موقعیتی نظیر شهر مشهد در شرق کشور و ظرفیت بالای گردشگری این کلانشهر زیارتی باعث شده تا بسیاری از سرمایه ­گذاران داخلی و خارجی مایل به استفاده از بسترهای سرمایه­گذاری در صنعت گردشگری این شهر شوند. چنین است که بسیاری از ایرانیان و یا حتی اتباع کشورهای مسلمان از مسئولان استانی کشور می­خواهند تا مسیر حضور پر رنگ و جدی­تر سرمایه­گذاری کشورهای مسلمان در کلان شهر مذهبی مشهد را هموار کنند. با این حال عدم توسعه مناسب زیرساخت­های صنعت گردشگری و نیز مشکلات اداری، عدم توجه به ظرفیت­ها و فرصت­ها، مانع از جذب مناسب سرمایه در صنعت گردشگری مشهد شده و در نتیجه عدم توسعه امکانات رفاهی را به بار آورده است.
از آنجا که دلیل اصلی انتخاب این شهر برای سفر، توسط مردم، وجود حرم مطهر امام رضا(ع)، امام هشتم شیعیان در این شهر است، حال به هر دلیلی اگر از تعداد این زائران کاسته شود، شهر مشهد دچار مشکل خواهد شد. به طوری که هم اکنون نیز کم شدن گردشگران در بعضی فصول، باعث رکود فصلی مشاغل مربوطه در این شهر می‌شود. عواملی چند وجود دارند که می‌تواند بر روی روند ورود گردشگر به این شهر تأثیرگذار بوده است.
بر این اساس توجه همه­جانبه به مقوله اسکان و اقامتگاه ها در توسعه گردشگری پایدار از اهمیت به­ سزایی برخوردار است. بنابراین تحقیق حاضر قصد دارد به بررسی وضعیت اسکان رسمی زائران شهر مشهد به واکاوی آن از نگاه مؤلفه های پایداری بپردازد. از جمله مواردی دیگری که در این تحقیق مورد بررسی قرار خواهند گرفت عبارتند از؛ بررسی میزان نیاز به اماکن اقامتی در شهر مشهد و این که آیا نیاز به ساخت اماکن اقامتگاهی جدید وجود دارد؟ و نیز ساخت اماکن اقامتی در بافت های فرسوده و اثرات و پیامدهایی که می تواند بر این گونه مناطق بر مردم (ابعاد اجتماعی)، تأثیرات اقتصادی و زیست محیطی بگذارد مورد بررسی قرار می گیرند.
 

