برخلاف انیس مکپک معتقد است که تفکر انتقادی یک موضوع خاص است. از دید وی مهارتهای عمومی که بتوان به عنوان مهارتهای تفکر انتقادی برچسب زد وجود ندارد. مکپک معتقد است که دادن اصول بسیار کلی برای حل مساله به مردم مثل دادن یک زبان با یک دستور زبان بدون هیچگونه معنایی به مردم است که این از نظر عملکردی کاملا بیمعناست. مکپک معتقد است که مهارتهای تفکر انتقادی از حیطهی موضوعی به حیطهی موضوع دیگر متفاوت است و بنابراین مهارتهای تفکر انتقادی نمیتواند بین رشتههای مختلف انتقال یابد. وی بر اهمیت دانش و درک درست از محتوا و معرفتشناختی یک دیسیپلین به منظور استفاده موثر از مهارتهای تفکر انتقادی تاکید می کند. به عنوان مثال یک متفکر منتقد خوب بودن در رشته ریاضی به این معنا نیست که شما قادر به انتقال مهارتهای خودتان از رشته ریاضی به علوم باشید(بوتن،۲۰۰۸).
بحث درباره عمومی بودن یا خاص بودن تفکر انتقادی در سه حوزه بیان میشود: ویژگی حوزه یا قلمرو، ویژگی موضوع معرفت شناختی، ویژگی مفهومی موضوع.
در ویژگی قلمرو تفکر انتقادی نیاز به دانش پسزمینه دارد و بعید به نظر میرسد که بدون آموزش و انتقال صریح از یک حوزه به حوزه دیگر انتقال یابد. ویژگی معرفتشناختی نیز بر اهمیت دانش زمینه برای تفکر انتقادی تاکید می کند این دیدگاه بحث می کند که تفکر انتقادی از یک رشته به رشته دیگر متفاوت است و درک کامل از رشته خود به دانشجو کمک می کند تا در حوزه مورد علاقه خود به صورت انتقادی بیندیشند. در این حوزه نیز بعید است که مهارتهای عمومی که در یک حوزه یاد میگیرند با موفقیت به حوزه دیگر انتقال یابد.(انیس، ۱۹۹۰).
ویژگی مفهومی ادعا می کند که مهارتهای عمومی وجود ندارد که بتوان به عنوان مهارتهای تفکر انتقادی برچسب زد، مهارتهای تفکر انتقادی از یک حوزه به حوزه دیگر متفاوت است، بنابراین مهارتهای تفکر انتقادی از یک موضوع به موضوع دیگر انتقال نمییابد.
تحقیقات مهمی تدریس تفکر انتقادی را در میان محتوای رشتهها پشتیبانی می کنند(بروکفیلد،۲۰۰۷؛ کروم ول،۱۹۸۶؛ پل و الدر،۲۰۰۱، ویلینگهام، ۲۰۰۷).
در حالی که بروکفیلد(۲۰۰۷) علاوه بر این استدلال می کند که تفکر انتقادی تنها می تواند درحوزهی دانش یادگرفته و تمرین شود»، که اغلب به عنوان محتوای رشته تفسیر میشود، وی همچنین نشان میدهد که چنین حوزه دانشی ممکن است نمایانگر حوادث و تجارب یک زندگی باشد . در این راستا او موضوع را شامل فرضیاتی میداند که شخص درباره چگونگی عملکرد جهان و آنچه که اقدام مناسب شمرده میشود میداند.اگرچه بروکفیلد ارزش تدریس تفکر انتقادی درچارچوب رشته را تخفیف نمیدهد، اما ادعا می کند که تفکر انتقادی را میتوان با موفقیتهایی در خارج از محدوده دورههای سنتی دانشگاهی تدریس کرد.
به نظر میرسد هیچ توافق جهانی درمورد بهترین روش برای تدریس به دانشجویان به منظور توسعه مهارتهای خود به عنوان متفکران انتقادی وجود ندارد. با این حال انیس(به نقل از بوتن،۲۰۰۸) معتقد است رویکردها به تفکر انتقادی می تواند بهطور کلی در یکی از چهار روش: عمومی، غوطهورسازی، القا یا ترکیبی مورد ملاحظه قرار میگیرد.
رویکرد عمومی تفکر انتقادی را به عنوان یک دوره یا واحد آموزشی جداگانه و منحصر به فرد درنظر میگیرد که به اعتقاد انیس می تواند جدا از موضوع تدریس شود.
رویکرد القا داخل محتوای یک ماده درسی تدوین میشود و اصول تفکر انتقادی بهصراحت تدریس میشود. حمایت گسترده ای ازاین رویکردتدریس تفکر انتقادی وجود دارد( بروکفیلد، ۲۰۰۷؛ کرومول،۱۹۸۶؛ پل و الدر، ۲۰۰۱؛ ویلینگهام، ۲۰۰۷ و مکپک،به نقل از الدقثر،۲۰۰۹).
روش غوطهورسازی همچنین در داخل محتوای یک رشته تنظیم میشود اما اصول تفکر انتقادی صراحت ندارد. این رویکرد شبیه رویکرد القائی است با این تفاوت که فراگیران درمورد موضوعات مناقشهآمیز فکر می کنند و به صورت گروهی مباحثه می کنند(والاندیز و آنجلی، به نقل از بدری، ۱۳۸۷).
رویکرد ترکیبی از ترکیبی از هر دو روش غوطهوری یا القا و رویکرد عمومی استفاده می کند. در مورد اثربخشی رویکردهای ترکیبی و غوطهوری کمتر نوشته شدهاست.
با این حال مربیان در این مورد که مهارتهای تفکر انتقادی می تواند یاد گرفته شده و تسریع شوند توافق دارند (انیس،۱۹۸۹،۱۹۹۰؛کوهن،۱۹۹۹؛ بهیر،۱۹۸۷؛ مکپک،۱۹۹۰؛شوارتز و پرکینز،۱۹۹۰؛به نقل از الدقثر،۲۰۰۹)، چند روش تدریس تفکر انتقادی که مورد آزمایش قرار گرفته و موثر بودن آنها در تسریع یادگیری مهارتهای تفکر انتقادی اثبات شده عبارتند از «یادگیری مشارکتی»«بحث گروهی»«پرسش و پاسخ»«پروژه گروهی»«و استفاده از مطالعه موردی. برای مثال وود(به نقل از الدقثر،۲۰۰۹) پیشنهاد می کند که استفاده از مطالعه موردی بههمراه آموزش با کامپیوتر، دانشجویان را برای تفکر بهطور انتقادی تشویق می کند. همچنین ویلکنسون(به نقل از الدقثر،۲۰۰۹) پیشنهاد می کند که نقشه مفهومی، مطالعه موردی، خاطره گویی و داستانگویی ابزارهای
دیگر سایت ها :
[شنبه 1399-02-20] [ 08:27:00 ب.ظ ]
|