2-2-4- کارآفرینی سازمانی……………………. 12
2-2-5- چارچوب کارآفرینی سازمانی……………………. 13
2-2-5-1-آموزش کارآفرینی سازمانی…………………..14
2-2-5-2-پرورش کارآفرینان سازمانی…………………..15
2-2-5-3-ابعاد ساختاری کارآفرینی سازمانی…………………..17
2-2-6- عوامل تسهیل کننده در رشد کارآفرینی……………………. 19
2-2-7-اهمیت فرهنگ در توسعه کارآفرینی……………………. 20
2-2-8-یک کارآفرین باید چه مهارت‌هایی داشته باشد؟…2-2-4- کارآفرینی سازمانی……………………. 12
2-2-5- چارچوب کارآفرینی سازمانی……………………. 13
2-2-5-1-آموزش کارآفرینی سازمانی…………………..14
2-2-5-2-پرورش کارآفرینان سازمانی…………………..15
2-2-5-3-ابعاد ساختاری کارآفرینی سازمانی…………………..17
2-2-6- عوامل تسهیل کننده در رشد کارآفرینی……………………. 19
2-2-7-اهمیت فرهنگ در توسعه کارآفرینی……………………. 20
2-2-8-یک کارآفرین باید چه مهارت‌هایی داشته باشد؟…………………..21
2-2-9-چرا باید کارآفرینی را آموخت؟…………………… 22
2-2-10-خلاقیت، نوآوری و کار آفرینی……………………. 23
2-2-11-فرآیند خلاقیت…………………….. 24
2-2-12- انواع کارآفرینی……………………. 25
2-2-13-آموزش کارآفرینی در دانشگاه ها………………….. 26
2-2-14-مشارکت فناوری اطلاعات در کارآفرینی……………………. 28
2-2-15- ویژگی های مؤثر فناوری اطلاعات در کارآفرینی……………………. 30
2-2-16-آشنایی بامنافع اقتصادی کارآفرینی دانشگاهی……………………. 32
2-2-17- آموزش کار آفرینی و نقش مراکز علمی دانشگاهی……………………. 34
2-2-18-چالشهای آموزش کار آفرینی…………………… 37
2-2-19- پرورش گروهی از جوانان مستعد کار آفرین…………………… 39
2-2-20-برنامه‌های کارآفرینی در دانشگاه‌ها و کشورهای مختلف………………. 41
2-2-20-1- اندونزی……………………. 41
2-2-20-2-اتریش……………………… 43
2-2-21-وضعیت شاخص‌های کارآفرینی در ایران………………….. 50
2-2-22- موانع حرکت کارآفرینی در ایران…………………… 53
2-3-بخش دوم : دانش کسب و کار………………….. 56
2-3-1-دانش به عنوان منبع……………………. 56
2-3-2-دانش و قابلیتها………………….. 57
2-3-3-حوزه های دانش کسب و کار…………………… 58
2-4-بخش سوم : رغبت شغلی…………………… 60
2-4-1- رغبت شغلی یا رضایت شغلی……………………. 60
2-4-2-آزمون رغبت سنجی چیست؟…………………… 61
2-5-بخش چهارم انگیزش……………………. 69
2-5-1-انگیزش شغلی……………………. 69
2-6- پیشینه تحقیق…………………… 72
2-7- جمع بندی…………………… 74
فصل سوم روش شناسی تحقیق…………………… 77
3-1- مقدمه………………….. 78
3-2-روش پژوهش…………………….. 79
3-3- جامعه آماری…………………… 79
3-4- روش نمونه گیری و تعداد نمونه………………….. 80
3-5-ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات……………………. 80
3-6-تعیین اعتبار درونی(روایی) و بیرونی(پایایی) ابزار جمع‌آوری اطلاعات………. 84
3-7-روش تجزیه تحلیل اطلاعات……………………. 2-2-4- کارآفرینی سازمانی……………………. 12 2-2-5- چارچوب کارآفرینی سازمانی……………………. 13 2-2-5-1-آموزش کارآفرینی سازمانی…………………..14 2-2-5-2-پرورش کارآفرینان سازمانی…………………..15 2-2-5-3-ابعاد ساختاری کارآفرینی سازمانی…………………..17 2-2-6- عوامل تسهیل کننده در رشد کارآفرینی……………………. 19 2-2-7-اهمیت فرهنگ در توسعه کارآفرینی……………………. 20 2-2-8-یک کارآفرین باید چه مهارت‌هایی داشته باشد؟…………………..21 2-2-9-چرا باید کارآفرینی را آموخت؟…………………… 22 2-2-10-خلاقیت، نوآوری و کار آفرینی……………………. 23 2-2-11-فرآیند خلاقیت…………………….. 24 2-2-12- انواع کارآفرینی……………………. 25 2-2-13-آموزش کارآفرینی در دانشگاه ها………………….. 26 2-2-14-مشارکت فناوری اطلاعات در کارآفرینی……………………. 28 2-2-15- ویژگی های مؤثر فناوری اطلاعات در کارآفرینی……………………. 30 2-2-16-آشنایی بامنافع اقتصادی کارآفرینی دانشگاهی……………………. 32 2-2-17- آموزش کار آفرینی و نقش مراکز علمی دانشگاهی……………………. 34 2-2-18-چالشهای آموزش کار آفرینی…………………… 37 2-2-19- پرورش گروهی از جوانان مستعد کار آفرین…………………… 39 2-2-20-برنامه‌های کارآفرینی در دانشگاه‌ها و کشورهای مختلف………………. 41 2-2-20-1- اندونزی……………………. 41 2-2-20-2-اتریش……………………… 43 2-2-21-وضعیت شاخص‌های کارآفرینی در ایران………………….. 50 2-2-22- موانع حرکت کارآفرینی در ایران…………………… 53 2-3-بخش دوم : دانش کسب و کار………………….. 56 2-3-1-دانش به عنوان منبع……………………. 56 2-3-2-دانش و قابلیتها………………….. 57 2-3-3-حوزه های دانش کسب و کار…………………… 58 2-4-بخش سوم : رغبت شغلی…………………… 60 2-4-1- رغبت شغلی یا رضایت شغلی……………………. 60 2-4-2-آزمون رغبت سنجی چیست؟…………………… 61 2-5-بخش چهارم انگیزش……………………. 69 2-5-1-انگیزش شغلی……………………. 69 2-6- پیشینه تحقیق…………………… 72 2-7- جمع بندی…………………… 74 فصل سوم روش شناسی تحقیق…………………… 77 3-1- مقدمه………………….. 78 3-2-روش پژوهش…………………….. 79 3-3- جامعه آماری…………………… 79 3-4- روش نمونه گیری و تعداد نمونه………………….. 80 3-5-ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات……………………. 80 3-6-تعیین اعتبار درونی(روایی) و بیرونی(پایایی) ابزار جمع‌آوری اطلاعات………. 