۱-۳- اهمیت وضرورت تحقیق:
از آنجایی که وضعیت اسکان رسمی گردشگران مشهد دغدغه اصلی تحقیق حاضر است، مروری بر آمارهای مربوطه و معضلات و تهدیدات گردشگری شهر مشهد، می ­تواند ضرورت موضوع را روشن کند.
محل اقامت یکی از نیازهای ضروری زائران است که شناخت آن برای برنامه ریزان شهری ضروری است. هدف از اجرای این پژوهش شناخت نیازهای اقامتی زائران در شهر مشهد است. بی اطلاعی از نیازهای زائران و گردشگران، عدم ایجاد امکانات اقامتی و رفاهی مطابق با خواسته های زائران و در نتیجه عدم جذب گردشگر را فراهم می کند.
یکی دیگر از معضلات گردشگری در شهر مشهد مدت اقامت و ماندگاری مسافرین در این شهر است که معمولاً مسافران پس از زیارت و خرید در بازار مسافرت خود را اتمام یافته می­دانند و این در صورتی­ است که یک گردشگر هرچه بیشتر در یک شهر بماند سود و منفعت بیشتری عاید شهر یاد شده می­شود. یکی از اهداف مهم سازمانهای مرتبط با گردشگری افزایش همین ضریب ماندگاری زائران و گردشگران در این شهر است. این امر به جز از طریق شناخت و رفع نیازهای اصلی گردشگران و زائران و افزایش رضایت آنها امکان پذیر نیست.
بر اساس آمار تعداد گردشگران شهر مشهد در ماه­های مختلف سال متفاوت است و این خود باعث به وجود آمدن رکود فصلی در بسیاری از مشاغل این شهر می­گردد، این رکود خصوصاً در مورد مشاغل تجاری، هتلداری، حمل و نقل و بسیار صدق می­ کند[۱]. بیشترین مسافران شهر مشهد در فصل تابستان و خصوصاً مرداد ماه به این شهر می­آیند و کمترین آن نیز در آذر ماه می­باشد و این خود باعث گرانی و تورم قیمت کرایه اقامتگاه در فصل شلوغ سال می­شود.
از دیگر مشکلات گردشگری در شهر مشهد می­توان به طریقه اسکان یافتن مسافران در این شهر اشاره کرد. به طوری که درصد زیادی از مسافران مشهد در چادرها و کمپ­ها استقرار می­یابند و درصد کمتری از هتل و مهمانپذیر استفاده می­ کنند.
از این گذشته مسائل دیگری نیز هستند که می توانند به طور جدی وضعیت گردشگری را در شهر مشهد تحت تأثیر قرار دهند از جمله[۲]:
۱: با توجه به این که مسافران شهر مشهد هرکدام از راه­های دور و نزدیک به این شهر می­آیند، گرانی هزینه­ها و مخارج سفر بر میزان تعداد گردشگران این شهر تأثیر گذار است.
۲: دلیل اصلی سفرهای مردم به شهر مشهد­، مذهبی و برای زیارت امام رضا است. با ایجاد امنیت در عراق در آینده، بسیاری از مردم ایران (خصوصاً غرب و جنوب غرب ایران) می­توانند با پیمودن فاصله کمتری به زیارت امامان شیعه در کشور عراق بروند و این پدیده می ­تواند به شدت وضعیت گردشگری در مشهد را تحت تاثیر قرار دهد.
شناخت نیازهای زائران همواره از جهت ماندگاری و جذب هرچه بیشتر گردشگر از اهمیت خاصی برخوردار است و بی اطلاعی از آنها زمینه ناکارآمدی جامعه میزبان در ارائه امکانات و خدمات اقامتی مناسب به زائران و در نتیجه جذب گسترده تر و بهتر زائر را فراهم می کند. یکی از مهترین خدمات مورد نیاز خدمات اقامتی است که برآورد این نیاز برای زائران از اهمیتی بنیادین در توسعه و بهینه سازی زیارت و گردشگری در شهر مشهد دارد.
سرمایه گذاری اصولی برای ایجاد مراکز اقامتی مطابق با نیازهای زائران و گردشگران، رضایتمندی گردشگران را بیشتر کرده، تقاضای سفر و ماندگاری را افزایش داد و درآمد بیشتری به صنعت گردشگری تزریق می  نماید. رسیدن به این اهداف در بلندمدت نتایج مطلوب دیگری، همچون زیباسازی شهر ، بالا رفتن سطح فرهنگ عمومی، آشنایی با دیگر فرهنگ ها و نهایتاً توسعه پایدار را به همراه خواهد داشت .از این رو، برنامه ریزی برای توسعه مراکز اقامتی حساسیت ویژه ای را می طلبد.

۱-۴- اهداف تحقیق
این مطالعه شهر مشهد را که یکی از قطب های گردشگری در کشور بوده و هر ساله پذیرای گردشگران زیادی است، به عنوان نمونه انتخاب و واحدهای اقامتی آن را به لحاظ اهمیتی که اسکان و اقامت توأم با آرامش برای گردشگر دارد، بررسی می کند. شایان ذکر است به علت کثرت مراکز اقامتی در شهر مشهد و همچنین تنوع گونهای این مراکز اقامتی بررسی وضعیت آنها به لحاظ گوناگونی را به وسیله یک پرسشنامه امکان پذیر نمی ساخت، تمرکز پژوهش حاضر بر روی هتل، هتل آپارتمان و مهمانپذیرها به عنوان مهمترین جزء مراکز اقامتی است. هدف عمده مطالعه وضع موجود و شناخت ظرفیتها  اقامتی و اسکان گردشگر با در نظر گرفتن شاخصهای توسعه پایدار، جهت بررسی امکان توزیع متعادل گردشگران در فصول مختلف سال درکلانشهر مشهد مقدس است  و بررسی چرایی بیتوته مسافران ورودی به شهر مشهد در پارکها، مراکز عمومی، کمپها و خانه های اجاره ای است. این مسأله محقق را بر آن داشت تا مراکز اقامتی را مورد کنکاش قرار دهند. آیا مشهد با کمبود مراکز اقامتی مرتبط با گردشگران روبه روست یا علت این مسأله را باید در جایی دیگر جستجو 

ادامه مطلب

دیگر سایت ها :

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت