1- 3- سوابق تحقیق.. 3

1- 4- اهداف تحقیق.. 4

1- 4- 1- هدف اصلی تحقیق.. 4

1- 4- 2- اهداف فرعی تحقیق.. 4

1- 5- روش شناسی تحقیق.. 4

1- 5- 1- روشهای گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده ها   6

1- 5- 2- جامعه آماری، روش نمونه گیری، حجم نمونه.. 7

1- 6- الگوی مفهومی و فرضیه های تحقیق.. 8

1- 7- تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی طرح.. 8

 فصل دوم:

2- مرور ادبیات.. 9

2- 1- مقدمه.. 10

2- 2 فرایندهای پنج گانه مدیریت تکنولوژی.. 10

2- 2- 1 کشف و شناسایی تکنولوژی های مرتبط.. 11

2- 2- 2- انتخاب تکنولوژی های مورد نیاز بنگاه.. 13

2- 2- 3- اکتساب تکنولوژی.. 13

2- 2- 4- فرایند بکارگیری تکنولوژی.. 14

2- 2- 5- فرایند حفاظت از تکنولوژی.. 14

2- 3- استراتژی های اکتساب تکنولوژی.. 15

2- 4- شناسایی معیارهای اثرگذار بر اکتساب تکنولوژی.. 16

-5-2 جوانب مختلف استراتژی های اکتساب حوزه فناوری اطلاعات.. 23

2- 6- عوامل موثر در برون سپاری فناوری اطلاعات در حوزه اکتساب تکنولوژی   24

2- 7- سوالات کلیدی در برون سپاری فناوری اطلاعات.. 27

1-7-2 اهداف استراتژیک حامیان برون سپاری در فناوری اطلاعات.. 27

2- 7- 2- الزامات استراتژیک فناوری اطلاعات در برون سپاری.. 28

2- 7- 3- بینشی برای مجریان.. 29

2- 7- 4- ریسک های برون سپاری در اکتساب تکنولوژی در حوزه فناوری اطلاعات   29

2- 7- 5- عوامل تعیین کننده موفقیت در برون سپاری فناوری اطلاعات   31

2- 7- 6- قابلیت های مشتریان و تامین کنندگان.. 35

2- 8- منبع یابی های مختلف: برون سپاری بیرونی، تدارک خدمات کاربردی و برون  سپاری فرایندهای

کسب و کار.. 37

2- 8- 1- برون سپاری بیرونی.. 37

2- 8- 2- تدارک خدمات کاربردی.. 38

2- 8- 3- برون سپاری فرایندهای کسب و کار.. 40

2- 9- جمع بندی مرور ادبیات.. 41

2- 10- مدل مفهومی استخراج شده از مرور ادبیات.. 44

2- 11- جمع بندی.. 45

فصل سوم:

-3روش شناسی تحقیق.. 46

1-3 مقدمه.. 47

3-2 روش شناسی تحقیق.. 47

3- 3- جامعه آماری و نمونه پژوهش.. 48

3- 3- 1- قلمرو مکانی.. 49

3- 3- 2- قلمرو زمانی.. 50

4-3 مراحل انجام تحقیق.. 50

5-3 نحوه گرد آوری داده ها.. 51

3- 6- روش تجزیه و تحلیل داده ها.. 51

3- 7- تشریح پرسشنامه تحقیق.. 52

3- 8- روایی و پایایی ابزار پژوهش.. 52

3- 8- 1- پایایی پرسشنامه.. 53

3- 8- 2- روایی پرسشنامه.. 54

3- 9- فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) 55

3- 9- 1- فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) و مراحل آن.. 56

3- 9- 2- ساخت مدل و تبدیل مساله/موضوع به یک ساختار شبکه ای   57

3- 9- 3- تشکیل ماتریس مقایسه دودویی و تعیین بردارهای الویت   58

3- 9- 4- تشکیل سوپرماتریس و تبدیل آن به سوپرماتریس حد.. 58

3- 9- 5- انتخاب گزینه برتر.. 60

3- 10- مدل سازی مساله این پژوهش.. 60

3- 11- اعتبارسنجی مدل.. 65

3- 12- جمع بندی.. 65

فصل چهارم:

-4تجزیه و تحلیل داده‌ها.. 66

1-4 مقدمه.. 67

4- 2- معرفی شرکت برید سامانه نوین و تعریف صورت مساله.. 67

4- 3- تبیین مدل/الگوی انتخاب(تعیین الویت) استراتژی های مناسب اکتساب تکنولوژی برای شرکت برید سامانه نوین( ساخت مدل و تبدیل مساله به ساختار شبکه ای).. 69

4- 4- انتخاب استراتژی مناسب اکتساب تکنولوژی.. 87

4- 5- آمار توصیفی.. 89

4- 6- جمع بندی.. 91

فصل پنجم:

5- نتیجه گیری و پیشنهادات.. 92

5- 1- مقدمه.. 93

5- 2- سوالات تحقیق.. 94

5- 3- سازگاری یافته ها با تحقیقات پیشین.. 99

5- 4- تفاسیر و پیشنهادات.. 100

5- 5- پیشنهادات پژوهشی.. 101

5- 6- محدودیتهای پژوهش.. 101

5- 7- ویژگی پژوهش.. 102

5- 8- جمع بندی.. 103

پیشگفتار:

در این پژوهش در ابتدا نگاهی کل گرا به مدیریت تکنولوژی و فرایندهای اصلی آن شده است. سپس با تمرکز ویژه بر فرایند اکتساب تکنولوژی به شناسایی و تبیین استراتژی های مختلفی که در این حوزه وجود دارد، اشاره شده است. برای درک چگونگی انتخاب استراتژی های اکتساب تکنولوژی شایسته است تا معیارهای اثرگذار بر اکتساب تکنولوژی شناسایی شود. در فصل دو پژوهش در ابتدا توجه به چیستی و چرایی استراتژی های اکتساب تکنولوژی شده است و سپس عوامل اثرگذار بر انتخاب استراتژی مناسب اکتساب تکنولوژی را از پژوهش های دانشمندان فعال در این حوزه استخراج نموده این. سپس با توجه به جهت گیری خاص این پژوهش در حوزه فناوری اطلاعات، به بررسی جواب مختلف استراتژی­های اکتساب تکنولوژی در این حوزه پرداخته شده است. در نهایت یک مدل مفهومی با تکیه بر الویت بندی و انتخاب استراتژی های اکتساب بدست آمده است. در فصل سوم با توجه به روابط بین معیارها و زیرمعیارها و روابط شبکه ای آن ها، از فرایند تحلیل شبکه ای برای ساختار بندی مساله این پژوهش استفاده می شود. در فصل چهارم یک نمونه موردی در یکی از شرکت های فعال حوزه فناوری اطلاعات برای این پژوهش انتخاب شده است. نتایج این پژوهش در فصل پنجم مشخص نموده است که استراتژی ساخت، بالاترین الویت را از نظر مدیران این شرکت کسب نموده است.

1-  کلیات تحقیق

1- 1-  مقدمه

یکی از مسایل پیش روی اکثر کسب و کارهای دنیای امروز انتخاب استراتژی های مناسب در کسب تکنولوژی است. مطالعات زیادی پیرامون فاکتورهای تاثیرگذار در اکتساب تکنولوژی انجام شده است که هرکدام به پاره ای از این عوامل اشاره کرده اند. برای انتخاب روش مناسب کسب تکنولوژی با توجه به عوامل تاثیرگذار می توان از یک مدل تصمیم گیری چندمعیاره استفاده نمود. در این پژوهش معیارهای اثرگذار با توجه به مدلANP[1] جهت انتخاب بهترین شیوه اکتساب، ساختاردهی می شود و در نهایت  در یک مورد مطالعاتی در شرکتی در حوزه فناوری اطلاعات به  نام بریدسامانه نوین بررسی شده است.