84 3-7-روش تجزیه تحلیل اطلاعات……………………. 84 3-8-روند اجرا و چگونگی گردآوری داده ها …………………..85 فصل چهارم یافته های پژوهش…………………….. 86 4-1-مقدمه………………….. 87 4-2 توصیف یافته ها………………….. 87 4-2- میزان دانش کسب و کار دانشجویان: …………………..89 4-3-میزان انگیزش شغلی دانشجویان:………………….. 90 4-4-میزان رغبت شغلی دانشجویان:…………………..93 4-5-تحلیل یافته ها:…………………..95 4-5-1-فرضیه اول:………………….. 95 4-5-2-فرضیه دوم:………………….. 96 4-5-3-فرضیه سوم:………………….. 98 فصل پنجم بحث و نتیجه گیری…………………… 102 5-1-مقدمه………………….. 103 5-1-نتیجه‌گیری………………….. 103 5-2-بحث در نتایج…………………… 103 5-3-محدودیتهای تحقیق…………………… 112 5-4-پیشنهادات کاربردی و پژوهشی…………………… 113 1-4-5.پیشنهاد های پژوهشی:………………….. 113 2-4-5.پیشنهادهای کاربردی……………………. 113 منابع فارسی…………………… 115 منابع لاتین…………………… 117 پیوست ها………………….. 118 چکیده: با توجه به تحولات‌ سریع‌ و مستمر‌ محیط‌ بین‌المللی‌، گذر از جامعه‌ صنعتی‌ به‌ جامعه‌ اطلاعاتی‌ و مواجهه ‌اقتصاد‌ ملی‌ با اقتصاد جهانی‌، “کارآفرینی” یکی از مباحث‌ اساسی‌ در خصوص‌ راهکارهای‌ مختلف‌ برای‌ تسریع‌ فرآیند رشد و توسعه‌ پایدار و رفاه ‌اقتصادی‌ است. کارآفرینی با ایجاد شغل و کسب و کار جدید و تولید ثروت همراه است. این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی آموزش‌های کارآفرینی بر دانش کسب و کار، انگیزش شغلی، و رغبت شغلی دانشجویان دانشگاه پیام نور همدان انجام شده است. روش انجام این تحقیق علی- مقایسه‌ای است. جامعه آماری را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز همدان که در دوه‌های آموزش کارآفرینی شرکت کرده‌اند، تشکیل می‌دهند که تعداد آنان 300 نفر است. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه110 نفر تعیین گردید، افراد گروه نمونه به شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. سپس 110 نفر دیگر از دانشجویان دانشگاه پیام نور همدان که از لحاظ جنسیت و رشته تحصیلی با گروه نمونه مطابقت داشتند ولی در دوره‌های آموزش کارآفرینی شرکت نکرده بودند، انتخاب گردیدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته دانش کسب و کار، پرسشنامه استاندارد انگیزش شغلی جونز و فیفر، و پرسشنامه استاندارد رغبت سنج جان هالند استفاده شد. داده‌ها با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و آزمون‌ پارامتری t برای گروه‌های مستقل به وسیله نرم افزار آماری SPSS تحلیل شد. نتایج بیانگر آن است که بین میزان دانش کسب و کار افراد گروه نمونه با میانگین 1/17 با میزان دانش کسب و کار افراد گروه کنترل با میانگین 75/6 تفاوت معنی‌داری وجود دارد. هم‌چنین بین میزان انگیزش شغلی افراد گروه نمونه با میانگین 28/36 با میزان انگیزش شغلی افراد گروه کنترل با میانگین 28/29 نیز تفاوت معنی‌داری وجود دارد. در ضمن بین رغبت شغلی دانشجویان رشته‌های علوم ریاضی، خدمات، صنعت و کشاورزی برای گروه آموزش دیده به ترتیب با میانگین‌های 57/5، 89/4، 75/4 و 87/4 و گروه آموزش ندیده به ترتیب با میانگین‌های 86/4، 43/4، 16/4 و41/4 تفاوت معنی‌داری وجود دارد، ولی در مورد دانشجویان آموزش دیده دو رشته علوم تجربی و علوم انسانی با میانگین‌های 33/6 و 44/6 و آموزش ندیده با میانگین‌های 37/6 و 47/6 تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که برگزاری دوره‌های آموزش کارآفرینی موجب افزایش میزان دانش کسب و کار، انگیزش شغلی و رغبت شغلی دانشجویان شرکت کننده در این دوره‌ها شده است. از این رو پیشنهاد می‌شود دوره‌های آموزش کارآفرینی به طور مستمر ادامه یابد. فصل اول: کلیات تحقیق 1-1- مقدمه در جهان رقابتی امروز سازمان ها، دانشگاه ها و کشورهایی موفق هستند که قادر به بهره گیری بیشتر از اطلاعات و دانش باشند، چرا که دیگر مواد اولیه، زمین و سایر مواد طبیعی منبع مهم و اساسی به شمار نمی روند و بر خلاف گذشته ثروتمند ترین مردم، افراد دانش مدار و کارآفرین می باشند که پیشه ی آنها کارآفرینی است. از این رو بسیاری از دانشگاه های کشورهای پیشرفته و در حال توسعه بهره گیری از کارآفرینی را آغاز نموده اند و این بذل توجه در قالب تدوین استراتژی ها ، سیاست ها و برنامه های علمی جهت بسط و تقویت روحیه و رفتار کارآفرینی و مهمتر از آن آموزش کارآفرینی در موسسات علمی و آموزشی و دانشگاه ها ظاهر گردیده است. در این تحقیق نیز ما قصد داریم تاثیر اموزش های کارآفرینی برگزار شده در دانشگاه پیام نور واحد همدان را بر رغبت شغلی،انگیزش شغلی و دانش کسب وکار دانشجویانی که این دوره ها را گذرانده اند بررسی نماییم. 