کلیدی………………………………………………………………………………………………………………………………..9

      فصل دوم : ادبیات پژوهش

2-1- مقدمه 10

2-2 تعریف هدف 13

2-3 مدل کارت امتیازی متوازن BSC……………………………………………………………………………………………… 1414

2-4- تعریف مسوؤلیت اجتماعی شرکتها 15

2-4-1-مفهوم مسوؤلیت اجتماعی 20

2-4–2 مبانی فلسفی دیدگاه های مسوؤلیت اجتماعی 23

2-4-2-1 دیدگاه کلاسیک 23

صفحه                                                                                                                                   عنوان2-4-2-2 دیدگاه عمومی 25

2-4-2-3 دیدگاه اسلامی 25                                                            

2-4-3- ابعاد مسوؤلیت اجتماعی 26

2-4-3-1-بعد اقتصادی 26

2-4-3-2-بعد قانونی 26

2-4-3-3-بعد اخلاقی 26

2-4-3-4- بعد عمومی و ملی 27

2-4-4 – رهیافت های مسوؤلیت اجتماعی 27

2-4-5- مسوؤلیت پذیری اجتماعی در قالب فعالیتهای بشر دوستانه 03

2-4-6- دلایل مخالفان و موافقان مسوؤلیت اجتماعی 31

2-4-7 سازمان های بین المللی فعال در ترویج مسوؤلیت اجتماعی 33

2-4-8– رایج ترین مدل ها از مسوؤلیت اجتماعی شرکت در کشورهای در حال توسعه 37

2-4-8-1 مدل مسوؤلیت اجتماعی کارول 39

2-4-8- 2 مدل مسوؤلیت اجتماعی لانتوس 41

2-4-9 مزایای اجرای مسوؤلیت اجتماعی برای شرکتها…………………………………………………………………………………. 42

2-4-10 مزایای اجرای مسوؤلیت اجتماعی برای ارتقاء کیفیت زندگی نیازمندان 43

2-4-11 موانع و محدودیت ها ی موجود در اجرای مسوؤلیت اجتماعی 43

2-4-12 نقش دولت در اجرای مسوؤلیت اجتماعی شرکت ها 45

2-4-13 نقش بخش خصوصی در اجرای مسوؤلیت اجتماعی وکاهش فقر 50

2–4-13-1 مدل تجاری بازرگانی 51

2-4-13-2 مدل انتهای هرم 52

عنوان                                                                                                                                    صفحه

2-4-13-3 مدل تجاری اجتماعی 53

2-5 – تعریف سازمان بهزیستی 54

2-5-1چشم انداز سازمان بهزیستی 54

2-5-2-تاریخچه سازمان بهزیستی کشور 54

2-5-3-ارزش‌های حاکم بر سازمان بهزیستی 57

2-5-3-2 ارزش‌های خاص سازمانی : 57

2-5-4 اهداف  راهبردی سازمان بهزیستی کشور 58

2-6-پیشینه پژوهش 59

2-6–1 مطالعات داخلی 59

2-6-2 مطالعات خارجی 62

2-7 خلاصه مطالب فصل 65

      فصل سوم: روش پژوهش

3-1 مقدمه 66

3-2متغیر ها ، مدل مفهومی و الگوی پژوهش………………………………………………………………………………………………..67

3-3 روش پژوهش 68

3-4 مکان پژوهش 69

3-5 جامعه آماری 70

3-6 روش های گردآوری اطلاعات، شیوه نمونه گیری و حجم نمونه 70

 

عنوان                                                                                                                                    صفحه

3-6-1 پرسشنامه 71

3-6-1-1 اجزای پرسشنامه 72

3-6-1-2 پرسشنامه اول 72

3-6-1-3 پرسشنامه دوم 73

3-7 روایی و پایایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………………. 75

3-7-1 روایی 74

3-7-2- پایایی 76

3-8 روش های تجزیه و تحلیل و نرم افزارهای مورد استفاده 78

3-9 خلاصه 79

      فصل چهارم: تحلیل یافته ها ی پژوهش

4-1مقدمه 80

4-2  تحلیل یافته های توصیفی 81

4-2-1 ویژگی های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان 81

4-2-2 میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای مورد مطالعه 84

4-2-3 توزیع فراوانی متغیرهای مورد مطالعه 85

4-3 تحلیل یافته های استنباطی 87

4-3-1 تحلیل همبستگی مسوؤلیت اجتماعی و اهداف سازمانی 87

4-3-1-1 بررسی روابط دو متغیری میان متغیر مسوؤلیت اجتماعی با متغیر اهداف سازمان بهزیستی 87