1- 2-  بیان مسأله و اهمیت آن

فرایند توسعه تکنولوژی از طریق دو بستر اصلی شکل می گیرد که عبارتند از فرایند انتقال تکنولوژی و فرایندایجاد تکنولوژی. فرایند انتقال تکنولوژی شامل مراحل کسب، جذب، بومی سازی و  اشاعه تکنولوژی است و بر دانش و تکنولوژی منابع خارج از سازمان استوار است، در حالی که ساخت تکنولوژی با تکیه بر توانایی های داخلی بنگاه صورت می پذیرد.کسب تکنولوژی یکی از مراحل مشترک در هر دو روش توسعه تکنولوژی به حساب می آید.

کسب تکنولوژی اشاره به دانش  مورد نیاز بنگاه  دارد تا محصولات  جدید تولید شود و یا فرایندهای جدید به کار رود. این دانش ممکن است از داخل کشور  یا از منابع خارجی تامین شود و ممکن است  شامل خرید کالاهای سرمایه ای و یا نرم افزار باشد.

گزینه های مورد نظر برای اکتساب تکنولوژی را می توان به اکتساب، ادغام، لیسانس دهی، سرمایه گذاری مشترک، R&D[2] مشترک، قرارداد R&D ، برون سپاری و کنسرسیوم اشاره نمود.

تمامی روش های فوق را می توان در قالب سه روش کلی دسته بندی نمود که شامل ساخت، خرید و ساخت یا خرید است. ساخت به معنای R&D داخلی است. ساخت یا خرید شامل شکل های مختلف همکاری با سایر شرکت ها به صورت برابر یا نابرابر مانند همکاری مشترک، R&D مشترک و پیمان همکاری است. خرید اشاره به قراردادهای R&D، خرید لیسانس و برون سپاری است. با توجه به اینکه سازمان های ایرانی در انتقال تکنولوژی سرمایه گذاری های زیادی را انجام می دهند شایسته است تا بر روی استراتژی های اکتساب تکنولوژی جدیت بیشتری به خرج دهند

در این پایان­نامه ابتدا برآنیم تا مولفه های اثر گذار در اکتساب تکنولوژی را شناسایی کنیم و سپس این عوامل را به صورت خاص در حوزه فناوری اطلاعات در سطح بنگاه ها مطالعه نماییم و استراتژی های مختلف اکتساب تکنولوژی که در این صنعت رایج است را بررسی نماییم و سپس با استفاده از تکنیک فرایند تحلیل شبکه ای (ANP)  به انتخاب و الویت بندی استراتژی های مختلف اکتساب تکنولوژی بپردازیم.

1- 3-  سوابق تحقیق

محققین بر روی معیارهای اثرگذار بر استراتژی های اکتساب تکنولوژی تلاش های بسیاری انجام داده اند. برخی در مطالعات خود نشان داده است که موقعیت تکنولوژیک، منابع موجود برای تحقیق و توسعه، فوریت اکتساب، میزان اهمیت برای سازمان، چرخه عمر تکنولوژی معیارهای تاثیرگذاری هستند(Ford, 1998). برخی دیگر نیز در مطالعات خود به نقش موقعیت تکنولوژیک، نیروی انسانی تحقیق و توسعه، عدم قطعیت در فضای بازرگانی، اندازه بازار، شدت رقابتی اشاره نموده است(Lee,H, et al. 2008) .دو پژوهشگر نیز  به تاثیر موقعیت تکنولوژیک، منابع تحقیق و توسعه، اندازه شرکت، دارایی های مکمل و شدت رقابت و پویایی محیط توجه                                     نموده اند(Lowe, L, et al. 1998). چرخه عمر تکنولوژی، مرتبط بودن تکنولوژی، شدت رقابتی، تناسب استراتژی کسب و کار، شایستگی تکنولوژی، پیشرفت تکنولوزی، نوآور بودن تکنولوژی، کلیدی بودن تکنولوژی، الزامات تکنولوژی، عام بودن تکنولوژی، ارتباطات تکنولوژیک، قابلیت توسعه تکنولوژی، اثر کسب و کار، بازگشت بالقوه سرمایه گذاری، اثر بر سهم بازار موجود، پتانسیل بازار جدید، اندازه بالقوه بازار، زمانسنجی تکنولوژی، پتانسیل توسعه تکنولوژی، مهیا بودن منابع فنی، پشتیبانی تجهیزات، فرصت موفقیت فنی، ریسک، ریسک بازرگانی، ریسک فنی و مشکلات فنی نیز مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته اند(Cho,D H, et al, 2000).

فروزش برای دستیابی به تامین تکنولوژی های مورد نیاز به سه روش تحقیق و توسعه، انتقال تکنولوژی و مهندسی معکوس اشاره کرده است(فروزش، 1383). او از ماتریس جذابیت-توانایی برای طبقه بندی میزان ارزش افزوده ناشی از تکنولوژی لازم برای اکتساب استفاده نمود. برای رتبه بندی تکنولوژی های مختلف از روش تصمیم گیری چندمعیاره TOPSIS [3]استفاده کرد.مجد رحیم آبادی برای تدوین استراتژی های تکنولوژی در سطح بنگاه از مدل های استراتژیک تکنولوژیک منبع محور بهره برد. او عناصر استراتژی تکنولوژی را از دید مدل فورد بررسی کرد که دستیابی سریع به تکنولوژی و توانایی نسیی بنگاه دو عامل اثرگذار بودند. او در مورد روش های تملک تکنولوژی به توسعه درونزا، همکاری مشترک، تحقیق و توسعه به بخش خارجی، خرید حق امتیاز و خرید محصول تکنولوژی اشاره کرده است. در مورد معیارهای کسب تکنولوژی نیز به توانایی نسبی بنگاه در تکنولوژی، ضرورت دسترسی سریع به تکنولوژی، تملیک به تکنولوژی های درونی، اثر رقابتی تکنولوژی و دوره عمر تکنولوژی اشاره کرد.(مجد رحیم آبادی، 1389) برای انتخاب روش مناسب اکتساب تکنولوژی می توان از روش های تصمیم گیری چند معیاره استفاده نمود. چرایی استفاده از این روش ها در حل این مساله به توانایی این روش ها در ساختاربندی و فرموله کردن مسایل تصمیم گیری است که فروزش نیز بدان اشاره کرده است(فروزش، 1383). یکی از این روش ها، فرایند تحلیل شبکه ای است. فر ایند تحلیل شبکه ای در سال 1996 توسط ساعتی توسعه داده شده( Mescon Group, 2001) و هدف آن ساختارمند کردن فرایند تصمیم گیری با توجه به یک سناریو متاثر از عوامل چندگانه مستقل از هم است(رجب زاده، 1384). این فن فرایند تحلیل سلسله مراتبی را به عنوان یک ابزار تصمیم گیری چندمعیاره به وسیله جایگزینی شبکه به جای سلسله مراتب بهبود می بخشد(Saaty, 2006).یک مساله پیچیده را می توان به چند مساله فرعی متشکل از سطوح سلسله مراتبی به گونه ای تجزیه نمود که هر سطح در برگیرنده ی مجموعه ای از معیارها و گزینه های مربوط به هر مساله فرعی باشد. در این ساختار سلسله مراتبی بالاترین نقطه هدف مساله می باشدو سطوح میانی شامل عوامل نمایانگر سطح بالاتر می باشد(Moore, 2002). آخرین سطح شامل گزینه ها یا فعالیت هایی است که برای رسیدن به هدف باید به آن ها توجه کرد. فرایند ANP چهار مرحله اصلی را طی می کنند:  1)ساختن مدل و ساختاربندی مساله 2) ماتریس های مقایسات زوجی و بردارهای الویت  3)تشکیل سوپرماتریس 4)انتخاب بهترین گزینه ها