1-1 مقدمه: 3

1-2 بیان مسأ له. 4

1-3 ضرورت انجام تحقیق.. 7

1-4 اهداف تحقیق.. 8

1-5 فرضیه های تحقیق.. 9

فصل دوم:  پیشینه و ادبیات پژوهش

1-1 مقدمه: 3

1-2 بیان مسأ له. 4

1-3 ضرورت انجام تحقیق.. 7

1-4 اهداف تحقیق.. 8

1-5 فرضیه های تحقیق.. 9

فصل دوم:  پیشینه و ادبیات پژوهش

2-1 پیشینه تحقیق.. 11

2-1-1 مطالعات داخلی پیرامون تحقیق.. 11

2-1-2 پیشینه خارجی تحقیق.. 15

2-2 ادبیات تحقیق.. 17

2-2-1مقدمه: 17

2-2-2 مفهوم نزاع دسته جمعی: 18

2-2-3 تحلیل عوامل موثر بر خشونت، پرخاشگری و نزاع های دسته جمعی.. 20

2-2-4 جایگاه نزاع در فرهنگ دینی.. 23

2-2-5راهکارهای کاهش نزاع دسته جمعی.. 25

2-2-5-1جامعه سازی یا آداب معاشرت با مردم برای پیشگیری از نزاع. 26

2-2-5-2 نقش طوایف در پیشگیری از نزاع دسته جمعی.. 26

2-3 نظریه های مرتبط با تحقیق.. 27

2-3-1 مبانی نظری روان شناسان و جامعه شناسان در خصوص نزاع. 28

2-3-2 طرفداران ذاتی بودن پرخاشگری.. 30

2-3-2-1 فرضیه ناکامی پرخاشگری.. 31

2-3-2-2 نظریه لورنس(غریزی بودن نزاع و پرخاشگری) 32

2-3-2-3 نظریه می یر(علل زیستی – روانی نزاع و پرخاشگری.. 32

2-4-1طرفداران منشا اجتماعی پرخاشگری.. 33

2-4-1-1 نظریه هایی با  دلایل ناسازگاری.. 33

2-4-1-2 منابع مورد منازعه: 33

2-4-1-3 نقش های ناسازگار. 34

2-4-1-4 ارزش های ناسازگار. 34

2-4-1-5 الگوی كنترل اجتماعی هیرشی.. 35

2-4-1-6 نظریه منابع.. 35

2-4-1-7 نظریه تضاد. 36

2-4-1-8نهادهای مبتنی بر اطلاعات: 36

2-4-1-9  تضادهای مبتنی بر منافع: 37

2-4-1-10  تضادهای ساختاری.. 37

2-4-1-11  تضادهای ارزشی.. 37

2-4-1-12  نظریه ناکامی ستیزه جویی دولارد. 37

2-4-1-13نظریه رابرت کینگ مرتون.. 38

2-5-1-14  نظریه رایان.. 38

2-4-1-15 نظریه پیوند افتراقی ساترلند. 39

2-4-1-16 نظریه کلوارد و اهلین.. 39

2-5-1 نظریه مارکسیستی.. 40

2-5-2نظریه غیر مارکسیستی.. 40

2-5-3 نظریه ساختی- کارکردی.. 41

2-5-4 نظریه آسیب شناسی اجتماعی.. 41

2-5-5 نظریه بی سازمانی اجتماعی.. 42

2-5-6 تئوری یادگیری اجتماعی.. 42

2-6جمع بندی: 43

فصل سوم:  روش شناسی تحقیق

3-1 مقدمه. 46

3-2  نوع روش تحقیق: 47

3-3  روش گرد آوری اطلاعات.. 48

3-4  ابزار گردآوری اطلاعات.. 48

3-5  روش تجزیه وتحلیل اطلاعات.. 49

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل اطلاعات

4-1مقدمه. 52

4-2 یافته های توصیفی.. 53

4-3 بررسی فرضیه ها 58

فصل پنجم:  نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1مقدمه : 72

5-2 نتیجه گیری : 73

 

5-3 پیشنهادات: 77

5-3-1 سایر پیشنهادت کاربردی: 78

فهرست منابع داخلی.. 82

 

فهرست جداول

جدول شماره 4-1: فرمول محاسبه اندازه اثر بر اساس  آمار مورد استفاده. 52

جدول شماره 4-2: اطلاعات تفصیلی پیرامون پژوهشهای مورد استفاده در فراتحلیل.. 54

جدول شماره 4-3: توزیع فراوانی مقطع زمانی انجام تحقیقات بررسی شده. 55

جدول شماره 4-4: توزیع فراوانی تعداد فرضیه های مورد بررسی.. 56

جدول شماره 4-5: توزیع فراوانی روش گردآوری اطلاعات… 56

جدول شماره 4-6:  توزیع فراوانی آمارهای استفاده شده در تحقیقات مورد بررسی.. 57

جدول شماره 4-7: اندازه اثر تحقیقات مرتبط(متغیر مستقل: سن). 58

جدول4-8: نتایج تحلیل واریانس ANOVA(متغیر مستقل: سن). 59

جدول4-9: نتایج آزمون توکی مقایسه چندگانه میانگین اندازه اثر تحقیقات بررسی شده. 59

جدول شماره 4-10: اندازه اثر تحقیقات مرتبط(متغیر مستقل: جنسیت). 60

جدول4-11: نتایج تحلیل واریانس ANOVA(متغیر مستقل: جنسیت). 61

جدول4-12 : نتایج آزمون توکی مقایسه چندگانه میانگین اندازه اثر تحقیقات بررسی شده(متغیر مستقل: جنسیت). 61

جدول شماره 4-13: اندازه اثر تحقیقات مرتبط… 62

جدول شماره 4-14: اندازه اثر تحقیقات مرتبط(متغیر مستقل: عوامل فرهنگی، اختلافات خانوادگی و ملکی). 63

جدول4-15 : نتایج تحلیل واریانس ANOVA(متغیر مستقل: عوامل فرهنگی، اختلافات خانوادگی و ملکی). 63

جدول شماره 4-16: اندازه اثر تحقیقات مرتبط(متغیر مستقل: احساس محرومیت و آنومی). 64

جدول4-17: نتایج تحلیل واریانس ANOVA(بر حسب عامل آنومی). 64

جدول4-18 : نتایج تحلیل واریانس ANOVA(بر حسب عامل احساس محرومیت). 64

جدول شماره 4-19: اندازه اثر تحقیقات مرتبط… 65

جدول4-20 : نتایج تحلیل واریانس ANOVA(بر حسب عامل  پرخاشگری). 65

جدول شماره 4-21: اندازه اثر تحقیقات مرتبط… 66

جدول4-22: نتایج تحلیل واریانس ANOVA(بر حسب عامل  اختلافات قومی یا قومگرایی). 66

جدول4-23 : نتایج آزمون توکی مقایسه چندگانه میانگین اندازه اثر تحقیقات بررسی شده. 67

جدول شماره 4-24: اندازه اثر تحقیقات مرتبط… 68

جدول4-25: نتایج تحلیل واریانس ANOVA(بر حسب عامل  اختلافات قومی یا قومگرایی). 68

جدول شماره 4-26: اندازه اثر تحقیقات مرتبط(متغیر مستقل: پایگاه اجتماعی-اقتصادی). 69

جدول4-27 : نتایج تحلیل واریانس ANOVA(متغیر مستقل: پایگاه اجتماعی-اقتصادی). 69

جدول4-28 : نتایج آزمون توکی مقایسه چندگانه میانگین اندازه اثر تحقیقات بررسی شده (متغیر مستقل: پایگاه اجتماعی-اقتصادی)  70

 

فهرست نمودار

نمودار 4-1:  مقطع زمانی انجام تحقیق.. 55

نمودار 4-2:  آماره های مورد استفاده در تحقیقات… 57

 

چکیده:

فراتحلیل حاضر، کوششی است برای تحلیل مجدد مجموعه ای از این پژوهشهای آسیب شناختی در زمینه عوامل موثر بر نزاع دسته جمعی، در تحقیق حاضر برای فراتحلیل تحقیقات انجام گرفته ابتدا اندازه اثر بر حسب رویكرد تحلیل و آماره مورد استفاده تعیین شدند،سپس برای تعیین میزان رابطه بین متغیرهای مستقل تحقیق با متغیر وابسته از آزمون واریانس و توکی استفاده شد.  طبق نتایج بدست آمده سن در گرایش به نزاع تاثیر دارد. مردان بیش از زنان به نزاع دسته جمعی گرایش دارند. بین میانگین اندازه اثر پژوهشهای مورد استفاده با سطح تحصیلات رابطه معناداری وجود ندارد و  در تمامی تحقیقات بررسی شده دارندگان تحصیلات بالاتر گرایش كمتری به نزاع دارند. همچنین بین میانگین اندازه اثر با پایگاه اجتماعی-اقتصادی پاسخگویان رابطه معنادار و معكوسی وجود دارد.

در رابطه با متغیر عوامل موثر در نزاع گفتنی است:هر سه عامل فرهنگی، اختلافات خانوادگی و اختلافات ملکی در گرایش به نزاع، تاثیر متفاوتی دارند. تاثیر احساس محرومیت در میزان گرایش به نزاع در تحقیق انجام گرفته در لردگان بیش از شهر اهواز است . بین میانگین اندازه اثر پژوهشهای مورد استفاده با  آنومی رابطه معناداری وجود دارد لازم به ذکر اندازه اثر بدست آمده در حد متوسط است. تاثیر پرخاشگری در میزان گرایش به نزاع در تحقیق انجام گرفته در لردگان بیش از شهر اهواز است. اختلاقات قومی برحسب مناطق محتلف تاثیر متفاوتی بر گرایش به نزاع دارد و اندازه اثر قومگرایی در شهر خدابنده کمتر از متوسط و در اهواز، ایلام و لردگان بالاتر از متوسط است.