2-1- بیان مسئله با نگاهی به روند رشد و توسعه جهانی در می یابیم که با افزایش و گسترش فناوریهای پیشرفته ، نقش و جایگاه کارآفرینان بطور فزاینده ای بیشتر می شود. به بیان دیگر ارتباط مستقیمی بین پیشرفت فناوری و ضرورت آموزش کارآفرینان وجود دارد. اگرچه در سالهای گذشته اختراع، جایگاه ویژه ای در توسعه کشورها داشته است ، اما امروزه کارآفرینی فردی وسازمانی از گزینه های مهم رشد و توسعه اقتصادی به شمار می آید. به گونه ای که در غرب وبرخی کشورهای دیگر ، دو دهه ی اخیر دهه های طلایی کارآفرینی نام گرفته است. در اکثر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه ، بحث کار آفرینی اصلی ترین منبع توسعه مد نظر قرار گرفته است. به رغم آنکه برخی از صاحبنظران معتقدند با آموزش مستقیم حاصل نمی شود و باید به روش پرورشی کارآفرینان را تربیت کرد، اما هیچ کس منکر این مطلب نیست که استفاده از فناوریهای نو و ایجاد کسب وکار جدید بدون آموزش وپرورش در عمل دست نیافتنی است، با مراجعه به اطلاعات موجود درباره افزایش رشته های دانشگاهی کارافرینی درکشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، اهمیت نظام آموزشی وپژوهشی در توسعه کارآفرینی وتربیت کار آفرینان بیشتر مشخص میشود. معمولا واژه کار افرینی با ایجاد شغل و کسب وکار مترادف شده است. در حالی که اشتغال یکی از دستاوردهای کارآفرینی است. ممکن است فعالیتهای کار آفرینانه اشتغال ایجاد نکند اما تولید انگیزش، رغبت شغلی و ثروت نماید ویا به دانایی بیفزاید. کسانی که میخواهند کسب وکار جدیدی راه اندازی کنند وثروت تولید کنند باید به دانایی خود بیافزایند وبا فناوریهای پیشرفته روز آشناگردند و بطورقطع پیش نیاز دستیابی به این هدف طراحی دوره های آموزشی کارآفرینی میباشد. در این راستا با توجه به سیاستهای اتخاذ شده توسط دانشگاه پیام نورکه آموزش برای همه می باشد و برای حرکت از دانشگاه نوع 1(آموزش محور) و نوع 2 (پژوهش محور) به دانشگاه نوع 3 (کارآفرین) وبا هدف ارتقای سطح کارآفرینی دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاه پیام نور وفراهم سازی زمینه هر چه بیشتر مشارکت استانها و مراکز تابعه در امر کارآفرینی اقدام به ایجاد نظام جامع کارآفرینی دانشگاه پیام نور نموده است . مسئله عمده این پژوهش بررسی اثر بخشی آموزش مهارتهای کارآفرینی بردانش کسب وکار دانشجویان مراجعه کننده به واحد کارآفرینی دانشگاه پیام نور همدان در سال 1389 می باشد. 3-1- اهمیت و ضرورت مسئله از آنجا که دانشگاه ها به عنوان متولیان اصلی تربیت و پرورش منابع انسانی متخصص در جامعه، نقش اساسی دارند، توجه به مقوله ی کارآفرینی دانشگاهی به توسعه ی بهتر این امر کمک می84
3-8-روند اجرا و چگونگی گردآوری داده ها …………………..85
فصل چهارم یافته های پژوهش…………………….. 86
4-1-مقدمه………………….. 87
4-2 توصیف یافته ها………………….. 87
4-2- میزان دانش کسب و کار دانشجویان: …………………..89
4-3-میزان انگیزش شغلی دانشجویان:………………….. 90
4-4-میزان رغبت شغلی دانشجویان:…………………..93
4-5-تحلیل یافته ها:…………………..95
4-5-1-فرضیه اول:………………….. 95
4-5-2-فرضیه دوم:………………….. 96
4-5-3-فرضیه سوم:………………….. 98
فصل پنجم بحث و نتیجه گیری…………………… 102
5-1-مقدمه………………….. 103
5-1-نتیجه‌گیری………………….. 103
5-2-بحث در نتایج…………………… 103
5-3-محدودیتهای تحقیق…………………… 112
5-4-پیشنهادات کاربردی و پژوهشی…………………… 113
1-4-5.پیشنهاد های پژوهشی:………………….. 113
2-4-5.پیشنهادهای کاربردی……………………. 113
منابع فارسی…………………… 115
منابع لاتین…………………… 117
پیوست ها………………….. 118
چکیده:
با توجه به تحولات‌ سریع‌ و مستمر‌ محیط‌ بین‌المللی‌، گذر از جامعه‌ صنعتی‌ به‌ جامعه‌ اطلاعاتی‌ و مواجهه ‌اقتصاد‌ ملی‌ با اقتصاد جهانی‌، “کارآفرینی” یکی از مباحث‌ اساسی‌ در خصوص‌ راهکارهای‌ مختلف‌ برای‌ تسریع‌ فرآیند رشد و توسعه‌ پایدار و رفاه ‌اقتصادی‌ است. کارآفرینی با ایجاد شغل و کسب و کار جدید و تولید ثروت همراه است. این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی آموزش‌های کارآفرینی بر دانش کسب و کار، انگیزش شغلی، و رغبت شغلی دانشجویان دانشگاه پیام نور همدان انجام شده است. روش انجام این تحقیق علی- مقایسه‌ای است. جامعه آماری را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز همدان که در دوه‌های آموزش کارآفرینی شرکت کرده‌اند، تشکیل می‌دهند که تعداد آنان 300 نفر است. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه110 نفر تعیین گردید، افراد گروه نمونه به شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. سپس 110 نفر دیگر از دانشجویان دانشگاه پیام نور همدان که از لحاظ جنسیت و رشته تحصیلی با گروه نمونه مطابقت داشتند ولی در دوره‌های آموزش کارآفرینی شرکت نکرده بودند، انتخاب گردیدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته دانش کسب و کار، پرسشنامه استاندارد انگیزش شغلی جونز و فیفر، و پرسشنامه استاندارد رغبت سنج جان هالند استفاده شد. داده‌ها با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و آزمون‌ پارامتری t برای گروه‌های مستقل به وسیله نرم افزار آماری SPSS تحلیل شد.