4-3-1-2 بررسی رابطه دو متغیری میان اهداف سازمان بهزیستی و ابعاد مسوؤلیت اجتماعی 87

4-3-1-3 بررسی رابطه دو متغیره میان مؤلفه های اهداف سازمان بهزیستی با متغیر مسوؤلیت اجتماعی 88

عنوان                                                                                                                                    صفحه

4-3-1-4 بررسی رابطه دو متغیره میان مؤلفه های اهداف سازمانی و ابعاد مسوؤلیت اجتماعی 90

4-3-2 تعیین سهم ابعاد مسوؤلیت‌ اجتماعی در تبیین واریانس اهداف مالی 92

4-3-3 تعیین سهم ابعاد مسوؤلیت‌ اجتماعی در تبیین واریانس اهداف مربوط به ارباب رجوع 92

4-3-4 تعیین سهم ابعاد مسوؤلیت اجتماعی در تبیین واریانس اهداف مربوط به فرایندها 93

4-3-5 تعیین سهم ابعاد مسوؤلیت‌ اجتماعی در تبیین واریانس اهداف مربوط به رشد و یادگیری 94

4-4 سایر یافته های پژوهش بر اساس عوامل جمعیت شناختی 94

4-4 -1 مقایسه زنان و مردان از نظر مسوؤلیت‌پذیری اجتماعی 94

4-4-2  مقایسه زنان و مردان از نظر اهداف راهبردی 96

4-4-3 مقایسه مدیران و کارشناسان از نظر مسوؤلیت‌پذیری اجتماعی 96

4-4-4-مقایسه مدیران و کارشناسان از نظر اهداف راهبردی سازمان 98

4-4-5 مقایسه سطوح مختلف تحصیلی از نظر مسوؤلیت‌پذیری اجتماعی 100

4-4-6 مقایسه سطوح مختلف تحصیلی از نظر اهداف راهبردی 100

4-5 خلاصه 101

      فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1 مقدمه 102

5-2 خلاصه پژوهش 102

5-3 –نتایج پژوهش 105

5–3 -1 یافته های اصلی پژوهش 105

5–3 -2 سایر یافته های پژوهش 108

5-4- محدودیت های پژوهش 110

عنوان                                                                                                                                    صفحه

5-4- 1 محدودیت های پژوهشگر 110

5-4- 2 محدودیت های پژوهش 110

5-5-پیشنهادهای پژوهش 112

5-5- 1پیشنهادهای کاربردی 112

5- 5- 2پیشنهاد های  پژوهشی آینده 114

پیوست شماره 1 پرسشنامه مسوؤلیت اجتماعی 117

پیوست شماره 2 پرسشنامه اهداف سازمان بهزیستی کشور 120

منابع و ماخذ 121

مقدمه:        

در طول دو دهه اخیر، شرکت های مختلف، به ویژه آن دسته از شرکت ها که در کشورهای توسعه یافته مستقر هستند، به طور روزافزون و اغلب از سوی نهادهای غیردولتی عملگرا تحت فشار قراردارند تا تعهدات ویژه ای را در قبال جامعه خود بر عهده بگیرند؛ تعهداتی که تحت عنوان مسوؤلیت اجتماعی شرکتها به آن اشاره می شود. همچنین در یک دهه اخیر، با رواج نگاه علمی به مفهومCSR[1] ، بررسی این موضوع به پای ثابتی در دانشکده های مدیریت برجسته دنیا تبدیل شده است.

همچنین از آنجا که در سرتاسر دنیا، دولتها با چالش های زیادی در مورد منابع جهت فراهم نمودن خدمات عمومی با کیفیت برای جوامع مواجه هستند در نتیجه به طور فزاینده ای به سمت مشارکت با بخش خصوصی و استفاده از مسوؤلیت اجتماعی  جهت فراهم نمودن خدمات عمومی ای که مکلف به ارائه آنها هستند، پیش می روند. شرکتها  نیز مسوؤلیت اجتماعی را به عنوان فرصتی برای تقویت کسب و کار خود می دانند.

با این وجود، اینکه چنین تعهداتی از شرکت ها مطالبه می شوند و گهگاه نیز تصدیق می شوند، عقلانی بودن آنها

 را اثبات نمی کند یا در مورد شیوه های برعهده گرفتن آنها  چیزی نمی گوید. ضمن آنکه همچنان  پرسشهایی در مورد مفهوم “مسوؤلیت اجتماعی شرکتها ” مطرح است : آیا شهروندان و نیز سازمان های غیردولتی و یا دولت محق هستند که شرکت ها را برای اجرای برنامه های نوعدوستانه و دارای اهداف اجتماعی تحت فشار قرار دهند؟ آیا  رونق اجرای چنین برنامه هایی از سوی شرکت ها، می تواند کارآمدی مناسبی در راه دستیابی به اهداف اجتماعی داشته باشد؟آیا ابعاد مختلف اقتصادی، قانونی، بشردوستانه و اخلاقی مسوؤلیت اجتماعی می تواند بر اهداف سازمانی بخش های اجتماعی و حمایتی دولتها  تاثیر گذار باشد؟ و بالاخره اینکه آیا افزایش اجرای برنامه های متنوع دارای اهداف بشردوستانه از سوی یک شرکت، می تواند منافع غیرمستقیمی در رونق کسب و کار خود شرکت داشته باشد؟

در این فصل ابتدا مسأله پژوهشی بیان می شود، سپس به  بررسی ضرورت و اهمیت پژوهش همچین  بحث درباره روش تحقیق، متغیرها، جامعه و نمونه آماری پرداخته می شود.

1-2- بیان مسأله پژوهشی

موضوع مسوؤلیت اجتماعی شرکت در اقتصاد مدرن و در مباحث مدیریتی، یکی از برجسته ترین مسائلی است که در 20 سال گذشته وجود داشته است (میسانی[2]،2009 ).به طوریکه مفهوم مسوؤلیت اجتماعی شرکتها در دهه اخیر به پاردایم غالب و مسلط حوزه اداره شرکتها تبدیل شده است. و شرکت های بزرگ و معتبر جهانی مسوؤلیت در برابر اجتماع و محیط اجتماعی را جزیی از استراتژی شرکتی خود می بینند. این مفهوم، موضوعی است که هم اکنون درکشورهای توسعه یافته وکشورهایی با اقتصاد باز به شدت از سوی تمامی بازیگران چون، حکومتها، شرکتها، جامعه مدنی، سازمانهای بین المللی و مراکز علمی دنبال می گردد.(امیدوار،17:1384)

مسوؤلیت اجتماعی شرکت ها معانی مختلفی دارد و برای همه یکسان نمی باشد. حکومتها به مسوؤلیت اجتماعی شرکتها از منظر تقسیم وظایف و مسوؤلیتها و حرکت در جهت توسعه پایدار نگاه می کنند؛ شرکتها مسوؤلیت اجتماعی شرکتی را نوعی استراتژی تجاری می بینند که باعث می گردد در فضای به شدت رقابتی، بر اعتبارشان افزوده گردد و سهمشان در بازار فزونی گیرد؛ جامعه مدنی و سازمانهای غیردولتی، مسوؤلیت اجتماعی را از شرکتها می خواهند چون که به رسوایی های مالی و فجایع حاصل از عملکرد شرکتها آگاهی و اشراف دارند؛ سازمان های بین المللی نیز با توجه به اینکه تاثیرگذاری شرکتها در دنیای امروز بسیار بیشتر از حکومتها می باشد، حل چالشهای جهانی را بدون مشارکت شرکتها غیر ممکن می دانند زیرا، بسیاری از سیاستمداران، به نوعی مدیران شرکتها نیز هستند و مسوؤلیت اجتماعی را از شرکتها خواهانند؛ مراکز علمی و دانشگاهیان نیز به مسوؤلیت اجتماعی شرکتها، از زاویه نقش شرکتها در توسعه یک کشور و حتی توسعه  دموکراسی، تداخل وظایف، مسوؤلیتهای یک شرکت با حکومت و همپوشانیهای حاصل ازآن می نگرند.(والیس[3]،2003 ) به همین دلیل است که امروزه در جهان رقابت، موضوع مسوؤلیت اجتماعی شرکتها به پارادایمی غالب در حوزه اداره شرکتها تبدیل شده و مسوؤلیت اجتماعی دارای چهار بعد است .بعد اقتصادی، بعد قانونی، بعداخلاقی و بعد عمومی وملی .)بزرگی،1383 )

در ایران نیز مسوؤلیت اجتماعی شرکتها، در مفهوم سنتی خود در قالب مفاهیمی چون وقف و وامهای قرض الحسنه و … نمود یافته است، البته وقف به عنوان سنت اسلامی ملی ، عمدتا محدود به ساخت مدرسه و یا مسجد می شده است و تجاروصاحبان صنایع در ساخت و تامین هزینه های این اماکن مشارکت داشته اند .بسیاری از صاحبان سرمایه در راستای این مفهوم، کمک در زمان