 

كلیدواژه: فراتحلیل، اندازه اثر، نزاع دسته جمعی

 

فصـل اول

کلیـات پژوهـش

1-1 مقدمه:

پدیده نزاع و درگیری در جامعه از آن دسته آسیب هایی است كه با ایجاد اخلال در روابط اجتماعی، فضایی آكنده از بغض، كینه و دشمنی را در میان افراد به وجود می آورد كه این امر با زمینه سازی برای ایجاد نزاع و تنشهای بعدی، جامعه را از نظر مادی و معنوی متضرر می سازد و همواره مواجهه با آن مورد توجه متولیان نظم و امنیت اجتماعی بوده است(پورافكاری،3:1383). نزاع بطور اعم وصورت جمعی آن بطور اخص در هر جامعه ای همیشه بعنوان یکی از مسائل اجتماعی مطرح بوده است و در صورتیکه عمومیت پیدا نموده و موجبات جریحه دار شدن افکار عمومی گردد بعنوان یک جرم از لحاظ جامعه شناختی بدان پرداخته می شود.

در حوزه علوم انسانی و اجتماعی روش­های متعددی برای تحقیق و شناخت واقعیت و پدیده­های اجتماعی وجود دارد. فراتحلیل یکی از این روش هاست. فراتحلیل یکی از روش­های توصیفی است که تحقیقات انجام شده را ارزیابی می کند. فراتحلیل عبارت است از تحلیل آماری بسیاری از مطالعات و تحقیقات منفرد در حوزه ای معین به منظور ترکیب و یکپارچه سازی نتایج آنها. در فراتحلیل تحقیقات موجود، تاکید بر ترکیب و یکپارچه سازی نتایج آنها جهت استفاده علمی و کاربردی است. بنابراین فراتحلیل، مقایسه نتایج تحقیقات دیگران است. یعنی اینکه از تحقیقات و نتایج تحقیقات و تحلیل موجود، تحلیل دیگری عرضه کنیم. این فراتحلیل شامل کلیه مراحل تحقیق یعنی نظریه، روش، نتایج و …است. در روش فراتحلیل ابتدا از طریق شکستن اجزای کل به ماوراء و فراتر از کل اولیه می رسیم، سپس تحلیل اولیه را به نحوی منتقل یا تبدیل می کنیم که یافته های نامناسب در چارچوبی قابل قبول قرار گیرند و سرانجام، تحلیل­های ترکیب شده اطلاعاتی را نشان می دهند که اطلاعات اولیه نشان نداده باشند. در عمل، ابتدا اطلاعات از منابع اولیه استخراج و سپس با یکدیگر ترکیب می شوند و سرانجام یک کل جدید را تشکیل می دهند.

در این­ فصل ­به ­بررسی­كلیات ­تحقیق­ پرداخته­ می شود و خواننده را با حوزه مورد مطالعه آگاه می سازد. پس ­از معرفی و طرح مسأله اصلی­ تحقیق، به طور ­مختصر به تشریح­ و ­بیان ­اهمیت موضوع پرداخته می­شود. در مورد مساله، مباحثی مطرح می گردد كه خواننده را برای فرضیات، سوالات و اهداف تحقیق، هدایت می نماید. در ادامه ضرورت انجام تحقیق مورد بررسی قرار می­گیرد. سپس فرضیات، اهداف تحقیق و در پایان پیشینه تحقیق ارائه می گردد.

 
1-2 بیان مسأله
وقوع ائم مختلف در اجتماع از جمله نزاع اگر تمام علت سلب یا کاهش امنیت اجتماعی به حساب نیاید ، بدون تردید یکی از مهم ترین علل آن می باشد در واقع رابطۀ وقوع جرم و امنیت اجتماعی رابطه ای معکوس می باشد. هر چه جرائم بیشتر گردد امنیت اجتماعی کمتر می شود. از همین رو باید مقابله با پدیده های ناامنی از قبیل نزاع دسته جمعی را مساوی با تلاش برای ایجاد امنیت اجتماعی جامعه تلقی نمود.  امنیت را در ابعاد و زوایای مختلفی از جمله بعد عینی (امنیت واقعی) و بعد ذهنی (احساس امنیت) می‌توان بررسی و تحلیل کرد، به عبارتی وقوع نزاع دسته جمعی علاوه بر سلب امنیت فیزیكی و عینی افراد جامعه، زمینه ساز سلب امنیت ذهنی و آسایش اجتماعی اعضای یك جامعه نیز محسوب می گردد. مطالعات انجام شده نشان می دهد كه ضریب امنیت شهروندان ایرانی بیشتر از ضریب امنیت شهروندان استرالیایی و انگلیسی است، اما احساس امنیت شهروندان ایرانی کمتر از احساس امنیت شهروندان استرالیا و انگلیس می باشد. نتیجه این که احساس امنیت اگرچه با میزان جرم یا ضریب امنیتی موجود در جامعه ارتباط دارد، ولی به عوامل دیگری نیز بستگی دارد(نشریه امنیت، 1379، ش 11و12).

درگیری های قومی و نزاع های جمعی در هر دور ه ای از تاریخ وجود داشته و در جوامع سنتی و ایلی این موضوع بیشتر نمود داشته بنابراین، نزاع در هر جا معه همیشه به عنوان یكی از مسائل اجتماعی مطرح بوده است(پورافكاری،1383). اساساً آسیبهای اجتماعی ناشی از روابط ناسالم انسانی است كه بنیانهای جامعه را به طور جدی تهدید میكند و مانع تحقق نیازمندیها و تقاضاهای افراد كثیری میگردد. به نظر میرسد آسیب اجتماعی وقتی به وجود میآید كه نهادهای تنظیم كننده روابط بین افراد با شكست روبرو شده و دچار تزلزل شوند كه نتیجه آن شكلگیری شكافهای عمیق بین افراد است. در چنین وضعیتی قوانین تنظیم كننده روابط انسانها مورد بی احترامی قرار میگیرند و متزلزل میشوند زیرا قانونمندی و پذیرش قانون ریشه در ساختارهای جامعه دارد و در رابطه با فرهنگ عمومی جامعه قابل بررسی است(ماهرویی ، 1381) .

2-1 پیشینه تحقیق.. 11

2-1-1 مطالعات داخلی پیرامون تحقیق.. 11

2-1-2 پیشینه خارجی تحقیق.. 15

2-2 ادبیات تحقیق.. 17

2-2-1مقدمه: 17

2-2-2 مفهوم نزاع دسته جمعی: 18

2-2-3 تحلیل عوامل موثر بر خشونت، پرخاشگری و نزاع های دسته جمعی.. 20

2-2-4 جایگاه نزاع در فرهنگ دینی.. 23

2-2-5راهکارهای کاهش نزاع دسته جمعی.. 25

2-2-5-1جامعه سازی یا آداب معاشرت با مردم برای پیشگیری از نزاع. 26

2-2-5-2 نقش طوایف در پیشگیری از نزاع دسته جمعی.. 26

2-3 نظریه های مرتبط با تحقیق.. 27

2-3-1 مبانی نظری روان شناسان و جامعه شناسان در خصوص نزاع. 28

2-3-2 طرفداران ذاتی بودن پرخاشگری.. 30

2-3-2-1 فرضیه ناکامی پرخاشگری.. 31

2-3-2-2 نظریه لورنس(غریزی بودن نزاع و پرخاشگری) 32

2-3-2-3 نظریه می یر(علل زیستی – روانی نزاع و پرخاشگری.. 32

2-4-1طرفداران منشا اجتماعی پرخاشگری.. 33

2-4-1-1 نظریه هایی با  دلایل ناسازگاری.. 33

2-4-1-2 منابع مورد منازعه: 33

2-4-1-3 نقش های ناسازگار. 34

2-4-1-4 ارزش های ناسازگار. 34

2-4-1-5 الگوی كنترل اجتماعی هیرشی.. 35

2-4-1-6 نظریه منابع.. 35

2-4-1-7 نظریه تضاد. 36

2-4-1-8نهادهای مبتنی بر اطلاعات: 36

2-4-1-9  تضادهای مبتنی بر منافع: 37

2-4-1-10  تضادهای ساختاری.. 37

2-4-1-11  تضادهای ارزشی.. 37

2-4-1-12  نظریه ناکامی ستیزه جویی دولارد. 37

2-4-1-13نظریه رابرت کینگ مرتون.. 38

2-5-1-14  نظریه رایان.. 38

2-4-1-15 نظریه پیوند افتراقی ساترلند. 39

2-4-1-16 نظریه کلوارد و اهلین.. 39

2-5-1 نظریه مارکسیستی.. 40

2-5-2نظریه غیر مارکسیستی.. 40

2-5-3 نظریه ساختی- کارکردی.. 41

2-5-4 نظریه آسیب شناسی اجتماعی.. 41

2-5-5 نظریه بی سازمانی اجتماعی.. 42

2-5-6 تئوری یادگیری اجتماعی.. 42

2-6جمع بندی: 43

فصل سوم:  روش شناسی تحقیق

3-1 مقدمه. 46

3-2  نوع روش تحقیق: 47

3-3  روش گرد آوری اطلاعات.. 48

3-4  ابزار گردآوری اطلاعات.. 48

3-5  روش تجزیه وتحلیل اطلاعات.. 49

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل اطلاعات

4-1مقدمه. 52

4-2 یافته های توصیفی.. 53

4-3 بررسی فرضیه ها 58

فصل پنجم:  نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1مقدمه : 72

5-2 نتیجه گیری : 73

5-3 پیشنهادات: 77

5-3-1 سایر پیشنهادت کاربردی: 78

فهرست منابع داخلی.. 82

 