نتایج بیانگر آن است که بین میزان دانش کسب و کار افراد گروه نمونه با میانگین 1/17 با میزان دانش کسب و کار افراد گروه کنترل با میانگین 75/6 تفاوت معنی‌داری وجود دارد. هم‌چنین بین میزان انگیزش شغلی افراد گروه نمونه با میانگین 28/36 با میزان انگیزش شغلی افراد گروه کنترل با میانگین 28/29 نیز تفاوت معنی‌داری وجود دارد. در ضمن بین رغبت شغلی دانشجویان رشته‌های علوم ریاضی، خدمات، صنعت و کشاورزی برای گروه آموزش دیده به ترتیب با میانگین‌های 57/5، 89/4، 75/4 و 87/4 و گروه آموزش ندیده به ترتیب با میانگین‌های 86/4، 43/4، 16/4 و41/4 تفاوت معنی‌داری وجود دارد، ولی در مورد دانشجویان آموزش دیده دو رشته علوم تجربی و علوم انسانی با میانگین‌های 33/6 و 44/6 و آموزش ندیده با میانگین‌های 37/6 و 47/6 تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که برگزاری دوره‌های آموزش کارآفرینی موجب افزایش میزان دانش کسب و کار، انگیزش شغلی و رغبت شغلی دانشجویان شرکت کننده در این دوره‌ها شده است. از این رو پیشنهاد می‌شود دوره‌های آموزش کارآفرینی به طور مستمر ادامه یابد.
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
در جهان رقابتی امروز سازمان ها، دانشگاه ها و کشورهایی موفق هستند که قادر به بهره گیری بیشتر از اطلاعات و دانش باشند، چرا که دیگر مواد اولیه، زمین و سایر مواد طبیعی منبع مهم و اساسی به شمار نمی روند و بر خلاف گذشته ثروتمند ترین مردم، افراد دانش مدار و کارآفرین می باشند که پیشه ی آنها کارآفرینی است. از این رو بسیاری از دانشگاه های کشورهای پیشرفته و در حال توسعه بهره گیری از کارآفرینی را آغاز نموده اند و این بذل توجه در قالب تدوین استراتژی ها ، سیاست ها و برنامه های علمی جهت بسط و تقویت روحیه و رفتار کارآفرینی و مهمتر از آن آموزش کارآفرینی در موسسات علمی و آموزشی و دانشگاه ها ظاهر گردیده است.
در این تحقیق نیز ما قصد داریم تاثیر اموزش های کارآفرینی برگزار شده در دانشگاه پیام نور واحد همدان را بر رغبت شغلی،انگیزش شغلی و دانش کسب وکار دانشجویانی که این دوره ها را گذرانده اند بررسی نماییم.
2-1- بیان مسئله
با نگاهی به روند رشد و توسعه جهانی در می یابیم که با افزایش و گسترش فناوریهای پیشرفته ، نقش و جایگاه کارآفرینان بطور فزاینده ای بیشتر می شود. به بیان دیگر ارتباط مستقیمی بین پیشرفت فناوری و ضرورت آموزش کارآفرینان وجود دارد. اگرچه در سالهای گذشته اختراع، جایگاه ویژه ای در توسعه کشورها داشته است ، اما امروزه کارآفرینی فردی وسازمانی از گزینه های مهم رشد و توسعه اقتصادی به شمار می آید. به گونه ای که در غرب وبرخی کشورهای دیگر ، دو دهه ی اخیر دهه های طلایی کارآفرینی نام گرفته است. در اکثر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه ، بحث کار آفرینی اصلی ترین منبع توسعه مد نظر قرار گرفته است. به رغم آنکه برخی از صاحبنظران معتقدند با آموزش مستقیم حاصل نمی شود و باید به روش پرورشی کارآفرینان را تربیت کرد، اما هیچ کس منکر این مطلب نیست که استفاده از فناوریهای نو و ایجاد کسب وکار جدید بدون آموزش وپرورش در عمل دست نیافتنی است، با مراجعه به اطلاعات موجود درباره افزایش رشته های دانشگاهی کارافرینی درکشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، اهمیت نظام آموزشی وپژوهشی در توسعه کارآفرینی وتربیت کار آفرینان بیشتر مشخص میشود.
معمولا واژه کار افرینی با ایجاد شغل و کسب وکار مترادف شده است. در حالی که اشتغال یکی از دستاوردهای کارآفرینی است. ممکن است فعالیتهای کار آفرینانه اشتغال ایجاد نکند اما تولید انگیزش، رغبت شغلی و ثروت نماید ویا به دانایی بیفزاید.
کسانی که میخواهند کسب وکار جدیدی راه اندازی کنند وثروت تولید کنند باید به دانایی خود بیافزایند وبا فناوریهای پیشرفته روز آشناگردند و بطورقطع پیش نیاز دستیابی به این هدف طراحی دوره های آموزشی کارآفرینی میباشد.
در این راستا با توجه به سیاستهای اتخاذ شده توسط دانشگاه پیام نورکه آموزش برای همه می باشد و برای حرکت از دانشگاه نوع 1(آموزش محور) و نوع 2 (پژوهش محور) به دانشگاه نوع 3 (کارآفرین) وبا هدف ارتقای سطح کارآفرینی دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاه پیام نور وفراهم سازی زمینه هر چه بیشتر مشارکت استانها و مراکز تابعه در امر کارآفرینی اقدام به ایجاد نظام جامع کارآفرینی دانشگاه پیام نور نموده است .
مسئله عمده این پژوهش بررسی اثر بخشی آموزش مهارتهای کارآفرینی بردانش کسب وکار دانشجویان مراجعه کننده به واحد کارآفرینی دانشگاه پیام نور همدان در سال 1389 می باشد.
3-1- اهمیت و ضرورت مسئله
از آنجا که دانشگاه ها به عنوان متولیان اصلی تربیت و پرورش منابع انسانی متخصص در جامعه، نقش اساسی دارند، توجه به مقوله ی کارآفرینی دانشگاهی به توسعه ی بهتر این امر کمک می………………..21
2-2-9-چرا باید کارآفرینی را آموخت؟…………………… 22
2-2-10-خلاقیت، نوآوری و کار آفرینی……………………. 23
2-2-11-فرآیند خلاقیت…………………….. 24
2-2-12- انواع کارآفرینی……………………. 25
2-2-13-آموزش کارآفرینی در دانشگاه ها………………….. 26
2-2-14-مشارکت فناوری اطلاعات در کارآفرینی……………………. 28
2-2-15- ویژگی های مؤثر فناوری اطلاعات در کارآفرینی……………………. 30
2-2-16-آشنایی بامنافع اقتصادی کارآفرینی دانشگاهی……………………. 32
2-2-17- آموزش کار آفرینی و نقش مراکز علمی دانشگاهی……………………. 34
2-2-18-چالشهای آموزش کار آفرینی…………………… 37
2-2-19- پرورش گروهی از جوانان مستعد کار آفرین…………………… 39
2-2-20-برنامه‌های کارآفرینی در دانشگاه‌ها و کشورهای مختلف………………. 41
2-2-20-1- اندونزی……………………. 41
2-2-20-2-اتریش……………………… 43
2-2-21-وضعیت شاخص‌های کارآفرینی در ایران………………….. 50
2-2-22- موانع حرکت کارآفرینی در ایران…………………… 53
2-3-بخش دوم : دانش کسب و کار………………….. 56
2-3-1-دانش به عنوان منبع……………………. 56
2-3-2-دانش و قابلیتها………………….. 57
2-3-3-حوزه های دانش کسب و کار…………………… 58
2-4-بخش سوم : رغبت شغلی…………………… 60
2-4-1- رغبت شغلی یا رضایت شغلی……………………. 60
2-4-2-آزمون رغبت سنجی چیست؟…………………… 61
2-5-بخش چهارم انگیزش……………………. 69
2-5-1-انگیزش شغلی……………………. 69
2-6- پیشینه تحقیق…………………… 72
2-7- جمع بندی…………………… 74
فصل سوم روش شناسی تحقیق…………………… 77
3-1- مقدمه………………….. 78
3-2-روش پژوهش…………………….. 79
3-3- جامعه آماری…………………… 79
3-4- روش نمونه گیری و تعداد نمونه………………….. 80
3-5-ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات……………………. 80
3-6-تعیین اعتبار درونی(روایی) و بیرونی(پایایی) ابزار جمع‌آوری اطلاعات………. 84
3-7-روش تجزیه تحلیل اطلاعات……………………. 84
3-8-روند اجرا و چگونگی گردآوری داده ها …………………..85
فصل چهارم یافته های پژوهش…………………….. 86
4-1-مقدمه………………….. 87
4-2 توصیف یافته ها………………….. 87
4-2- میزان دانش کسب و کار دانشجویان: …………………..89
4-3-میزان انگیزش شغلی دانشجویان:………………….. 90
4-4-میزان رغبت شغلی دانشجویان:…………………..93
4-5-تحلیل یافته ها:…………………..95
4-5-1-فرضیه اول:………………….. 95
4-5-2-فرضیه دوم:………………….. 96
4-5-3-فرضیه سوم:………………….. 98
فصل پنجم بحث و نتیجه گیری…………………… 102
5-1-مقدمه………………….. 103
5-1-نتیجه‌گیری………………….. 103
5-2-بحث در نتایج…………………… 103
5-3-محدودیتهای تحقیق…………………… 112
5-4-پیشنهادات کاربردی و پژوهشی…………………… 113
1-4-5.پیشنهاد های پژوهشی:………………….. 113
2-4-5.پیشنهادهای کاربردی……………………. 113
منابع فارسی…………………… 115
منابع لاتین…………………… 117
پیوست ها………………….. 118
چکیده:
با توجه به تحولات‌ سریع‌ و مستمر‌ محیط‌ بین‌المللی‌، گذر از جامعه‌ صنعتی‌ به‌ جامعه‌ اطلاعاتی‌ و مواجهه ‌اقتصاد‌ ملی‌ با اقتصاد جهانی‌، “کارآفرینی” یکی از مباحث‌ اساسی‌ در خصوص‌ راهکارهای‌ مختلف‌ برای‌ تسریع‌ فرآیند رشد و توسعه‌ پایدار و رفاه ‌اقتصادی‌ است. کارآفرینی با ایجاد شغل و کسب و کار جدید و تولید ثروت همراه است. این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی آموزش‌های کارآفرینی بر دانش کسب و کار، انگیزش شغلی، و رغبت شغلی دانشجویان دانشگاه پیام نور همدان انجام شده است. روش انجام این تحقیق علی- مقایسه‌ای است. جامعه آماری را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز همدان که در دوه‌های آموزش کارآفرینی شرکت کرده‌اند، تشکیل می‌دهند که تعداد آنان 300 نفر است. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه110 نفر تعیین گردید، افراد گروه نمونه به شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. سپس 110 نفر دیگر از دانشجویان دانشگاه پیام نور همدان که از لحاظ جنسیت و رشته تحصیلی با گروه نمونه مطابقت داشتند ولی در دوره‌های آموزش کارآفرینی شرکت نکرده بودند، انتخاب گردیدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته دانش کسب و کار، پرسشنامه استاندارد انگیزش شغلی جونز و فیفر، و پرسشنامه استاندارد رغبت سنج جان هالند استفاده شد. داده‌ها با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و آزمون‌ پارامتری t برای گروه‌های مستقل به وسیله نرم افزار آماری SPSS تحلیل شد.
نتایج بیانگر آن است که بین میزان دانش کسب و کار افراد گروه نمونه با میانگین 1/17 با میزان دانش کسب و کار افراد گروه کنترل با میانگین 75/6 تفاوت معنی‌داری وجود دارد. هم‌چنین بین میزان انگیزش شغلی افراد گروه نمونه با میانگین 28/36 با میزان انگیزش شغلی افراد گروه کنترل با میانگین 28/29 نیز تفاوت معنی‌داری وجود دارد. در ضمن بین رغبت شغلی دانشجویان رشته‌های علوم ریاضی، خدمات، صنعت و کشاورزی برای گروه آموزش دیده به ترتیب با میانگین‌های 57/5، 89/4، 75/4 و 87/4 و گروه آموزش ندیده به ترتیب با میانگین‌های 86/4، 43/4، 16/4 و41/4 تفاوت معنی‌داری وجود دارد، ولی در مورد دانشجویان آموزش دیده دو رشته علوم تجربی و علوم انسانی با میانگین‌های 33/6 و 44/6 و آموزش ندیده با میانگین‌های 37/6 و 47/6 تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که برگزاری دوره‌های آموزش کارآفرینی موجب افزایش میزان دانش کسب و کار، انگیزش شغلی و رغبت شغلی دانشجویان شرکت کننده در این دوره‌ها شده است. از این رو پیشنهاد می‌شود دوره‌های آموزش کارآفرینی به طور مستمر ادامه یابد.
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
در جهان رقابتی امروز سازمان ها، دانشگاه ها و کشورهایی موفق هستند که قادر به بهره گیری بیشتر از اطلاعات و دانش باشند، چرا که دیگر مواد اولیه، زمین و سایر مواد طبیعی منبع مهم و اساسی به شمار نمی روند و بر خلاف گذشته ثروتمند ترین مردم، افراد دانش مدار و کارآفرین می باشند که پیشه ی آنها کارآفرینی است. از این رو بسیاری از دانشگاه های کشورهای پیشرفته و در حال توسعه بهره گیری از کارآفرینی را آغاز نموده اند و این بذل توجه در قالب تدوین استراتژی ها ، سیاست ها و برنامه های علمی جهت بسط و تقویت روحیه و رفتار کارآفرینی و مهمتر از آن آموزش کارآفرینی در موسسات علمی و آموزشی و دانشگاه ها ظاهر گردیده است.
در این تحقیق نیز ما قصد داریم تاثیر اموزش های کارآفرینی برگزار شده در دانشگاه پیام نور واحد همدان را بر رغبت شغلی،انگیزش شغلی و دانش کسب وکار دانشجویانی که این دوره ها را گذرانده اند بررسی نماییم.
2-1- بیان مسئله
با نگاهی به روند رشد و توسعه جهانی در می یابیم که با افزایش و گسترش فناوریهای پیشرفته ، نقش و جایگاه کارآفرینان بطور فزاینده ای بیشتر می شود. به بیان دیگر ارتباط مستقیمی بین پیشرفت فناوری و ضرورت آموزش کارآفرینان وجود دارد. اگرچه در سالهای گذشته اختراع، جایگاه ویژه ای در توسعه کشورها داشته است ، اما امروزه کارآفرینی فردی وسازمانی از گزینه های مهم رشد و توسعه اقتصادی به شمار می آید. به گونه ای که در غرب وبرخی کشورهای دیگر ، دو دهه ی اخیر دهه های طلایی کارآفرینی نام گرفته است. در اکثر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه ، بحث کار آفرینی اصلی ترین منبع توسعه مد نظر قرار گر2-2-4- کارآفرینی سازمانی……………………. 12
2-2-5- چارچوب کارآفرینی سازمانی……………………. 13
2-2-5-1-آموزش کارآفرینی سازمانی…………………..14
2-2-5-2-پرورش کارآفرینان سازمانی…………………..15
2-2-5-3-ابعاد ساختاری کارآفرینی سازمانی…………………..17
2-2-6- عوامل تسهیل کننده در رشد کارآفرینی……………………. 19
2-2-7-اهمیت فرهنگ در توسعه کارآفرینی……………………. 20
2-2-8-یک کارآفرین باید چه مهارت‌هایی داشته باشد؟…………………..21
2-2-9-چرا باید کارآفرینی را آموخت؟…………………… 22
2-2-10-خلاقیت، نوآوری و کار آفرینی……………………. 23
2-2-11-فرآیند خلاقیت…………………….. 24
2-2-12- انواع کارآفرینی……………………. 25
2-2-13-آموزش کارآفرینی در دانشگاه ها………………….. 26
2-2-14-مشارکت فناوری اطلاعات در کارآفرینی……………………. 28
2-2-15- ویژگی های مؤثر فناوری اطلاعات در کارآفرینی……………………. 30
2-2-16-آشنایی بامنافع اقتصادی کارآفرینی دانشگاهی……………………. 32
2-2-17- آموزش کار آفرینی و نقش مراکز علمی دانشگاهی……………………. 34
2-2-18-چالشهای آموزش کار آفرینی…………………… 37
2-2-19- پرورش گروهی از جوانان مستعد کار آفرین…………………… 39
2-2-20-برنامه‌های کارآفرینی در دانشگاه‌ها و کشورهای مختلف………………. 41
2-2-20-1- اندونزی……………………. 41
2-2-20-2-اتریش……………………… 43
2-2-21-وضعیت شاخص‌های کارآفرینی در ایران………………….. 50
2-2-22- موانع حرکت کارآفرینی در ایران…………………… 53
2-3-بخش دوم : دانش کسب و کار………………….. 56
2-3-1-دانش به عنوان منبع……………………. 56
2-3-2-دانش و قابلیتها………………….. 57
2-3-3-حوزه های دانش کسب و کار…………………… 58
2-4-بخش سوم : رغبت شغلی…………………… 60
2-4-1- رغبت شغلی یا رضایت شغلی……………………. 60
2-4-2-آزمون رغبت سنجی چیست؟…………………… 61
2-5-بخش چهارم انگیزش……………………. 69
2-5-1-انگیزش شغلی……………………. 69
2-6- پیشینه تحقیق…………………… 72
2-7- جمع بندی…………………… 74
فصل سوم روش شناسی تحقیق…………………… 77
3-1- مقدمه………………….. 78
3-2-روش پژوهش…………………….. 79
3-3- جامعه آماری…………………… 79
3-4- روش نمونه گیری و تعداد نمونه………………….. 80
3-5-ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات……………………. 80
3-6-تعیین اعتبار درونی(روایی) و بیرونی(پایایی) ابزار جمع‌آوری اطلاعات………. 84
3-7-روش تجزیه تحلیل اطلاعات……………………. 84
3-8-روند اجرا و چگونگی گردآوری داده ها …………………..85
فصل چهارم یافته های پژوهش…………………….. 86
4-1-مقدمه………………….. 87
4-2 توصیف یافته ها………………….. 87
4-2- میزان دانش کسب و کار دانشجویان: …………………..89
4-3-میزان انگیزش شغلی دانشجویان:………………….. 90
4-4-میزان رغبت شغلی دانشجویان:…………………..93
4-5-تحلیل یافته ها:…………………..95
4-5-1-فرضیه اول:………………….. 95
4-5-2-فرضیه دوم:………………….. 96
4-5-3-فرضیه سوم:………………….. 98
فصل پنجم بحث و نتیجه گیری…………………… 102
5-1-مقدمه………………….. 103
5-1-نتیجه‌گیری………………….. 103
5-2-بحث در نتایج…………………… 103
5-3-محدودیتهای تحقیق…………………… 112
5-4-پیشنهادات کاربردی و پژوهشی…………………… 113
1-4-5.پیشنهاد های پژوهشی:………………….. 113
2-4-5.پیشنهادهای کاربردی……………………. 113
منابع فارسی…………………… 115
منابع لاتین…………………… 117
پیوست ها………………….. 118
چکیده:
با توجه به تحولات‌ سریع‌ و مستمر‌ محیط‌ بین‌المللی‌، گذر از جامعه‌ صنعتی‌ به‌ جامعه‌ اطلاعاتی‌ و مواجهه ‌اقتصاد‌ ملی‌ با اقتصاد جهانی‌، “کارآفرینی” یکی از مباحث‌ اساسی‌ در خصوص‌ راهکارهای‌ مختلف‌ برای‌ تسریع‌ فرآیند رشد و توسعه‌ پایدار و رفاه ‌اقتصادی‌ است. کارآفرینی با ایجاد شغل و کسب و کار جدید و تولید ثروت همراه است. این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی آموزش‌های کارآفرینی بر دانش کسب و کار، انگیزش شغلی، و رغبت شغلی دانشجویان دانشگاه پیام نور همدان انجام شده است. روش انجام این تحقیق علی- مقایسه‌ای است. جامعه آماری را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز همدان که در دوه‌های آموزش کارآفرینی شرکت کرده‌اند، تشکیل می‌دهند که تعداد آنان 300 نفر است. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه110 نفر تعیین گردید، افراد گروه نمونه به شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. سپس 110 نفر دیگر از دانشجویان دانشگاه پیام نور همدان که از لحاظ جنسیت و رشته تحصیلی با گروه نمونه مطابقت داشتند ولی در دوره‌های آموزش کارآفرینی شرکت نکرده بودند، انتخاب گردیدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته دانش کسب و کار، پرسشنامه استاندارد انگیزش شغلی جونز و فیفر، و پرسشنامه استاندارد رغبت سنج جان هالند استفاده شد. داده‌ها با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و آزمون‌ پارامتری t برای گروه‌های مستقل به وسیله نرم افزار آماری SPSS تحلیل شد.
نتایج بیانگر آن است که بین میزان دانش کسب و کار افراد گروه نمونه با میانگین 1/17 با میزان دانش کسب و کار افراد گروه کنترل با میانگین 75/6 تفاوت معنی‌داری وجود دارد. هم‌چنین بین میزان انگیزش شغلی افراد گروه نمونه با میانگین 28/36 با میزان انگیزش شغلی افراد گروه کنترل با میانگین 28/29 نیز تفاوت معنی‌داری وجود دارد. در ضمن بین رغبت شغلی دانشجویان رشته‌های علوم ریاضی، خدمات، صنعت و کشاورزی برای گروه آموزش دیده به ترتیب با میانگین‌های 57/5، 89/4، 75/4 و 87/4 و گروه آموزش ندیده به ترتیب با میانگین‌های 86/4، 43/4، 16/4 و41/4 تفاوت معنی‌داری وجود دارد، ولی در مورد دانشجویان آموزش دیده دو رشته علوم تجربی و علوم انسانی با میانگین‌های 33/6 و 44/6 و آموزش ندیده با میانگین‌های 37/6 و 47/6 تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که برگزاری دوره‌های آموزش کارآفرینی موجب افزایش میزان دانش کسب و کار، انگیزش شغلی و رغبت شغلی دانشجویان شرکت کننده در این دوره‌ها شده است. از این رو پیشنهاد می‌شود دوره‌های آموزش کارآفرینی به طور مستمر ادامه یابد.
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
در جهان رقابتی امروز سازمان ها، دانشگاه ها و کشورهایی موفق هستند که قادر به بهره گیری بیشتر از اطلاعات و دانش باشند، چرا که دیگر مواد اولیه، زمین و سایر مواد طبیعی منبع مهم و اساسی به شمار نمی روند و بر خلاف گذشته ثروتمند ترین مردم، افراد دانش مدار و کارآفرین می باشند که پیشه ی آنها کارآفرینی است. از این رو بسیاری از دانشگاه های کشورهای پیشرفته و در حال توسعه بهره گیری از کارآفرینی را آغاز نموده اند و این بذل توجه در قالب تدوین استراتژی ها ، سیاست ها و برنامه های علمی جهت بسط و تقویت روحیه و رفتار کارآفرینی و مهمتر از آن آموزش کارآفرینی در موسسات علمی و آموزشی و دانشگاه ها ظاهر گردیده است.
