دانلود مقاله بررسی حقوقی نظر اسلام :مالکیت حقیقی منابع زیست محیطی
 

تفسیر یک آیه قرآن در خصوص لطمه به محیط زیست

قرآن مجید در سه آیه به تخریب کنندگان محیط‌زیست اشاره کرده است، به شرح زیر:

و من الناس من یُعجبک قوله فی الحیوه الدنیا و یشهد الله علی ما فی قلبه و هو الدّ الخصام. (بقره:۲۰۴)
 

و اذا تولّی سعی فی الارض لیُفسد فیها و یِهلک الحَرث و النسل و الله لا یحب الفساد. (بقره: ۲۰۵)
 

و اذا قیل له اتق الله اخذته العزه بالاثم، فحسبه جهنم و لبئس المهاد. (بقره: ۲۰۶)
دو آیه نخستین را اکثر مترجمان و مفسران چنین تفسیر کرده‌اند که بعضی از انسانها کسانی هستند که چنان سخن می‌گویند

که شما از گفتارشان در زندگانی دنیا خوشتان می‌آید و گواه می‌آورند خدا را بر آنچه در دلشان است؛ در حالی که [دروغ می‌گویند]. آنها دشمن‌ترین افراد هستند. [این افراد شعار اصلاح می‌دهند] ولی وقتی از مخاطبان دور می‌شوند، به فساد محیط‌زیست می‌پردازند و حرث و نسل را تباه می‌سازند. در این ترجمه و تفسیر واژه «تولی» به پشت کردن و منصرف شدن و از مخاطبان دور شدن تفسیر شده است؛ ولی مرحوم محمد جواد مغنیه در تفسیر الکاشف می‌نویسد: (المغنیه، بی‌تا، ص ۳۰۹٫) «مفسران در معنای کلمه تولی اختلاف کرده‌اند که آیا مفهوم آن انصراف و روگردانی است تا معنای جمله چنین شود که آن شخصی که ادعای اصلاح می‌کند، وقتی از نزد مخاطبانش جدا می‌شود، تلاش می‌کند که در زمین فساد کند یا آنکه معنای کلمه تولی ولایت و سلطنت است تا معنای جمله آن شود که: وقتی آن شخص مدعی اصلاح به قدرت می‌رسد و والی مردم می‌گردد، همان کاری را می‌کند که والیان سوء آن می‌کنند. کار والیان سوء هلاک حرث و نسل است.»

نویسنده تفسیر الکاشف پس از طرح دو معنی از قول رشید رضا، نظر مرحوم استادش محمد عبده را نقل می‌کند که ایشان معنی دوم یعنی به قدرت رسیدن را ترجیح داده است و برای نظر خود قرینه‌ای از قرآن آورده که انصافاً قرینه جالبی است. آن قرینه آیه بعد این آیه می‌باشد که بلافاصله آمده است و می‌فرماید:«و اذا قیل له اتق الله اخذته العزه بالاثم فحسبه جهنم و لبئس المهاد: هرگاه [از راه پند و اندرز] به او گفته شود: از خدا بترس [فساد و تباهکاری مکن] تکبر و سرکشی، او را به گناه وادار سازد [وکوشش او در فساد بیشتر گردد] پس دوزخ او را کافی است [که کیفر کردارش باشد] و دوزخ بد آرامگاهی است.» (بقره: ۲۰۶)