فهرست جداول

جدول شماره 4-1: فرمول محاسبه اندازه اثر بر اساس  آمار مورد استفاده. 52

جدول شماره 4-2: اطلاعات تفصیلی پیرامون پژوهشهای مورد استفاده در فراتحلیل.. 54

جدول شماره 4-3: توزیع فراوانی مقطع زمانی انجام تحقیقات بررسی شده. 55

جدول شماره 4-4: توزیع فراوانی تعداد فرضیه های مورد بررسی.. 56

جدول شماره 4-5: توزیع فراوانی روش گردآوری اطلاعات… 56

جدول شماره 4-6:  توزیع فراوانی آمارهای استفاده شده در تحقیقات مورد بررسی.. 57

جدول شماره 4-7: اندازه اثر تحقیقات مرتبط(متغیر مستقل: سن). 58

جدول4-8: نتایج تحلیل واریانس ANOVA(متغیر مستقل: سن). 59

جدول4-9: نتایج آزمون توکی مقایسه چندگانه میانگین اندازه اثر تحقیقات بررسی شده. 59

جدول شماره 4-10: اندازه اثر تحقیقات مرتبط(متغیر مستقل: جنسیت). 60

جدول4-11: نتایج تحلیل واریانس ANOVA(متغیر مستقل: جنسیت). 61

جدول4-12 : نتایج آزمون توکی مقایسه چندگانه میانگین اندازه اثر تحقیقات بررسی شده(متغیر مستقل: جنسیت). 61

جدول شماره 4-13: اندازه اثر تحقیقات مرتبط… 62

جدول شماره 4-14: اندازه اثر تحقیقات مرتبط(متغیر مستقل: عوامل فرهنگی، اختلافات خانوادگی و ملکی). 63

جدول4-15 : نتایج تحلیل واریانس ANOVA(متغیر مستقل: عوامل فرهنگی، اختلافات خانوادگی و ملکی). 63

جدول شماره 4-16: اندازه اثر تحقیقات مرتبط(متغیر مستقل: احساس محرومیت و آنومی). 64

جدول4-17: نتایج تحلیل واریانس ANOVA(بر حسب عامل آنومی). 64

جدول4-18 : نتایج تحلیل واریانس ANOVA(بر حسب عامل احساس محرومیت). 64

جدول شماره 4-19: اندازه اثر تحقیقات مرتبط… 65

جدول4-20 : نتایج تحلیل واریانس ANOVA(بر حسب عامل  پرخاشگری). 65

جدول شماره 4-21: اندازه اثر تحقیقات مرتبط… 66

جدول4-22: نتایج تحلیل واریانس ANOVA(بر حسب عامل  اختلافات قومی یا قومگرایی). 66

جدول4-23 : نتایج آزمون توکی مقایسه چندگانه میانگین اندازه اثر تحقیقات بررسی شده. 67

جدول شماره 4-24: اندازه اثر تحقیقات مرتبط… 68

جدول4-25: نتایج تحلیل واریانس ANOVA(بر حسب عامل  اختلافات قومی یا قومگرایی). 68

جدول شماره 4-26: اندازه اثر تحقیقات مرتبط(متغیر مستقل: پایگاه اجتماعی-اقتصادی). 69

جدول4-27 : نتایج تحلیل واریانس ANOVA(متغیر مستقل: پایگاه اجتماعی-اقتصادی). 69

جدول4-28 : نتایج آزمون توکی مقایسه چندگانه میانگین اندازه اثر تحقیقات بررسی شده (متغیر مستقل: پایگاه اجتماعی-اقتصادی)  70

 

فهرست نمودار

نمودار 4-1:  مقطع زمانی انجام تحقیق.. 55

نمودار 4-2:  آماره های مورد استفاده در تحقیقات… 57

 

چکیده:

فراتحلیل حاضر، کوششی است برای تحلیل مجدد مجموعه ای از این پژوهشهای آسیب شناختی در زمینه عوامل موثر بر نزاع دسته جمعی، در تحقیق حاضر برای فراتحلیل تحقیقات انجام گرفته ابتدا اندازه اثر بر حسب رویكرد تحلیل و آماره مورد استفاده تعیین شدند،سپس برای تعیین میزان رابطه بین متغیرهای مستقل تحقیق با متغیر وابسته از آزمون واریانس و توکی استفاده شد.  طبق نتایج بدست آمده سن در گرایش به نزاع تاثیر دارد. مردان بیش از زنان به نزاع دسته جمعی گرایش دارند. بین میانگین اندازه اثر پژوهشهای مورد استفاده با سطح تحصیلات رابطه معناداری وجود ندارد و  در تمامی تحقیقات بررسی شده دارندگان تحصیلات بالاتر گرایش كمتری به نزاع دارند. همچنین بین میانگین اندازه اثر با پایگاه اجتماعی-اقتصادی پاسخگویان رابطه معنادار و معكوسی وجود دارد.

در رابطه با متغیر عوامل موثر در نزاع گفتنی است:هر سه عامل فرهنگی، اختلافات خانوادگی و اختلافات ملکی در گرایش به نزاع، تاثیر متفاوتی دارند. تاثیر احساس محرومیت در میزان گرایش به نزاع در تحقیق انجام گرفته در لردگان بیش از شهر اهواز است . بین میانگین اندازه اثر پژوهشهای مورد استفاده با  آنومی رابطه معناداری وجود دارد لازم به ذکر اندازه اثر بدست آمده در حد متوسط است. تاثیر پرخاشگری در میزان گرایش به نزاع در تحقیق انجام گرفته در لردگان بیش از شهر اهواز است. اختلاقات قومی برحسب مناطق محتلف تاثیر متفاوتی بر گرایش به نزاع دارد و اندازه اثر قومگرایی در شهر خدابنده کمتر از متوسط و در اهواز، ایلام و لردگان بالاتر از متوسط است.

 

كلیدواژه: فراتحلیل، اندازه اثر، نزاع دسته جمعی

 

فصـل اول

کلیـات پژوهـش

1-1 مقدمه:

پدیده نزاع و درگیری در جامعه از آن دسته آسیب هایی است كه با ایجاد اخلال در روابط اجتماعی، فضایی آكنده از بغض، كینه و دشمنی را در میان افراد به وجود می آورد كه این امر با زمینه سازی برای ایجاد نزاع و تنشهای بعدی، جامعه را از نظر مادی و معنوی متضرر می سازد و همواره مواجهه با آن مورد توجه متولیان نظم و امنیت اجتماعی بوده است(پورافكاری،3:1383). نزاع بطور اعم وصورت جمعی آن بطور اخص در هر جامعه ای همیشه بعنوان یکی از مسائل اجتماعی مطرح بوده است و در صورتیکه عمومیت پیدا نموده و موجبات جریحه دار شدن افکار عمومی گردد بعنوان یک جرم از لحاظ جامعه شناختی بدان پرداخته می شود.

در حوزه علوم انسانی و اجتماعی روش­های متعددی برای تحقیق و شناخت واقعیت و پدیده­های اجتماعی وجود دارد. فراتحلیل یکی از این روش هاست. فراتحلیل یکی از روش­های توصیفی است که تحقیقات انجام شده را ارزیابی می کند. فراتحلیل عبارت است از تحلیل آماری بسیاری از مطالعات و تحقیقات منفرد در حوزه ای معین به منظور ترکیب و یکپارچه سازی نتایج آنها. در فراتحلیل تحقیقات موجود، تاکید بر ترکیب و یکپارچه سازی نتایج آنها جهت استفاده علمی و کاربردی است. بنابراین فراتحلیل، مقایسه نتایج تحقیقات دیگران است. یعنی اینکه از تحقیقات و نتایج تحقیقات و تحلیل موجود، تحلیل دیگری عرضه کنیم. این فراتحلیل شامل کلیه مراحل تحقیق یعنی نظریه، روش، نتایج و …است. در روش فراتحلیل ابتدا از طریق شکستن اجزای کل به ماوراء و فراتر از کل اولیه می رسیم، سپس تحلیل اولیه را به نحوی منتقل یا تبدیل می کنیم که یافته های نامناسب در چارچوبی قابل قبول قرار گیرند و سرانجام، تحلیل­های ترکیب شده اطلاعاتی را نشان می دهند که اطلاعات اولیه نشان نداده باشند. در عمل، ابتدا اطلاعات از منابع اولیه استخراج و سپس با یکدیگر ترکیب می شوند و سرانجام یک کل جدید را تشکیل می دهند.

در این­ فصل ­به ­بررسی­كلیات ­تحقیق­ پرداخته­ می شود و خواننده را با حوزه مورد مطالعه آگاه می سازد. پس ­از معرفی و طرح مسأله اصلی­ تحقیق، به طور ­مختصر به تشریح­ و ­بیان ­اهمیت موضوع پرداخته می­شود. در مورد مساله، مباحثی مطرح می گردد كه خواننده را برای فرضیات، سوالات و اهداف تحقیق، هدایت می نماید. در ادامه ضرورت انجام تحقیق مورد بررسی قرار می­گیرد. سپس فرضیات، اهداف تحقیق و در پایان پیشینه تحقیق ارائه می گردد.

 
1-2 بیان مسأله<p>&nbsp;</p><p><a href="http://zusa.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d9%81%d8%b1%d8%a7%d8%aa%d8%ad%d9%84%db%8c%d9%84-%d8%aa%d8%ad%d9%82%db%8c%d9%82/"><img class="alignnone wp-image-170859″ src="https://arshadfile.ir/wp-content/uploads/2019/08/ddsd_001-268x300-268x300.png” alt="برای دانلود متن کامل پایان نامه ها اینجا کلیک کنید” width="206″ height="230″ /></a></p>
وقوع ائم مختلف در اجتماع از جمله نزاع اگر تمام علت سلب یا کاهش امنیت اجتماعی به حساب نیاید ، بدون تردید یکی از مهم ترین علل آن می باشد در واقع رابطۀ وقوع جرم و امنیت اجتماعی رابطه ای معکوس می باشد. هر چه جرائم بیشتر گردد امنیت اجتماعی کمتر می شود. از همین رو باید مقابله با پدیده های ناامنی از قبیل نزاع دسته جمعی را مساوی با تلاش برای ایجاد امنیت اجتماعی جامعه تلقی نمود.  امنیت را در ابعاد و زوایای مختلفی از جمله بعد عینی (امنیت واقعی) و بعد ذهنی (احساس امنیت) می‌توان بررسی و تحلیل کرد، به عبارتی وقوع نزاع دسته جمعی علاوه بر سلب امنیت فیزیكی و عینی افراد جامعه، زمینه ساز سلب امنیت ذهنی و آسایش اجتماعی اعضای یك جامعه نیز محسوب می گردد. مطالعات انجام شده نشان می دهد كه ضریب امنیت شهروندان ایرانی بیشتر از ضریب امنیت شهروندان استرالیایی و انگلیسی است، اما احساس امنیت شهروندان ایرانی کمتر از احساس امنیت شهروندان استرالیا و انگلیس می باشد. نتیجه این که احساس امنیت اگرچه با میزان جرم یا ضریب امنیتی موجود در جامعه ارتباط دارد، ولی به عوامل دیگری نیز بستگی دارد(نشریه امنیت، 1379، ش 11و12).

درگیری های قومی و نزاع های جمعی در هر دور ه ای از تاریخ وجود داشته و در جوامع سنتی و ایلی این موضوع بیشتر نمود داشته بنابراین، نزاع در هر جا معه همیشه به عنوان یكی از مسائل اجتماعی مطرح بوده است(پورافكاری،1383). اساساً آسیبهای اجتماعی ناشی از روابط ناسالم انسانی است كه بنیانهای جامعه را به طور جدی تهدید میكند و مانع تحقق نیازمندیها و تقاضاهای افراد كثیری میگردد. به نظر میرسد آسیب اجتماعی وقتی به وجود میآید كه نهادهای تنظیم كننده روابط بین افراد با شكست روبرو شده و دچار تزلزل شوند كه نتیجه آن شكلگیری شكافهای عمیق بین افراد است. در چنین وضعیتی قوانین تنظیم كننده روابط انسانها مورد بی احترامی قرار میگیرند و متزلزل میشوند زیرا قانونمندی و پذیرش قانون ریشه در ساختارهای جامعه دارد و در رابطه با فرهنگ عمومی جامعه قابل بررسی است(ماهرویی ، 1381) .

2-1-2-2-سیاست جنایی قضایی.. 22
2-1-2-3-سیاست جنایی اجرایی.. 23
2-1-2-4-سیاست جنایی مشارکتی.. 24
2-2-سیاست جنایی تقنینی در ایران.. 24
2-2-1-ساختار و تشکیلات مراجع تقنینی.. 25
2-2-1-1- ارکان قوه مقننه.. 27
2-2-1-2- مجلس شورای اسلامی.. 28
2-2-1-2-1-رئیس و هیات رئیسه.. 28
2-2-1-2-2- سازمان اداری.. 29
2-2-1-2-3- کمیسیون ها.. 29
2-2-1-3- شورای نگهبان.. 30
2-2-2-فرآیند قانونگذاری و نقش آن در سیاست جنایی.. 32
2-2-2-1- رسیدگی و تصویب.. 33
2-2-2-2-تأیید.. 33
2-2-2-3- امضای مصوبات توسط رئیس جمهور.. 34
2-2-2-4- انتشار قانون.. 35
2-2-3- نقش قانونگذاری در سیاست جنایی.. 35
2-2-3-1-جرم انگاری.. 36
2-2-3-2- ضمانت اجرا.. 38
2-2-3-3-آیین دادرسی کیفری.. 39
2-3-علل ناکارآمدی کیفر حبس.. 41
2-3-1-شکست مجازات حبس در دستیابی به اهداف.. 42
2-3-1-1- ناتوانی در پیشگیری از جرم.. 42
2-3-1-2-شکست برنامه های اصلاح و درمان.. 44
2-3-2-جرم زا بودن محیط زندان.. 47
2-3-3- تعارض با اصل شخصی بودن مجازات ها.. 48
2-3-4-هزینه های اقتصادی زندان.. 53
2-3-5- تراکم جمعیت زندان و کمبود فضای مناسب.. 55
2-3-6-مشکلات بهداشتی موجود در زندان.. 56
2-3-7- اثر روانی نامطلوبی زندان بر زندانی.. 57
2-3-9-از بین رفتن حس مسئولیت.. 59
فصل سوم:سیاست جنایی ایران پیرامون حبس زدایی.. 60
3-1-تعویق صدور حکم.. 61
3-1-1-بررسی مفهوم نهاد تعویق صدور حکم.. 62
3-1-2- اهداف نهاد تعویق صدور حکم.. 62
3-1-2-1- تعویق نهادی در راستای اصل تفرید مجازات ها.. 62
3-1-2-2- تعویق؛ نهادی در پرتو قراردادی شدن حقوق کیفری.. 63
3-1-2-3- تعویق؛ نهادی در جهت قضازدایی.. 64
3-1-2-4- تعویق؛ نهادی به دنبال جلوگیری از برچسب خوردن.. 64
3-1-3- انواع تعویق صدور حکم.. 65
3-1-3-1-تعویق ساده.. 66
3-1-3-2-تعویق مراقبتی.. 66
3-1-4- آثار تعویق صدور حکم.. 68
3-2-1- تعریف آزادی مشروط.. 70
3-2-2-مبانی آزادی مشروط.. 71
3-2-3-قلمرو.. 72
3-2-4- فواید آزادی مشروط.. 72
3-2-5- آثار.. 72
3-3-تعلیق اجرای مجازات.. 73
3-3-1- تعریف تعلیق.. 74
3-3-2- فواید تعلیق اجرای مجازات.. 74
3-4- جزای نقدی.. 76
3-4-1- مفهوم جزای نقدی.. 77
3-4-2-محاسن جزای نقدی.. 77
3-4-3- معایب جزای نقدی.. 78
3-5-دوره مراقبتی.. 78
3-5-1- چیستی دورۀ مراقبتی.. 79
3-5-2-جایگاه دورۀ مراقبتی در حقوق کیفری ایران.. 79
3-6- جریمه روزانه.. 85
3-6-1-مفهوم جریمه روزانه.. 86
3-6-2-فواید.. 86
3-6-3- شرایط اعطا و نحوۀ اجرای جریمه روزانه.. 87
3-7-خدمات عام المنفعه.. 89
3-7-1-اهداف خدمات عمومی یا عام المنفعه.. 89
3-7-1-1-كاهش جمعیت كیفری زندان و صرفه‌جویی در هزینه‌ها.. 90
3-7-1-2- بازپذیری اجتماعی و تقویت حس مسئولیت در بزهكار.. 91
3-7-1-3-مبارزه با افزایش تکرار جرم.. 92
3-7-1-4-جبران خسارات بزهدیده.. 93
3-7-1-5-ایجاد اعتماد عمومی نسبت به عملکرد نظام عدالت كیفری.. 94
3-7-2- فواید خدمات عمومی یا عام المنفعه.. 94
3-8- محرومیت از حقوق اجتماعی.. 95
3-8-1-مفهوم محرومیت از حقوق اجتماعی.. 96
3-8-2-انواع محرومیت از حقوق اجتماعی.. 96
3-8-3-جایگاه محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان ضمانت اجرای کیفری   97
3-8-3-1-محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر اصلی.. 97
3-8-3-1-1- محرومیت های اجتماعی محدود کنندۀ آزادی.. 97
3-8-3-1-1-1-تبعید.. 98
3-8-3-1-1-2-منع اقامت یا اجبار به اقامت در منطقه یا نقاط معین.. 99
3-8-3-1-1-3-منع خروج از کشور.. 100
3-8-3-1-2-محرومیت سالب حقوق اجتماعی.. 101
3-8-3-1-3-محرومیت های سالب حقوق شغلی.. 103
3-8-3-2-محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر فرعی.. 104
3-9-حبس در منزل.. 105
3-9-1-مفهوم حبس در منزل.. 105
3-9-2- فواید حبس در منزل.. 105
3-10-نظارت الکترونیکی.. 106
3-10-1-مفهوم نظارت الکترونیکی.. 106
3-10-2- جایگاه نظارت الکترونیکی در حقوق کیفری ایران.. 107
3-11- مراکز گزارش روزانه.. 108
3-11-1-مفهوم.. 108
3-11-2-شرایط مشمولان.. 109
3-11-3-جایگاه مراکز گزارش روزانه در حقوق کیفری ایران.. 109
فصل چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادات.. 110
4-1-نتیجه گیری.. 111
4-2-پیشنهادات.. 113
منابع.. 114
 

چکیده
با افزایش جمعیت کیفری زندان‌ها در سال‌های اخیر و افزایش مشکلات گوناگون در اثر زندانی کردن مجرمان، به‌ویژه زندان‌های کوتاه‌مدت، زندان‌های ما امروزه با افزایش جمعیت کیفری روبرو شده است. از این‌رو امروزه باید به دنبال حبس‌زدایی و استفاده منطقی، عقلانی و هدفمند از مجازات حبس بود. حبس‌زدایی یک اندیشه خاص دستگاه قضایی نیست، بلکه موضوع حبس‌زدایی خواست ملی، دینی، عقلانی و فرا‌‌ قوه‌ای است، زیرا که تورم کیفری زندان‌ها، وضعیتی را به وجود آورده که هزینه‌های انسانی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و در سطح وسیع‌تر هزینه‌های کلان سیاسی را به جامعه تحمیل می‌کند و نه تنها زندانی، بلکه آحاد جامعه را به طور غیرمستقیم متأثر می‌سازد. پس حبس و زندان در رسیدن به اهدافی که برای آن در نظر گرفته شده بود، ناکام مانده و در حال حاضر کارکرد‌های اصلاحی و بازسازگاری اجتماعی آن با شکست مواجه شده است. در نتیجه با توجه به توالی فاسدی که حبس و حبس‌گرایی به‌ دنبال داشت، قانونگذار را به یافتن راه‌حلی برای گریز از این بحران واداشت، به طوری که با شکل‌گیری جنبش حبس‌زدایی، سیاست جنایی کشورها به مجازات‌های جایگزین حبس روی آوردند. بنابراین قانون مجازات اسلامی مصوب 1392در راستای زدودن حبس‌محوری کیفری، مجازات‌های جایگزین حبس را بیان و شرح داده شده است که در  این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به آن پرداخته می‌شود.
 
واژگان کلیدی: سیاست جنایی تقنینی، حبس، زندان، حبس زدایی، جایگزین حبس، قانون مجازات اسلامی
 

فصل اول: کلیات پژوهش
 

1-1-مقدمه
از زمانی که انسانها برای زندگی گروهی گرد هم آمدند بزه وجود داشته است. با ارتکاب یک بزه چرخ‌های عدالت کیفری به حرکت در می‌آیند، تا واکنشی در مقابل بزه ارتکابی اتخاذ نماید و با اعمال مجازات یا سایر واکنش‌ها درصدد حفظ نظم برهم ریخته ناشی از جرم ارتکابی برآید. سابقه تاریخی اعمال مجازات و واکنش در برابر جرم همزمان با پیدایش اولین بزه می‌باشد. در طول تاریخ همواره انسان ها درصدد تدوین قوانینی به منظور واکنش در برابر اعمال مغایر با هنجار های پذیرفته شده و با ارزش جامعه بودند، به عبارتی دیگر همپای تحولاتی که در مفهوم، دامنه، نوع و کیفیت، «جرم» و «بزهکاری» در سده‌های

 

اخیر رخ داده و دولتها را با بزهکاری نوین که پیچیده و متفاوت از گذشته است. روبه‌ رو کرده، «واکنش اجتماعی علیه جرم» نیز به تناسب شاهد دگرگونی‌های وسیعی بوده است. در این زمان، زندان به مثابه‌ مهمترین شکل واکنش اجتماعی علیه جرم و فرد اجرای کیفرهای اصلاح کننده، دستخوش دگرگونی‌هایی شده است. در ادوار بسیار دور، ضمانت اجراهای کیفری در قالب مجازاتهای شدید بدنی و ترذیلی  اعمال می‌شد. در این دوره، مجازات بر پایه انتقام و سرکوبی مجرم استوار بود و به شکل مجازاتهای بدنی قهرآمیز به ویژه اعدام و سایر مجازاتهای غیرانسانی و خشن متظاهر شد(بهنامی: 1391، 3).
هرچند مجازات زندان از عهد کهن و باستان وجود داشته است، به دلیل استفاده‌ محدود و جزئی از آن نمی‌تواند در ردیف مجازاتهای شایع آن اعصار تلقی شود. اما حبس با گذشت زمان به تدریج به عنوان مجازات وارد سیستم عدالت کیفری شد. در ابتدا جانشینی مجازات حبس، با وجود وضعیت نامناسب و رقتبار زندان، به جای مجازاتهای شدید بدنی بسیار امیدوارکننده بود، ولی به مرور اصلاح‌طلبان اجتماعی در جهت بهبود شرایط نامطلوب و وضعیت وخیم آن اقدامهای مهمی انجام دادند. توضیح بیشتر آن که اجرای مجازات زندان در سطح فردی و آثار آن بر مرتکب سبب پذیرش فرهنگ زندان خواهد شد، به عبارتی دیگر فضا و شرایط زندان نه تنها به بازپروری شخصیت محکوم و بازگرداندن او به اجتماع کمکی نمی‌کند، بلکه سبب هتک حرمت شدید و طبعا آسیبهای روحی و روانی بر زندانی و پذیرش خرده فرهنگ های موجد در زندان خواهد شد، این عوامل باعث خواهد شد مجازات حبس نه تنها تأثیری بر اصلاح مجرم و جرم‌زدایی نداشته باشد، بلکه حتی اسباب جرم‌زایی و مجرم پروری را نیز فراهم آورد. همچنین در سطح جامعه نیز دارای توالی فاسدی همچون بالا بردن نرخ تورم جمعیت کیفری و بالا بردن هزینه‌های دولت برای مبارزه با جرم خواهد شد. که یکی از مباحث مطرح شده امروزی، بحث ضرورت زندانی نشدن مجرمان یا به اصطلاح حبس زدایی از جرائم و مجازاتها می باشد. قانونگذار به این نتیجه رسیده‌اند، که نباید در هر چیزی مجرم را به حبس و زندان محکوم کرد( کیانی: 1390، 30).
چرا که این امر نه تنها، نتیجه‌ مطلوب که همان ممانعت از ارتکاب جرم است؛ را ندارد بلکه مضرات فراوانی هم داشته است و این باعث شده که به شیوه‌هایی غیر از حبس به عنوان جانشین زندان متوسل شویم.

1-2-بیان مسئله
سیاست جنایی مفهومی تازه از مبارزه با جرم است. مبارزه با جرم قرن ها عبارت بود از مجازات جرم و جامعه بیش از این مجازات، وظیفه ای برای خود نمی یافت. ولی رفته رفته بر اثر پیشرفت علم و مخصوصاً روان شناسی و جامعه شناسی، رهبران جوامع دریافتند که دولت غیر از مجازات مجرمین، وظایفی دیگر نیز به عهده دارد و جرم نیز پدیده‌ای فردی نیست، عواملی فراوان نیز در ایجاد و ظهور مجرم دخالت دارد که باید با تدابیر علمی و اجتماعی سنجیده مطالعه شده، با آن عوامل مبارزه کرد و این مبارزه حتی اگر با توفیق کامل همراه نباشد باری موجب کاهش میزان جرم می شود.
حبس‌زدایی از جمله روش‌هایی است که قانونگذار در راستای کاهش مجازات حبس یا تبدیل به سایر مجازات‌ها غیر از حبس در نظر گرفته است. در حبس زدایی به این مفهوم، قانونگذار با در نظر گرفتن سیاست جنایی یک کشور و نیز با استفاده از آموزه‌های کیفر‌شناسی، راه حل‌ها و شیوه‌هایی را به عنوان جایگزین‌های کیفر حبس- با در نظر گرفتن ملاک‌هایی از قبیل شدت و اهمیت جرم ارتکابی و ویژگی‌های فردی و شخصیتی مجرم قبل، هنگام یا بعد از ارتکاب جرم و غیره- پیش‌بینی می‌کند که به این اقدام قانونگذار، سیاست جایگزینی تقنینی کیفر حبس می‌گویند. مطابق ماده 64 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 92: «مجازات‌های جایگزین حبس عبارت از دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی است که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن، آثار ناشی از جرم، سن، مهارت، وضعیت، شخصیت و سابقه مجرم، وضعیت بزه‌دیده و سایر اوضاع و احوال، تعیین و اجرا می‌شود».
از سوی دیگر امکان تبدیل حبس به مجازات‌های جایگزین به عنوان یک تکلیف قانونی به شمار می‌رود چرا که براساس ماده 65 مرتکبان جرایم عمدی که حداکثر مجازات قانونی آنها سه ماه حبس «یا تا یک سال حبس با در نظر گرفتن شرایط قانونی» به جای حبس به مجازات جایگزین حبس محکوم می‌شوند. البته باید دقت داشت که دادگاه ضمن تعیین مجازات جایگزین، مدت مجازات حبس را نیز تعیین می‌کند تا در صورت تعذر اجرای مجازات جایگزین، تخلف از دستورها یا عجز از پرداخت جزای نقدی، مجازات حبس اجرا شود.
البته باید دقت داشت مقرره فوق امکان حبس‌زدایی توسط قانونگذار است چرا که این مقرره برای همه افراد جامعه در نظر گرفته شده است و به نوعی عمومیت دارد. برای تبیین دقیق‌تر موضوع باید گفت حبس‌زدایی جرایم به دو صورت ممکن است رخ دهد. نخست توسط قانون و دیگری توسط قضات. تفاوتی که بین این دو شیوه وجود دارد این است که اگر چه انتخاب و وضع روش‌های جایگزینی قضایی نیز در حقیقت به اختیار قانونگذار بوده اما فرق شان در این است که در جایگزینی تقنینی قاضی مکلف به جایگزین کردن کیفری به جای کیفر حبس است. اما در جایگزینی قضایی، قانونگذار ضمن ابقای کیفر حبس به قاضی اختیار می‌دهد تا در صورت احراز شرایط و رعایت اصل فردی کردن مجازات‌ها، اقدام به جایگزین کردن کیفری به جای حبس.
به نظر می‌رسد قانون جدید دست قاضی را برای تخفیف باز ‌گذاشته و ممکن است باعث شود ضمانت اجرایی مجازات كاهش یابد، اما از طرفی نیز بنای تدوین کنندگان قانون حبس‌زدایی بر کاهش تعداد زندانیان و کاستن مجازات قرار گرفته است. با توجه به هزینه‌های سنگینی که زندانی‌کردن مجرمین بر دوش دستگاه قضا می‌گذارد، قانون جدید مجازات اسلامی می‌تواند از طریق مجازات جایگزین حبس، از این هزینه‌ها بكاهد. کاهش جمعیت کیفری زندانها، کاهش هزینه نگهداری زندانیان، تلاش برای نگهداری کانون خانواده‌ها از نقاط مثبت قانون جدید مجازات اسلامی است.
در هر جامعه بایدها و نبایدها(هنجار) را قوانین و مقررات مشخص می‌کنند که این قوانین ضمن ایجاد نظم عمومی می بایست متضمن حقوق و آزادی های افراد نیز باشد. در همه نظام های حقوقی یکی از مهمترین عکس‌العمل‌های مجازات حبس می باشد. اما از نظر یافته های جرم شناختی حبس هر چند یکی از مهمترین و اساسی ترین مجازات می باشد. متاسفانه در اغلب موارد آثار سوء بر جمعیت کیفری دارد با توجه به اینکه قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 اخیر التصویب بوده لازم است تا در این خصوص به بررسی و نقد این موضوع ضمن تغییرات بنیادی و نوین صورت پذیرد که میزان مجازات ها و مواد متعدد قانون مذکور که مورد بازنگری قرار گرفته با رویکردهای جدید جرم شناختی در مکاتب مختلف که پرهیز از حبس و کاهش آن توسط دانشمندان توصیه شده تا چه اندازه مطابقت یا مغایرت دارد، چرا که با توجه به رویکردهای قانونگذار برای حفظ حقوق افراد و نظم عمومی در پرتو قانون مجازات اسلامی جدید به این مسئله پرداخته شود. به طور کلی این محقق در نظر داشته تا ضمن بررسی و واکاوی قانون مجازات اسلامی به این نتیجه برسد که آیا قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در خصوص حبس زدایی نوآوری هایی را پیش بینی کرده و سیاسیت جنایی تقنینی جمهوری اسلامی ایران در خصوص حبس زدایی چه نهادهایی را تاسیس کرده است.