در این تحقیق نیز ما قصد داریم تاثیر اموزش های کارآفرینی برگزار شده در دانشگاه پیام نور واحد همدان را بر رغبت شغلی،انگیزش شغلی و دانش کسب وکار دانشجویانی که این دوره ها را گذرانده اند بررسی نماییم.
2-1- بیان مسئله
با نگاهی به روند رشد و توسعه جهانی در می یابیم که با افزایش و گسترش فناوریهای پیشرفته ، نقش و جایگاه کارآفرینان بطور فزاینده ای بیشتر می شود. به بیان دیگر ارتباط مستقیمی بین پیشرفت فناوری و ضرورت آموزش کارآفرینان وجود دارد. اگرچه در سالهای گذشته اختراع، جایگاه ویژه ای در توسعه کشورها داشته است ، اما امروزه کارآفرینی فردی وسازمانی از گزینه های مهم رشد و توسعه اقتصادی به شمار می آید. به گونه ای که در غرب وبرخی کشورهای دیگر ، دو دهه ی اخیر دهه های طلایی کارآفرینی نام گرفته است. در اکثر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه ، بحث کار آفرینی اصلی ترین منبع توسعه مد نظر قرار گرفته است. به رغم آنکه برخی از صاحبنظران معتقدند با آموزش مستقیم حاصل نمی شود و باید به روش پرورشی کارآفرینان را تربیت کرد، اما هیچ کس منکر این مطلب نیست که استفاده از فناوریهای نو و ایجاد کسب وکار جدید بدون آموزش وپرورش در عمل دست نیافتنی است، با مراجعه به اطلاعات موجود درباره افزایش رشته های دانشگاهی کارافرینی درکشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، اهمیت نظام آموزشی وپژوهشی در توسعه کارآفرینی وتربیت کار آفرینان بیشتر مشخص میشود.
معمولا واژه کار افرینی با ایجاد شغل و کسب وکار مترادف شده است. در حالی که اشتغال یکی از دستاوردهای کارآفرینی است. ممکن است فعالیتهای کار آفرینانه اشتغال ایجاد نکند اما تولید انگیزش، رغبت شغلی و ثروت نماید ویا به دانایی بیفزاید.
کسانی که میخواهند کسب وکار جدیدی راه اندازی کنند وثروت تولید کنند باید به دانایی خود بیافزایند وبا فناوریهای پیشرفته روز آشناگردند و بطورقطع پیش نیاز دستیابی به این هدف طراحی دوره های آموزشی کارآفرینی میباشد.
در این راستا با توجه به سیاستهای اتخاذ شده توسط دانشگاه پیام نورکه آموزش برای همه می باشد و برای حرکت از دانشگاه نوع 1(آموزش محور) و نوع 2 (پژوهش محور) به دانشگاه نوع 3 (کارآفرین) وبا هدف ارتقای سطح کارآفرینی دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاه پیام نور وفراهم سازی زمینه هر چه بیشتر مشارکت استانها و مراکز تابعه در امر کارآفرینی اقدام به ایجاد نظام جامع کارآفرینی دانشگاه پیام نور نموده است .
مسئله عمده این پژوهش بررسی اثر بخشی آموزش مهارتهای کارآفرینی بردانش کسب وکار دانشجویان مراجعه کننده به واحد کارآفرینی دانشگاه پیام نور همدان در سال 1389 می باشد.
3-1- اهمیت و ضرورت مسئله
از آنجا که دانشگاه ها به عنوان متولیان اصلی تربیت و پرورش منابع انسانی متخصص در جامعه، نقش اساسی دارند، توجه به مقوله ی کارآفرینی دانشگاهی به توسعه ی بهتر این امر کمک میفته است. به رغم آنکه برخی از صاحبنظران معتقدند با آموزش مستقیم حاصل نمی شود و باید به روش پرورشی کارآفرینان را تربیت کرد، اما هیچ کس منکر این مطلب نیست که استفاده از فناوریهای نو و ایجاد کسب وکار جدید بدون آموزش وپرورش در عمل دست نیافتنی است، با مراجعه به اطلاعات موجود درباره افزایش رشته های دانشگاهی کارافرینی درکشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، اهمیت نظام آموزشی وپژوهشی در توسعه کارآفرینی وتربیت کار آفرینان بیشتر مشخص میشود.
معمولا واژه کار افرینی با ایجاد شغل و کسب وکار مترادف شده است. در حالی که اشتغال یکی از دستاوردهای کارآفرینی است. ممکن است فعالیتهای کار آفرینانه اشتغال ایجاد نکند اما تولید انگیزش، رغبت شغلی و ثروت نماید ویا به دانایی بیفزاید.
کسانی که میخواهند کسب وکار جدیدی راه اندازی کنند وثروت تولید کنند باید به دانایی خود بیافزایند وبا فناوریهای پیشرفته روز آشناگردند و بطورقطع پیش نیاز دستیابی به این هدف طراحی دوره های آموزشی کارآفرینی میباشد.
در این راستا با توجه به سیاستهای اتخاذ شده توسط دانشگاه پیام نورکه آموزش برای همه می باشد و برای حرکت از دانشگاه نوع 1(آموزش محور) و نوع 2 (پژوهش محور) به دانشگاه نوع 3 (کارآفرین) وبا هدف ارتقای سطح کارآفرینی دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاه پیام نور وفراهم سازی زمینه هر چه بیشتر مشارکت استانها و مراکز تابعه در امر کارآفرینی اقدام به ایجاد نظام جامع کارآفرینی دانشگاه پیام نور نموده است .
مسئله عمده این پژوهش بررسی اثر بخشی آموزش مهارتهای کارآفرینی بردانش کسب وکار دانشجویان مراجعه کننده به واحد کارآفرینی دانشگاه پیام نور همدان در سال 1389 می باشد.
3-1- اهمیت و ضرورت مسئله
از آنجا که دانشگاه ها به عنوان متولیان اصلی تربیت و پرورش منابع انسانی متخصص در جامعه، نقش اساسی دارند، توجه به مقوله ی کارآفرینی دانشگاهی به توسعه ی بهتر این امر کمک می