1-3-پیشینه تحقیق
در خصوص موضوع فوق با توجه به جدید بودن قانون مجازات اسلامی تاکنون در این خصوص هیچ گونه سابقه ای وجود ندارد، ولی در خصوص موضوعات مشابه با این عنوان کارهایی انجام گردید که به عنوان مثال به صورت مختصر به برخی از آنها اشاره ای خواهیم کرد:

پایان نامه کارشناسی ارشد با موضوع مجازات‌های جایگزین حبس در لایحه جدید مجازات اسلامی1390 توسط علی حسن زاده در سال 1392 در دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین دفاع شد. وی بیان نمود که، مجازا‌تهای جایگزین حبس را باید نتیجه جنبشی دانست که از آن به جنبش حبس زدایی یاد می‌شود. با ورود به عصر روشنگری به ویژه بعد از انقلاب فرانسه مجازاتهای بدنی و ظالمانه کم کم زرادخانه کیفری را ترک کردند و مجازاتی به نام زندان جانشین آنها شد و در زمانی کوتاه مدت به عنوان متداول‌ترین مجازات درآمد، به طوری که به جسارت می‌توان گفت سیاست جنایی اکثر کشورها یک سیاست جنایی حبس‌گرا بود، اما دیری نپاید که زندان به علت ایجاد مشکلات فراوانی مورد هجوم و انتقاد قرار گرفت، برای رهایی از مشکلات زندان راهکارهای مختلفی در نظر گرفته شد مانند: جرم زدایی، قضازدایی وکیفرزدایی. مجازات‌های جایگزین حبس می‌تواند به نوعی کیفر زدایی باشد. بنابراین سیاست جنایی حبس‌گرا به سمت حبس‌زدا چرخش پیدا کرد. این

1-2- عوامل موثر بر رشد گیاهان مرتعی  :                                                        7

1-3- گیاهان مورد مطالعه                                                                           8

1-3-1- چویل                                                                                        8

1-3-2-انواع چویل در ایران                                                                         9

1-3-3-رویشگاههای چویل در ایران                                                                9

1-3-4- ترکیبات چویل                                                                            10

1-3-5- کاربردهای چویل                                                                         11

1-4- کما                                                                                            12

1-4-1- کمای ساورزی                                                                            13

1-4-2- پراکندگی جغرافیایی                                                                     13

1-4-3-انواع کما در ایران                                                                         14

1-4-4- دوره رشد کما                                                                            14

1-4-5- ترکیبات کما                                                                              15

1-4-6- کاربردهای کما                                                                            15

1-4-7- ترکیبات واثرات درمانی کما                                                             17

 فصل دوم  بررسی سوابق                                                                                              

2-1- بررسی سوابق                                                                                20

2-1-1- از نظر دارویی و فتوشیمی                                                               20

2-1-2- از نظر عوامل اکولوژیکی                                                                 22

2-1-3- از نظر رویشگاهها                                                                         22

فصل سوم : مواد و روش ها                                                                                          

3-1- مواد و روش ها                                                                               25

3-2- معرفی استان                                                                                 25

3-3- معرفی منطقه ساورز                                                                         25

3-4- زمین شناسی کوه ساورز                                                                    26

3-5- پوشش گیاهی ساورز                                                                        27

3-6- میزان بارندگی                                                                                30

3-7- خاک منطقه                                                                                  30

3-9- روش اجرای آزمایش                                                                        35

فصل چهارم : نتایج ، بحث و پیشنهادات                                                                      

4-1- نتایج کلی                                                                                    37

4-2- اثرارتفاع بر تراکم چویل                                                                     38

4-3- اثر ارتفاع بر تعداد بوته در گیاه چویل                                                     39

4-4- اثر ارتفاع بر طول گیاه چویل                                                               40

4-5- اثر ارتفاع بر قطر گیاه چویل                                                                41

4-6- اثر ارتفاع بر بیوماس گیاه چویل                                                            42

4-7- اثر ارتفاع بر تراکم گیاه کما                                                                 43

4-8- اثرارتفاع برتعداد بوته کما                                                                   44

4-9- اثر ارتفاع بر ارتفاع گیاه کما                                                                45

4-10- اثر ارتفاع بر قطر گیاه کما                                                                 46

4-11- اثرارتفاع بر عملکرد گیاه کما                                                              47

4-12- نتیجه گیری                                                                                48

4-13- پیشنهادات                                                                                  49         49

پیوست ها                                                                                           55

چکیده :

به منظور بررسی اثر ارتفاع بر عملکرد و تراکم و پراکنش دو گونه گیاهی چویل Ferulago angulata و کما ferula تحقیقی در بهار و تابستان  سال 1390   در فصل رویشی به روش ترانسکت خطی و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در کوه ساورز در شهرستان بویراحمد  مورد بررسی قرار گرفت . سه فاکتور اصلی شامل ارتفاع از سطح دریا ، گونه های چویل و کما انتخاب شده و در سه تکرار و هر تکرار نیز در 11 ارتفاع مختلف اجرا گردید .  فاصله هر ترانسکت حدودا دو کیلومتر و در هر ترانسکت قطعات نمونه به ابعاد 4 متر مربع و محل استقرار قطعات نمونه از دامنه ( خط القعر ) تا قله ( خط الراس ) کوه ساورز به ازاء هر صد متر افزایش ارتفاع از سطح دریا صورت گرفت . در این تحقیق اثر ارتفاع بر صفات پنج گانه ارتفاع گیاه ، قطر تاج ، زی توده (بیوماس ) ، تعداد بوته و تراکم نسبی گیاهان چویل و کما بررسی شده و نتایج حاصله بعد از آنالیز واریانس گزارش گردید . نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا تراکم ، تعداد بوته ، قطر تاج و بیوماس گیاه چویل در واحد سطح معنی دار شده و افزایش می یابد . طول گیاه چویل با تغییرات ارتفاع تغییر معنی داری نداشت  ..آزمایش مشابه نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا تراکم ، تعداد بوته و قطر گیاه کما در واحد سطح معنی دار شده و افزایش می یابد بیشترین تراکم و قطر تاج ،  در ارتفاعات 2300 تا 2900 متری مشاهده گردید . افزایش ارتفاع از سطح دریا  تاثیر معنی داری بر ارتفاع و بیوماس گیاه کما نداشته و رابطه منطقی و معنی دار مشاهده نگردید  .

کلمات کلیدی :  ارتفاع ، چویل ، کما ، ساورز

 مقدمه :

اعمال مدیریت صحیح و كارآمد در هر منطقه بر مبنای اطلاعات دقیق از وی‍‍‍ژگی های كمی و كیفی رستنی ها و آگاهی از روابط گیاهان با یكدیگر و نیز عوامل محیطی میسر می باشد. شناخت عوامل محیطی موثر بر استقرار و گسترش گیاهان می تواند ما را با سازگاری گونه های بومی هر ناحیه آشنا كند تا بر اساس سرشت این گونه های بومی، نسبت به مدیریت بوم شناختی اقدام گردد 11  (تقی پور ع 1385 ) .  

بررسی‌ها ی انجام شده توسط داراب یزدانی و همکاران در غرب ایران نشان می‌دهد كه جایگزینی

 

داروهای با منشاء طبیعی با داروهای شیمیایی در سطح دنیا به سرعت رو به توسعه و گسترش است و كشورهای مختلف با بهره‌گیری از توانهای بالقوه خود از جمله تنوع پوشش گیاهی، تنوع اقلیمی، ارزان بودن انرژی و نیروی كارگری و وجود تكنولوژی‌های برتر و. .. سهم خود را از تجارت جهانی گیاهان دارویی می‌گیرند و به طوری كه كشوری مانند كانادا خود را غول خفته گیاهان دارویی می‌داند. در این رهگذر می‌بایست با شناخت و بهره‌گیری هر چه بهتر از توانهای بالقوه خود كه شاخص‌ترین آنها تنوع اقلیمی، تنوع پوشش گیاهی، پیشینه تاریخی طب سنتی و تا حدودی منابع انرژی ارزان می‌باشد و همچنین با سیاست‌گذاری صحیح و برنامه‌ریزی‌های كلان سهم واقعی خود را از این تجارت كسب كنیم 53 ( یزدانی د 1382).

مطالعات قلی وند و همکاران در استان کردستان و پژوهشکده گیاهان دارویی نشان می دهد کشور ایران دارای توانمندی های زیادی در عرصه گیاهان دارویی و معطر بوده و از این جهت می تواند جایگاه ویژه ای در صنایع غذائی ،داروسازی و آرایشی- بهداشتی در دنیا داشته و در عرصه صادرات گیاهان دارویی مطرح شود. اسانس ها را می توان از مهمترین مواد موثره گیاهان داروئی دانست.با توجه به غنی بودن پوشش گیاهی ایران و برخورداری از تنوع گونه ای فراوان و در نتیجه وجود گونه های انحصاری ،استخراج و تحلیل كمی و كیفی تركیب های موجود در این گیاهان از اهمیت خاصی برخوردار است 40 ( قلی وند م 1388 ).

بر اساس نوشته های دراراب یزدانی و سحر شهنازی كشور ایران با موقعیت خاص آب و هوایی، بیش از 7500 گونه گیاهی را در خود جای داده است كه 2 تا 3 برابر پوشش گیاهی تمامی قاره اروپاست و پیش‌بینی می‌شود كه بیش از 750 گونه دارویی در پوشش گیاهی ایران وجود داشته باشد54( یزدانی د  1382) .

استان کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غربی ایران در امتداد سلسله کوههای زاگرس قرار گرفته و به دلیل شرایط توپوگرافی ، اقلیمی و موقعیت خاص خود رویشگاه بیش از 2000 گونه گیاهی است .13 (جعفری ع 1372 ) از بین گونه های فراوان گیاهی ، گیاهان دارویی و مرتعی با خاصیت ها و کاربردهای متعدد می توان به گیاه چویل با نام علمی Ferulago angulata و کما ferula  اشاره کرد .

 علت انتخاب موضوع :

دو گیاه چویل  و کما  از گونه های مهم مرتعی و دارویی کشور ایران به خصوص ناحیه زاگرس مرکزی است  و در سالهای اخیر برای مصارف دارویی  و مرتعی مورد بهره برداری های فراوان قرار گرفته اند 14 ( جعفری 1384 ) . بررسی های به عمل آمده نشان می دهد حدود 35 گونه چویل و 172گونه گیاه کما در دنیا و تقریبا 8 گونه چویل و  30گونه از انواع کما در ایران یافت می شوند  54 (یزدانی د 1382) . در زمینه  پراکنش این گونه ها به ویژه در طبقات ارتفاعی ، اطلاعات کمی وجود دارد و اطلاعات موجود نیز برای برنامه ریزی در زمینه  مدیریت علمی ؛ بهره برداری و حفاظتی ،  کافی به نظر نمی رسد لذا در این تحقیق ،  برای تعیین اثر  عامل اکولوژیک  ارتفاع  بر  تراکم ، پراکنش و صفات کمی این دو گونه اجرا شده است .  نتایج حاصل از این تحقیق می تواند برخی از جنبه های مهم و مبهم  علمی در ارتباط با رویشگاه های  این دو گونه  گیاهی  را برطرف نماید . بنابر این اثر ارتفاع   به عنوان متغیر مهم و اکولوژیکی بر پراکنش ، تراکم و میزان تولید زی توده ( بیوماس ) این دو گونه مورد بررسی قرار می گیرد .

هرچند که تعیین پراکنش و تراکم و اندازه گیری بیوماس تولیدی گیاهان مرتعی در طرح های مرتعداری استان و یاسایر نقاط کشور بررسی شده است ولی مطالعات گسترده ای برای تعیین اثر هریک از عوامل اکولوژیک ( به صورت منفرد )  بر رشد ونمو ، حضور یا عدم حضور ، جامعه گرایی و تراکم گونه ها ،  صورت نگرفته است  . در این راستا می توان به مطالعه بررسی اکو – فیتو سوسیولوژیکی رویش های گیاهی منطقه کوه گل در سالهای 72- 1370 ، منطقه حفاظت شده دنای غربی طی سالهای 80-1377 و دنای شرقی – کوه دیل در طی سالهای 89-1388 توسط عزیزالله جعفری ( استاد مشاور ) اشاره کرد . برخی نتایج حاصل از این مطالعات به صورت مقالات در مجلات و سمینارها ی مختلف ارائه شده است . علاوه بر این ، سه فقره پایان نامه تحت عنوان بررسی عامل اکولوژیک ارتفاع ، شیب و خاک بر استقرار رویش های گیاهی در منطقه حفاظت شده دنای شرقی و دیگری تحت عنوان بررسی اثر عامل اکولوژیکی ارتفاع بر شیب تغییرات تنوع زیستی در منطقه دنای غربی و تاثیر عامل اکولوژیکی ارتفاع بر میزان و نوع ترکیبات  فلانوئیدی در گیاه پونه سای سی سختی ( Nepeta macrosiphon ) توسط نامبرده راهنمایی و مشاوره شده است و در این تحقیقات هر چند به اختصار به گونه های مورد مطالعه اشاره شده است ولی این گونه ها در سطح وسیع مورد مطالعه قرار نگرفته اند . علاوه بر این در ارتباط با صفات کمی ، پراکنش و تراکم گونه های مورد مطالعه در این پایان نامه ، تا کنون تحقیقی صورت نگرفته است لذا در این تحقیق اثر عامل اکولوژیکی ارتفاع بر خصوصیات مورفولوژیکی ، تراکم و پراکنش گونه های مورد نظر در کوه ساورز بررسی شده است  .

فرضیه ها :

1- افزایش ارتفاع از سطح دریا با عث کاهش عملکرد بیوماس در دو گیاه کما و چویل می شود

2- افزایش ارتفاع باعث کاهش تراکم و پراکنش دو گیاه کما و چویل می گردد

اهداف تحقیق :

بررسی عامل مهم اکولوژیکی ارتفاع بر رشد و نمو ،حضور یا عدم حضور ، پراکنش و تراکم دو گونه ی چویل و کما
تعیین محدوده ی ارتفاعی رویش دو گونه مورد بررسی ( حداقل و حداکثر ارتفاع رویشگاه )
تعیین مهم ترین رویشگاههای دو گونه مورد بررسی در طبقات ارتفاعی
تعیین مهم ترین طبقات ارتفاعی ار نظر تولید بیوماس
تعیین مهم ترین نقاط و طبقات ارتفاعی برای کشت و احیاء گونه های مورد بررسی
معرفی خانواده چتریان :

تیره بزرگی از گیاهان  با  نام چتریان umbelliferae یا Apiaceae که به تیره جعفری نیز معروف هستند. این تیره شامل 150 جنس و در حدود 3000 گونه گیاه است که عموماً در مناطق معتدله دو نیمکره مخصوصاً نیمکره شمالی می رویند. و جود گل آذین چتری و برگهای غالباً مرکب از بریدگیهای باریک و نازک ؛ آنها را از سایر گیاهان به خوبی متمایز می سازد. به علت وجود گل آذین چتری است که به تیره چتریان معروف هستند. در بین گیاهان این تیره گونه های فراوان دارویی وجود دارد که اغلب آنها مورد شناسایی مردم بوده و در طبابت مورد استفاده قرار می گیرند 25  (  زرگری,ع.1376) .

گیاهان تیره چتریان معمولاً در همه اندام‌های خود ( در مجاری درون بافتی به نام شیزوژن ) دارای اسانس می‌باشند اماً اساساً اسانس دانه و ریشه آن‌ها مورد توجه است. گیاهان تیره مذکور عمدتاً در نواحی معتدل می‌رویند و عموماً در دوره رویشی خود نیاز چندانی هم به آب ندارند. حتی این کم نیازی به آب به کیفیت مرغوب اسانس آن‌ها موثر است45 (مافی ح 1388) .

گیاهان تیره چتریان چنانکه از نام تیره آن‌ها پیداست دارای گل‌آذینی به شکل چتر ساده یا مرکب می‌باشند. تشخیص گل‌آذین چتری امری ساده است. اغلب گونه‌‌های این تیره علفی، یکساله، دوساله یا چند ساله‌اند. برگ‌ها غیر متقابل و بی‌زبانه، دارای بریدگی‌های عمیق با غلافی درشت در قاعده هستند45 (مافی ح 1388).

تعدا اندام‌های هر حلقه گل مضربی از پنج است. از ناحیه پایینی تخمدان دو برچه به هم چسبیده نمو می‌نمایند که پس از نمو از هم جدا می‌شوند و میوه‌ای فندوقه‌ای دو قسمتی تشکیل می‌دهند. میوه فندوقه‌ای دوقسمتی و ریشه، محصول اصلی گیاه است45 (مافی ح 1388) .

از گیاهان این خانواده می توان به کرفس، شوید، جعفری ، کندل، کما ، چویل یا چویر ، کرفس سفید ، شلیل ، زگیلی ، بیلهر ، پیکل ، جاشیر، جعفری کوهی ، خوش آویزه کوهی ، آنغوزه، باریجه و … اشاره کرد .

مسأله مسیریابی:”پایان نامه مسیریابی وسایل نقلیه”
مسأله مسیریابی

هر مسأله که بدنبال تولید یک تور یا مجموعه‌ای از تورها بر روی یک شبکه یا زیر‌شبکه با هدف بهینه ساختن یک یا چند تابع هدف می‌باشد را مسأله مسیریابی گویند. تمامی این مسائل به نوعی یک حالت خاص از مسأله فروشنده دوره‌گرد به شمار می‌روند. در حقیقت با استفاده از این مسأله بدنبال مدل‌سازی موارد حقیقی هستیم (تاث و همکاران،2002). اجزای یک مسأله مسیریابی عبارتند از: شبکه[1]، هزینه[2]، تقاضا[3]، ناوگان[4] و اهداف[5].

 

2-3- مسأله فروشنده دوره‌گرد

مسأله فروشنده دروه‌گرد (TSP)[6] یکی از بنیادی‌ترین و مشهورترین مسائل در زمینه حمل و نقل و مسأله مسیریابی می‌باشد. در مسأله فروشنده دوره‌گرد هدف یافتن یک دور، مسیر کامل(تور) برای یک فروشنده دوره‌گرد است که در آن تمامی شهرها (مشتریان) با کمترین هزینه ممکن ملاقات شوند و فروشنده

 

از هر کدام تنها و تنها یک بار عبور نماید، سپس این تور در همان شهر اولیه که سفر از آنجا آغاز شده بود پایان یابد (تاث و همکاران،2002).

حال اگر همین مسأله را با چند فروشنده در نظر بگیریم، مسأله ما تبدیل به مسأله چندین فروشنده دوره گرد (MTSP)[7] خواهد شد که در واقع چند فروشنده از یک شهر حرکت کرده و از ملاقات چندین شهر دوباره به همان شهر اولیه باز می‌گردند. در این حالت نیز هر کدام از شهرها باید فقط یکبار مورد ملاقات قرار گیرند (تاث و ویگو،2002).

حال اگر پیچیدگی‌های دنیای واقعی در نظر گرفته شود در عمل با مسائل گسترده‌تری مواجه هستیم که از آن جمله می‌توان به مسائل مسیریابی وسایل نقلیه[8]VRP  اشاره کنیم که در واقع تعمیم مسائل فروشنده دوره گرد TSP، مسأله چندگانه فروشنده دوره گرد MTSP می‌باشد با این تفاوت که در مسأله مسیریابی وسایل نقلیه مایک مبدأ مشخص داریم و برخلاف مسأله چندگانه فروشنده دوره‌گرد ظرفیت وسایل نقلیه بی‌نهایت نیست و همچنین در VRP مشتریان مشخص با میزان تقاضای مشخصی وجود دارد. در اینگونه مسائل هدف این است که تقاضای تمامی مشتریان تأمین شود و هزینه کل مسیر شامل هزینه وسایل نقلیه کمینه شود. بنابراین توضیحات مشخص می‌شود که بنیان مسأله مسیریابی وسایل نقلیه TSP و به طور دقیق تر بر MTSP استوار است. در شکل زیر نمایی از مسأله مسیریابی وسایل نقلیه VRP نشان داده شده است در این شکل qها  میزان تقاضای مشتریان بوده و فلش‌های مسیر خودروهای مختلفی را نشان می‌دهند که از انبار مرکزی حرکت کرده و پس از سرویس‌دهی به آن باز می‌گردند.

 

[1] Network

[2] Cost

[3] Demand

[4] Fleet

[5] Cost

[6] Traveling Salesman Problem(TSP)

[7] Multi Traveling Salesman Problem

2-1- طرح و تبیین مساله.. 2

1-3- پرسش های پژوهش.. 3

1-4- فرضیه پژوهش.. 3

1-5- متغیرهای پژوهش.. 4

1-6- هدف پژوهش.. 4

1-7- اهمیت و ضرورت پژوهش.. 4

1-8- پیشینه پژوهش.. 4

1-9- تعریف مفاهیم.. 12

1-9-1- ژئوپلیتیک.. 12

1-9-2- سیاست خارجی.. 13

1-9-3- قفقاز جنوبی.. 13

1-9-4- ایدئولوژی.. 14

1-10- روش پژوهش.. 15

1-11- موانع و محدودیت های پژوهش.. 15

1-12- سازماندهی پژوهش.. 15

فصل دوم چارچوب نظری :سیاست خارجی.. 17

2-1-  مقدمه.. 18

2-2- هدف گذاری در سیاست خارجی.. 18

2-2-1- مبنای هدف گذاری چیست؟.. 19

2-3-  انواع اهداف در سیاست خارجی.. 21

2-3-1-  انواع اهداف از منظر زمان.. 21

2-3-1-1- اهداف کوتاه مدت.. 21

2-3-1-2- اهداف میان مدت.. 21

2-3-1-3- اهداف بلند مدت.. 22

2-3-2-  انواع اهداف از منظر موضوعی.. 22

2-3-2-1- اهداف اقتصادی- مالی.. 22

2-3-2-2- اهداف فرهنگی- ایدئولوژیک.. 24

2-3-2-3- اهداف امنیتی- دفاعی؛.. 26

2-3-3- انواع اهداف از منظر گستردگی و شمول.. 27

2-3-3-1- اهداف عام.. 27

2-3-3-2- اهداف خاص.. 27

2-3-4-  جمع بندی هدف گذاری در سیاست خارجی.. 28

2-4-  تعیین استراتژی در سیاست خارجی.. 29

2-5-جمع بندی.. 29

فصل سوم : روابط ایران و جمهوری آذربایجان.. 31

3-1- طرح بحث.. 32

3-2- تاریخچه روابط.. 33

3-3- عوامل همگرا ساز.. 34

3-3-1- برخورداری از دین و فرهنگی مشترک.. 34

3-3-2-  اشتراکات تاریخی و فرهنگی.. 34

3-3-3- ظرفیت های اقتصادی و ژئوپلتیکی.. 35

3-4- عوامل واگرا ساز.. 35

3-4-1-  دریای خزر.. 35

3-4-2- قره باغ.. 36

3-4-3-  مسائل مذهبی و سیاسی.. 37

3-4-5- روابط با اسرائیل.. 38

3-5- تاثیر روابط جمهوری  آذربایجان با دیگر قدرت ها بر روابط با ایران.. 40

3-6- جمع بندی فصل.. 41

فصل چهارم: قدرتهای منطقهای در منطقه قفقازجنوبی.. 43

4-1-ترکیه.. 44

4-1-1-  طرح بحث.. 44

4-1-2-  سیاست خارجی ترکیه.. 45

4-1-3- روابط ترکیه با جمهوری آذربایجان.. 47

4-1-4-  رقابت های ایدئولوژیک در منطقه.. 51

4-1-5-  رقابت اقتصادی.. 52

4-2- روسیه.. 57

4-2-1- طرح بحث.. 57

4-2-2- سیاست خارجی روسیه.. 58

4-2-3- روابط روسیه و جمهوری آذربایجان.. 62

4-2-4- رقابت های ایدئولوژیک در منطقه.. 64

4-2-5- رژیم حقوقی دریای خزر.. 66

4-3- جمع بندی فصل.. 68

فصل پنجم: قدرتهای فرامنطقهای در قفقاز جنوبی.. 70

5-1- اسرائیل.. 71

5-1-1- طرح بحث.. 71

5-1-2- سیاست خارجی اسرائیل.. 72

 

5-1-3- روابط اسرائیل با آذربایجان.. 75

5-1-4- رقابت های ایدئولوژیک.. 79

5-1-5- رقابت اقتصادی.. 82

5-2-آمریکا.. 84

5-2-1- طرح بحث.. 84

5-2-2- سیاست خارجی آمریکا.. 85

5-2-3- روابط آمریکا و جمهوری آذربایجان.. 88

5-2-4- رقابتهای ایدئولوژیک.. 90

5-2-5- رقابت های اقتصادی.. 92

5-3- جمع بندی فصل.. 93

فصل ششم: فرجام.. 96

1-6- بحث و نتیجه گیری.. 97

فهرست منابع.. 104

 

 

 

چکیده

نقش بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای درتداوم تنش در  روابط ایران و جمهوری آذربایجان

عبدالله بائی لاشکی

منطقه قفقاز­جنوبی به دلیل شرایط خاص جفرافیایی و مسائل سیاسی، تاریخی، نظامی و جامعه شناسانه از نقاط مهم و در عین حال بحران خیز جهان محسوب می شود. این منطقه به عنوان یک منطقه استراتژیک همسایه، اهمیت و اولویت بالایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارد. روند تحولات در منطقه  پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و ایجاد جمهوری های جدید به گونه ای بوده که رقابت شدیدی جهت نفوذ در منطقه به وجود آمده است. در این میان جمهوری آذربایجان به عنوان یکی از کشور های مهم منطقه به دلیل برخورداری از موقعیت ژئوپلتیکی خاص آن و منابع غنی انرژی صحنه رقابت شدیدی میان قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای بوده است. با توجه به مشترکات مذهبی- تاریخی و همسایگی آن با ایران انتظار می رفت دو کشور روابط متعادلی را تجربه کنند ولی روابط آنها همواره با تنش همراه بوده است. دراین نوشتار سعی می شود به چرایی این موضوع پرداخته شود و به این سوالات پاسخ داده شود که  علی رغم وجود مشترکات فراوان میان ایران و جمهوری آذربایجان، چه عواملی سبب شد در بیست سال گذشته دو کشور روابط تنش آلودی را تجربه کنند؟ اهداف و منافع قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای در منطقه قفقاز چگونه بر روابط دو کشور تاثیر گذاشت؟، پاسخ داده شود. که فرضیه این نوشتار فرضیه این پژوهش سیاست ها و اهداف قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای را اصلی ترین عمال شکل گیری و تداوم تنش در روابط دو کشور معرفی می کند. دامنه این نوشتار کشورهای ترکیه و روسیه به عنوان بازیگران مهم منطقه ای و آمریکا و اسراییل به عنوان بازیگران فرا منطقه ای را در بر می گیرد.

واژگان کلیدی:

ایران،  جمهوری آذربایجان، قفقاز جنوبی، قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای، ایدئولوژی

Abstract

The region of southern Caucasus is considered as a critical and significant area of the world due to its specific geographical, political, historical and military issues. This region is of high significance and priority for Iran’s foreign policy because of its strategic position and neighborhood. The process of changes in the mentioned region after the collapse of Former Soviet Union and making new republics was in way that there had been severe competitions to enter this area. Meanwhile, Azerbaijan Republic, as one of the important countries of the area, was the focus of competitive attention of regional and trans-regional powers due to its specific geopolitical conditions and rich sources of energy. Regarding the religious-historical commonalities and its neighborhood with Iran, it was expected that the two countries undergo balanced relationships; however, their relationships always faced kind of tensions. The present study made an attempt to investigate the how of this tension, and it was aimed to answer these questions that what the reasons of this tense relationships in the past twenty years were despite of large amount of commonalities between Iran and Azerbaijan? How the purposes and interests of regional and trans-regional powers affected in Caucasus between the two countries? It was hypothesized that policies and purposes of regional and trans-regional powers were regarded as the main reason of continuing and performing tension in the relationships of the two countries. The present study is concerned with Turkey and Russia as regional significant actors and USA and Israel were considered as trans-regional powers.